Барлығы – 72 сағат
жүктеу/скачать 1,04 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 44 кредит сағат № 30 дәріс Тақырып
- ОЖСӨЖ мазмұны
- 4. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
- ГЛОССАРИЙ Трасология
- Құжаттар
- Алаяқтық
- Кворум
- Криминалистиканың
- КриминалистІк зерттеу ақпаратының негізгІ бастаулары
- Криминалистиканын міндеттері мен қызметтері
- Криминалистиканың жүйесі
- Криминалистиканын әдістері
- Криминалистиканын қылмысты ашуда және тергеуде колданылуының негіздері
- 6. Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары: № 1 семинар Тақырып
15 апта 43 кредит сағат № 29 дәріс Тақырып: Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жүйесі. Дәрістің мазмұны Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жіктелуі. Жеке бөлшектер мен белгілердің түрлері Бөлшектер мен белгілердің қосалқы түрлері. Сыртқы белгілерді сипаттау ережесі.
1 Криминалистика. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2002 2.Криминалистикалық әдістеме. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2003 3.Криминалстикалық техника тарауы бойынша қысқаша дәрістер жинағы. Салаев Б., Әмитов Ш., Сатыбалдинов М., Айдарқұлов Ә-С . – Алматы: Жеті жарғы 2001 ОЖСӨЖ мазмұны Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жүйесі. Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жіктелуі.Жеке бөлшектер мен белгілердің түрлері.Сыртқы белгілерді сипаттау ережесі. 44 кредит сағат № 30 дәріс Тақырып: Адамның сырт бейнесінің көрінісі Дәрістің мазмұны Адамның сырт бейнесінің топталуы. Субъективтік көрініс сипаты Объективтік көрініс сипаты Әдебиет: 1. Криминалистика. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2002.. 2. Криминалистикалық әдістеме. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2003. 3. Криминалистикалық әдістеме -Алматы: Данекер, 2003 ОЖСӨЖ мазмұны Адамның сырт бейнесінің көрінісі 45 кредит сағат № 15 семинар Тақырып: Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жүйесі. Семинардың мазмұны Адамның сырт бейне бөлшектері мен белгілерінің жіктелуі.Жеке бөлшектер мен белгілердің түрлеріБөлшектер мен белгілердің қосалқы түрлері.Сыртқы белгілерді сипаттау ережесі Әдебиет: 1 Криминалистика. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2002 2.Криминалистикалық әдістеме. Тілеубергенов.Е – Алматы: Данекер, 2003 3.Криминалстикалық техника тарауы бойынша қысқаша дәрістер жинағы. Салаев Б., Әмитов Ш., Сатыбалдинов М., Айдарқұлов Ә-С . – Алматы: Жеті жарғы 2001
Адамның сырт бейнесінің көрінісі топталуы. Субъективтік және объективтік көрініс сипаты 3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ
4. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
ГЛОССАРИЙ Трасология – бұл із түсіретін объектілердің сыртқы құрылысының белгі көрінісіне ие іздер, іздің түсу механизмі, сонымен бірге қылмыстық соттық іс жүргізудегі маңызға ие жағдайларды анықтатын мақсатта жүргізілетін құралдар, әдістер мен тәсілдерді табу, тіркеу, алу, сақтау және зерттеу туралы криминалистикалық білім саласы. Құжаттар – қылмыстық әрекеттер, қылмыс жасау құралдары немесе қылмыс іздерін жабушы құрал ретінде заттық дәлел болып табылады. Микрообъектілер – бұл кіші мөлшер Алаяқтық – бұл бөтен мүлікті ұрлау немесе бөтен мүлікке құқықты алдау немесе сенімге қиянат жасау арқылы алу (Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексі -177 бап) Вето – қандай да болмасын мемлекеттік орган шешімнің күшіне енуін тоқтататын акт. Кворум – жиналысқа қатысушы мүшелердің ең кем саны; жиналыс заңды болады, шешім қабылданады. Оброгация - ескі заңға ішінара өзгерістер енгізу Оптация – азаматтықты алудың және тоқтатудың бір тәсілі Ранг – атақ, шен, мәртебе Репрессия – мемлекеттік органдармен қолданылатын жазалау шаралары Лекция 1.1. КРИМИНАЛИСТИКАНЫҢТЕОРИЯЛЫҚЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕПЗДЕРІ Криминалистиканың түсінігі және пәні Криминалистика басқа да ғылымдар сиякты объективтік күбылыстар зандылықтарынын. жиынтығы болып табылады. Бірак та осы көптегеи жиынтыктардан криминалистиканын айырмашылығы, ол қылмысты ойдағыдай ашуға, тергеуге және алдьш алуға кажетгі заидылыктарды окытады. Бүл зандылық-тардын. қалыптасуы орбір кылмыстың коршаған ортамен бай-ланысына және материалдык. әлемдегі затгардың, жағдайлар мен іс-әрекеттердің өзара байланысы мен өзара кдтынастылығы ту-ралы диалектика заңына сәйкес. Осы зан негізінде міндетгі түрде коршаған ортада іздер мен көріністер калады да әрбір қылмыс объективтік болмыста әр түрлі: идеалдыкнемесе затгың, қүбы-лыстың ойда қалған түрінде және материалдық немесе мате-риалдык, іздер түрінде бейнеленеді. К,ылмысты окиға адамдардық әрекет-кимылдарынан бола-тындықтан коршаған ортада, әсіресе кылмыс орнында көпте-ген іздер калады да, к.ылмыскер туралы мәлімет көзіне айнала-ды, Ал, осы іздердін. пайда болу үрдісі объектініқ қасиеті, белгілері және бейне түсіру ерекшеліктері негізінде қажетті бір зандылықтарға бағынады. Іздерді, баска да айғак, заттарды оқига болған жерден тауып, оларды салыстыру, талдау, тексеру ңәтижесінде кылмыстыңтетігін аныктаймыз.
Криминалистика зерттейтін қьілмыс тетігі деген үғым бар — ол күрделі динамикалык. жүйе болып саналады. Бүл жүйе қыл-мыстык әрекет затынан; қылмыс субъектісінен және онын өз іс-кимылымен, өзге катысушы субъектілермен қатынасынан; қылмыс жасауға дайындалу, оны іске асыру және жасыру жол-дарынан; кылмыстык нәтижеден; қылмыс жағдайларынан (уақыты,орыны, жағдайы және с.с.) және басқалардан тұрады. Кьілмыс іздері тергеу жүргізіп отырған қылмыстык іс бо-йынша дәлелдеме тұрғысында көрінуі үшін олар қузіретті түлға-лармен занды түрде жинакталуы, сарапталуы, бағалануы жәнс пайдаланылуы қажет. Бүл жұмыстар да өз кезегінде криминалистика зерттеп окытатын белгілі зандылыктарға бағынады. Криминалистиканың практикалық маңызы да аталған заң-дылықтар негізінде қылмысты ашу, тергеу және алдын алу мақ-сатына кажетті техникалы-криминалистік кұралдарды, әдістер мен тәсілдерді өндеумен, жетілдірумен және дамытумен бай-ланысты. Криминалистика ғылымының пәні екі бөлімнен түрады. Бірінші бөлімі зандылыктардың үш тобын камтиды:
кылмыс тетігінің зандылықтары; қылмыс және оған кдтысушылар туралы акпараттың пай- да болу зандылықтары; дәлелдемелерді жинактау, зерттеу, бағалау мен пайдалану зандылыктары. Криминалистика пәнінің екіншІ бәліміне кылмыспен күре-суге кажетті криминалистік кұрал-жабдыктарды, тәсілдер мен әдістерді ойлап шығару, практикаға енгізіп пайдалану және оларды жетілдіру жатады. Осы кезге дейінгі жарык көрген зан әдебиетінде кримина-листикаға пәндік сипаттама беру мәселесіне үлкен назар ауда-рылып, көп пікір таластар болғандығы байкалады. Ол орынды құбылыс, себебі әр пәннің мағынасын терен тусіну аркылы ғана онын маңызын біліп, негізгі кағидаларын дұрыс та тиімді пай-далануға боладьт. Берілген түрлі пәндік сипаттамаларды коры-та келгенде, олар негізінен криминалистиканың кылмысты ашуға және тергеуге кажетті акпаратгы, заттай дәлелдемелерді іздеп тауып, бекіту, зерттеу үшін колданылатын әдістер мен тәсілдер, сол үшін кылмысты-іс жүргізу заңға сәйкес пайдала-нылатын техникалык күралдарды, әдістер мен тәсілдерді окыта-тын ғылым екені айтылады. Сонымен катар, криминалистік тәсілдер мен әдістер тек кылмысты тергеу мен ашуда ғана емес, кылмыстын алдын алуға бағытгалған және олар алдын ала тер-геуде, сот мәжілісінде, кейбір сот Іс-әрекетін жүргізуде колда-нылады. Жоғарьща айтылған зандылыкэлементтерінтолығымен кам-тып, жан-жакты түжырымдай келіп, заманымыздың белгілі де беделдікриминалистғалымы, заңғылымдарынындокторы,про-фессор, академик Р.С. Белкин криминалистика пәніне төмендегідей пәндік сипаттама берген. Криминалистика — бұл кьілмыс тетігІнің зандылықтары, қылмыс және оның катысушылары жөніндегі акпараттың пай-да болуы, сонымен бірге дәлелдемелерді жинактау, бағалау мен колдану туралы және қылмысты ашу, тергеу және алдын алуға бағытталған әдіс-тәсілдерінің танымдылык зандылыктары ту-ралығылым. Криминалистикада колданалатын тәсілдер мен әдістер дәлелдемелерді жинақтауға бағытталған. Дәлелдемелерді жи-нақтау төрт кезеңнен түрады, олар: дәлелдемелерді немесе іздерді Іздеп табу; оларды бекіту; оларды алу; ■ алынған заттай дәлелдемелерді немесе іздерді алу барысы мен корытындысын рәсімдеу. Заттай дәлелдемелерді немесе іздерді табу дегеніміз — ол тер-геу органдарының қылмысты ашуға, керекті дәлелдерді іздеуге байланысты жүргізілетін жүмыс әрекеті. Айғак заттарды іздеуге арнаулы әдіс-тәсілдер және техника-криминалистік күралдар колданылмаса, арнайы дайындықтан өткен маман болмаса, қыл-мысты дәлелдеуге қажетті іздерді, микрообъектілерді жай көзбен кдрап тез арада тауып алу оңайлыкпен келетін жүмыс емес. (Мәселен, колдың майлы тер іздері). Бекіту дегеншіз — криминалистік түрғыда іздеп тауып алын-ған дәлелдеме заттарды, іздерді сол күйінде сактап калу үшін оларды арнаулы криминалистік тәсілдермен белгілеу. Табыл-ған дәлелдеме заттар, іздер іс жүргізу қүжаттарында толык, си-патталып жазылады, фотосуретке түсіріледі, арнаулы жабдык-тарды қолдану аркылы үлгісі алынады, т.б. Дәлелдемелердізерттеу деп кылмыстық іс бойынша жинақ-талған заттай дәлелдемелерді немесе іздерді күзырлы түлғалар занды түрде кабылдап, олардың пайда болу тегін және қара-лып отырған кылмыстың баска да материалдарымен карым-катынасын тексеруін айтамыз. Іс бойынша заңды түрде жинал-ған және бекітілген заттай дәлелдемелер криминалистік түрғы-дан жан-жакты зерттеліп, кайдан калайша пайда болғандығы тергеудегі кылмысты оқиғаға кандай дәрежеде қатысы бар екендігі аныкталады. Сонымен катар жеке іздерді, кейбір заттай дәлелдемелерді тексеруге арнаулы білімділік кажет болған кезде, күрделі криминалистік техниканы қолданып сарапшы зерттеуінен өткізеді. Сарапшылық зерттеуде дәстүрлі басқа да күрделі физикалык, химиялық әдістер спектрографиялык тал-дау, газды, сұйык хроматографиялык зерттеулер және баска да көптеген ғылыми-техникалык арнайы әдістер мен кұралдар бар. Криминалистиканың даму зандары мен қагидалары Криминалистика пәні езіне тән даму зандарына және кагида-ларына сәйкес кдлыптасып дамып отырады. Заңдары: криминалистиканын қалыптаскан және казіргі кезде жа- ңадан пайда болған теориялары мен түжырымдамаларының ара- сындағы өзара байланыста болу заңы; баска ғылымдардың осы күнгі жетістіктерін тез арада кьіл- мыстыктергеу жүргізу өндірісіне енгізу заңы; криминалистика ғылымы әдістемелік үсыныстарының кыл- мысты ашуға, тергеуге және болдырмауға кажеттілігін арттыру және осы тәжрибені криминалистика ғылымы жетістіктері негізінде үштастырып жетілдіру заңы; криминалистиканың және де баска қосалкы, тектес ғылым салаларындағы ғылыми-техникалықөрлеу негізінде кримина- листиканыңдаму барысын үдету заңы. Криминалистиканың қағидалары негізінен мына керсетілген үш бағытта болады: шынайылық қағидасы, ол криминалистік ғылыми зерттеу-лердің кандай да болмасын саяси кезкарастан, ой-ұғымнан тәуелсіздігі, шынайы емІрдегІ зандылықтар мен күбылыстар-дыңмүмкіндігіншедәлме-дәлбейнеленуінкөрсетуіненегізделуі кажет; тарихтық қагидасы, яғни криминалистика пәнінін мазмүнын, кызметін және байланыстарын басқа ғылымдармен динамика-лык қарым-катынаста үстап, олардың пайда болуымен және өзгерістерімен үштастырылып отыруы керек; ғылымның жүйелілік қагидасы бойынша криминалистиканың жеке бәлімдерінде оқытылатын күбылыстар мен фактілер бір бүтіннің бөліктері ретінде өзара байланысты да тәуелді түрде қарастырылуы кажет. КриминалистІк зерттеу ақпаратының негізгІ бастаулары төмендегідей: а) кылмыспен, күкык бүзушылыктың түрлерімен күресті, кылмыстық іс жүргізуде калыптасатын әрекеттер мен катынас- тарды реттейтін зандар мен олардан шығатын баска да норма- тивтік актілері; ә) қылмыстык, әлеуметгік және халыкшаруашылыкстатис-тикасының акпараттары; б) күкык корғау органдары жүргізетін кылмыстык, азамат- тык істердің, түрлІ тексеру материалдары; прокурорлык, гергеушілік, сараптамалық, жедел-іздестіру, сот практикасының күжаттары және кылмысты табу, ашу және алдын алу жүмы- сында қолданылатын бакылау органдарының мәліметтері; в) заң саласындағы және басқа ғылымдар саласындағы тео- риялық, әдістемелік, анықтамалыкәдебиеттер, ғылыми-техни- калык. жетістіктер, ғылыми туындылар түжырымдамалары және оларды іс-жүзінде пайдалану тәжірибесі мен қорытындылары; г) ғылыми ізденістер мен олардың қорытындыларының практикада пайдасы барын дәлелдейтін күкык қорғау саласы- ның мамандары мен кызметкерлерінің көзқарастары, коры- тындылары, ойлары, үсыныстары және т.б. Криминалистиканын міндеттері мен қызметтері Криминалистиканың міндетгері жалпы, арнаулы және нак,-ты болып үш топкабөлінеді. Криминалистиканың жалпы немесе басты міндеті күқык корғау органдарына кылмыспен күресуде кылмыстық күкык, криминалогия, кылмыстық іс жүргізу күкьіғы және баска да ғылымдар саласы сияқты өз түрғысынан көмектесу. Әрбір ғылымның пәндік сипаттамасы, мазмұны ол ғылым-мынміндеттерімен тығыз байланысты, сондықтан жоғарыдатал-даған криминалистиканың пәндік сипатгамасы оның арнаулы міндетгерін анықтауға мүмкіндік береді. Криминалистиканың арнаулы міндеттері мыналар: -
Заттай дәлелдемелерді, іздерді тауып алу, бекіту, зерттеу үшін керекті жаңа криминалистік әдістер мен тәсілдерді одан әрі ондеп жетілдіру және осы әдістерді пайдалануға лайықты жаңа техникалык күралдар жасап шығару; • аддын ала тергеу, сот тергеуінің және криминалистік са- раптаманың ұйымдастырушылык, тактикалық және әдістемелік негіздерін жетілдіру. Әрбір тергеу әрекеттерінің тактикалык әдістерін өндеу аркылы олардын нәтижелігін арттыру; қылмыстардың жекелеген түрлерін тергеудің әдістемесін өндеп жетілдіру ушін жаңа ұсыныстар енгізу. кылмысты азайту үшін криминалистік сактык шараларын кұкық корғау органдарына ұсыну. шет елдердегі криминалистика ғылымы жетістіктері мен тәжірибелерін кылмысты ашу, тергеу және алдын алу үшін пай- далану. Криминалистиканың накты міндеттерітезуакытаралығында орындалатын сипатта болып келеді; мәселен, осы ғылым ал-дында өзінің кейбір кезеңінде қылмыстың жаңа түрлерін неме-се топтарын (тапсырыспен адам өлтіру, компьютерлік акпарат-қа байланысты кылмыстар) тергеу әдістемесін шығару міндеті қойылады. Сонымен катар, накты міндет саласында сонғы кез-де кетеріліп жүрген мәселеге, криминалистика жүйесіндегі бөлімдер санын төрттен беске дейін көбейту де жатады. Осы жерде криминалистика пәнінің міндеттерімен катар оның негізгІ қызметтерін (функцияларын) карастыра кету төмендегідей болып келеді: танымдык кызметі, яғни криминалистикамен жалпы таныс- тыру; әдістемелік қызметі, бүл криминалистика ғылымы мен пәні арасындағы карым-катынасты, ғылыми және тәжірибелік маз- мүндарын дүрыс түжырымдау; түсіндірмелік кызметі, криминалистика пәнінің ғыльгми бейнесін, оның болмысын және элементтерін ашып кәрсету; жүйелендіру кызметі, бұл осы кезге дейінгі жиналған ғылы- ми және тәжірибелік материалдарды бір жүйеге келтіру; қүрастырмалык кызметі, яғни практикалық із танудағы күрал-жабдыктарды дамыту және жетілдіру; криминалистік зерттеу корытындыларын практикаға енгізу кьізметі; болжау кызметі, бүл қылмыспен күресте криминалистика ғылымында жинакталған деректерге,акпаратгэрғакарап, бо- лашақта кьілмыс жасаудың кандай жолдары мен тәсілдері кобейетіндігін алдын ала болжап көрсету болып табылады. Криминалистиканың жүйесі Криминалистика жүйесі ғылымның пайда болуынан бастап бүкіл тарихы бойына дамып және жетілдіріліп отырады. Бүл процесс осы күнге дейін жалғасуда. Криминалистика өз алды-на ерекше, дербес ғылым болғандыктан, оның өзІ іштей өзара байланыстығы жеке бөлімдерінен күралған ғылым жүйесі бо-лып табылады. Көптеген окулыктарда дәстүрлі түрде кримина-листика жүйесі төрт белімнен күралған, олар: Криминалистиканың жалпы теориясы. Криминалистік техника. Криминалистік тактика. Криминалистік әдістеме (кьтлмыстардың жекелеген түрлері мен топтарын тергеу әдістемесі). Криминалистиканың жалпы теориясы криминалистика пәнінің әдістемелік негізі, оның ішкі және сырткы дүниетаным қағидаларының, теориялықтүжырымдамаларының, үғымдары-ның, әдістерінің, терминдер аныктамаларынын жүйесі. Бұл бөлімде криминалистиканың пәндік сиппатамасы беріледі, оның жеке бәлімдерінің кыскаша мазмұны мен бөлімге жіктелуі, кри-миналистикада пайдаланатын жалпы ғылымдык және арнаулы әдістер көрсетіледі, криминалистік сәйкестендіру (идентифи-кация), криминалистік тергеу жорамалдауының теориялық негіздері, тергеушінің кылмыстык іс жүргізудегі карым-қаты-нас кағидалары кдралады.
Криминалистік тактика (тергеу тактикасы) тергеу әрекеттерін жүргізгенде колданылатын тиімді де нәтижелі әдістерді, олар-ды қолдану қағидаларын карастырады. Тергеу жұмысында әр түрлі тергеу әрекеггерін жүргізуге бейімделген арнаулы тактикалык әдістер көрсетіледі. Тактика-лык. тәсіл — тергеу әрекеттерін жүргізудің неғүрлым ұтымды және нәтижелі жолдары. Әр тергеу әрекетінің ерекшелігіне байланысты тиімді, пайдалы тактикалык тәсіл ұсынылады. Мәселен, окиға болған жерді қарауға ұсынылатын тактикалык әдіс — ол заттай дәлелдемелерді, іздерді, окиға болған ортапы рет-ретімен, жүйелі түрде дәйекті карау; тінтуге ұсыньттын тактикалық әдіс — ол тінту жүріп жатканда тергеуші үй иесінін мінез-қүлкына, кисынға келмейтін әрекет-кимылына назар аударуы; логикаға сәйкес алып қарағанда, іздеп жатқан заттың кай жерге тығылғанын болжау; жауап алудын тактикалық әдісі — ол тергеушінін жауап беруші адаммен (куә, жәбірленуші, айыпкер) психологиялык жағынан дүрыс катынас жасап, қыл-мыстық істегі деректерді жауап алу барысында орынды, ретті пайдалану, т.б. Аталған тактикалык әдістер және баска да тергеу әрекет-терінде қолданылатын әдістер мен тәсілдер іс-жүргізу заңына қайшы келмей, тек тергеу әрекеттерінің нәтижелі және тиімді етуіне бағыттылады. Криминалистік тактика баска бөлімдермен, соның ішінде криминалистік техникамен де тығыз байланысты. Егер крими-налистік техника техникалық тәсілдер мен кұралдарды пайда-лану жөнінде жалпы ұғьтм берсе, тергеу практикасы бұлардың тергеу әрекеттерінін. ерекшелігіне байланысты колдануға бола-тынын айтады. Мәселен, оқиға болған жерді қарау тактикасында айылғандай, бүл тергеу әрекеттерін жүргізгенде кандай техни-калык тәсІддер, күрал-саймандар колданылатыны, олардың пай-далану әдісі баяндалады. Криминалистік әдістеме (кылмыстардың жекелеген түрлері мен топтарын тергеу әдістемесі) — бүл бөлімде жеке кылмыс-тар бойынша жүргізілетін тергеудің әдістемелік тәртібі кәрсетіледі, себебі әрбір кылмыс түрін тергеудің өзіндік ерекшеліктері бар. Осыған байланьтсты жеке бір істІ тергсгенде колданылатын техникалык, және тактикалык тәсілдер мен әдістер тергеліп жаткан қылмыстың ерекшеліктеріне бейімделеді. Сондыктан техникалык тәсілдер, әр тергеу орекеттерінін техникалық әдістері осы ерекшелікке байланыс-ты колданылып, осы кылмысты ашуға, іс бойынша дәлелденетін барлык мәселелерді шешуге бағытгалады. Негізгі мақсат — кандай да болмасын кылмысты тез арада ашып,толыктергеу жүргізу болғандыктан,оны криминалистік түрғыдан талдап, криминалистік сипаттамасын беру керек. Тал-дау кезінде аталган кылмыс әдетге кандай әдістермен жасала-ды, кылмыскерлер кылмыстың ізін жасыру үшін кандай әре-кеттер колданады және осыған байланысты коршаған ортада кандай іздер қалуы тиісті екені көрсетіліп белгіленеді. Крими-налистік сипаттамада қылмыскердің мінез-күлкы және баскд типологиялык қасиеттері баяндалады, жәбірленушінін карсы-лық әрекетгері жәнеосыған байланысты кылмыс жасалған жср-де кдлуы мүмкін деген іздер белгіленіп нактыланады. Криминалистика жүйесінің барлыкбөлімдері бір-бірімен өте тыгыз байланыста. Жоғарыда айтылғандай, криминалистиканын жалпы теориясы бүкіл осы ғылымның әдістемелік негізі болып табылады. Криминалистіктехниканың мүмкіншіліктері әртүрлі тергеу әрекеттерін жүргізгенде (тергеу қарауы, жауап алу, тінту, тергеу эксперименті, т.с.с.) қолданылады. Ал, жеке кримина-листік әзірлемелерді жасағанда техникалык-криминалистика-лык күралдар мен әдістерді және тергеу әрекеттерін жүргізудің тактикалыктәсілдердін пайдалану ерекшеліктері ескеріледі. Криминалистиканын әдістері Криминалистиканың әдістері туралы ілім криминалистика-нын жалпы теориясының негізгі элементтерінің бірі болып са- налады. Әдістер, қандай да ғылым саласында болмасын, сонын ішінде криминалистикада да, күбылыстарды шынайытанудынбірден-бір жолы болып табылады. Криминалистикада қарастырылатын және қолданылатын әдістер әр түрлі, олар көптеген логикалық негіздемелер бойынша топтасуы мүмкін. Жалпылама кағидасы бойынша криминалистика әдістері жүйесін үш негізгі деңгейде карастыруға болады, олар: жалпыға бірдей әдіс - диалектикалык материализм; жалпы (жалпы ғылы-ми) әдістер; арнаулы одістср. Жалпыга бірдей әдістің күрамын диалектикалык, және калыпты логика күрайды. Жалпы ғылыми әдістер барлык (немесе кобінесе) ғылымдар мен тәжірибе аумағын камтиды да криминалистикада ғылым-нын максаты мен пәнінен туратын зандылыктармен аныктала- ды. Жалпы гылыми әдістер арасында әдістердің негізгі топта- рын айырып қарасақ: сезімге рационалдык әсер етуші әдістер катарына бакылау, сипатгау, бейнелеу, салыстыру, эксперимент жургізу, улгілеу жатады; Бақылау — бүл алдын ала бағьпталған максатты турде белгілі-бір объектіні кабылдау кубылысы. Бул жумыспен тек ғалым-криминалист кана емес, тергеуші, жедел іздестіру кызметкері, прокурор, сотта айналысады. Бакылау барысында логикалык әдістер колданылады, олар-дын катарына: анализ (талдау); синтез (жинактау); индукция (жекеден жал-пыға бағытталған ойлау); дедукция (жалпыдан жекеге бағыт-талған ойлау); гипотеза (жорамалдау); аналогия (уксастык) жа-тады; Сипаттау — бул анықталған және жүргізіліп жаткан зерт-теуге катысы бар кейбір объектілердің белгілерін сипаттап зерт-теу немесе баска әдістер арқылы алынған акпаратты анықтап тіркеу тәсілі болып табылады. Бейнелеу әдісі криминалистикада деректі затты не белгілі бір оқиғаны суреттеп жазу үшін өте жиі колданылады, сондық-тан оған кенірек тоқтаған жөн. Бейнеленіп отырған объектінің өзіне тән белгілерін сипаттау аркылы жалпы объект жөнінде уғым беріледі. Объектінін белгілерін тауып, оны бейнелеу жо-ғарыда керсетілген бакылау немесе өлшеу тәсілдерін колдану арқылы кабылданып баяндалады. Бейнелеу ауызша, не жазба-ша түрде колданылып журген криминалистік жіктеу жүйесі бойьшша суреттеледі. Бейнелеуді бекіту үшін техникалык күрал-дар, атап айтқанда, фотоаппарат, бейнекамера, магнитофон, т.с.с. колданылады. Криминалистикадабейнелеуаркылыжеке іздер, колжазбалар, ок-дәрі және адамдардың сырткы келбеті суреттеліп жазылады. Бейнелеуді колдану тәсілдері занға сәйкес болуытиісті.
Бейнелеп сипаттаудың екі түрі бар. Бірінші жағдайда объектілер мен құбылыстар тікелей карап сипатталса, екінші жағдайда олар басқа деректерден алған акпараттар аркыльт ғана бейнеленіп жазылады. Мәселен, тергеуші затгай дәлелдемелерге тән касиеттерді өзі тікелей көріп карап, кабылдау аркьтлы хат-тамаға жазады, ал басқа бір жағдайларда ол өзІ көрмеген объектілерді де бейнелеп хаттамаға тусіруіне тура келеді. Атап айтқанда, қылмыс жасады деген күдікті адамның бет-әлпетін және баска белгілерін хаттамаға тергеуші осы адамды кәрген куәнің айтуымен сипаттап жазады. Объектілер (не күбылыстар) кейде толык. бейнеленіп, ал кейбір жағдайларда узінді түрінде де суреттеледі. Жағдайға байланысты объектіні (не күбылыс-ты) толык сипаттап жазуға мүмкіншілік болмаған жағдайда тергеуші объектінің тек елеулі белгілерін алдын ала көрсетіп, толык сипаттамасын хаттамаға кейін бейнелеп жазады. Уакыт өткен сайын, объектілерге (не кубылыстарға) тән белгілер (касиеттер) ескіреді, немесе жойылып кету де мүмкін. Сондықтан тергеу карауы кезінде кабылдаған белгілер дер кезінде толык сипатталып жазылуы қажет. Қаралған объектілер туралы ақпаратгар кылмысты дәлелдеуге пайдаланылатындык-тан, олар хаттамада бүрмаланбай, өзгеріссіз жазылуы керек.
Бул жерде аса көңіл аударатын нәрсе — салыстыру негізіне алынатын касиеттер мен белгілер осы объектіге тән және турақ-ты, баска объектілерде жиі кездеспейтіндей болуы қажет. «Қасиет» пен «белгі» уғымы бір-бірімен тығыз байланысты болғанымен тең мағыналы үғым емес. Объектідегі сәйкес-тендірілетін белгі зерттеп отырған объектінің ерекшелігіне бай-ланысты; кейбір объектінің қасиетін бірден аңғарып кабылдауға болады, ал кейбір объектінің тек белгілерін кабылдап, сол ар-қылы касиетін білуге болды. Мәселен, аяқтың ізінде калған белгілер арқылы ізді калдырған адамнын аяқалыс ерекшелігін ажыратуға болады (женіл жүріс, кербез жүріс, адам үлкен, аяғы аксап басады, т.б.). Әрине, бірнеше объектіде бірдей немесе ұксас касиет пен белгі болуы мүмкін. Бірак көп жағдайларда бір не екі бірдей белгіні негізге ала отырып, салыстырып отырған объектілердің тепе-тендігі туралы айтуға болмайды. Сондыктан әр объектіні жеке зерттегенде бірнеше касиеттер мен белгілер сұрыпталып, олардың осы куйінде баска, осыған үксас объектіле болмайты-нын аныктау кажет болады. Салыстырылмакшы объектілерден осындай қасиеттер мен белгілер жинағын тапканнаи кейін, зерттеуші салыстырудьщ екінші сатысына көшеді. Зерттеу кезенінде салыстырып отырған екі немесе бірнеше объектіден сүрыпталып алынған белгілер бір-бірімен салыстырылып олар-дың ұксастығы, не өзгешелігі анықталады. Салыстырудың үшінші сатысында белгілерді бір-бірімен теңестіріп, салыстыра түжырымдай отырып, зерттеуші бір белгілі корытынды шыға-рады. Ол үшін зерттеуші логикада колданылатын талдау, жинак-тау, абстракииялау, болжау және т.б. әдістерді пайдаланылады. Эксперименттік зерттеу әдістері болған оқиғаға катысты кейбір кұбылыстарды криминалистік зерттеу және объективті шынайы тану максатында ғылыми тәжірибелерге негізделеді. Аталған әдіспен криминалистикада заттарды зерттегенде, кыл-мысты тергегенде пайда болған болжамдар әр түрлі тәжірибелер арқылы нактыланады. Бұл әдістін негізгі міндеті — әртүрлі қүбы-лыстардын немесе заттардың маңызы мен жағдайын, негізгі қасиетін, табиғаты мен жаратылысын аныктау. Эксперименттік тәжірибелер жүргізгенде жогарыда көрсетілген бакылау, өлшеу, сипаттау әдістері де пайдаланылады. Жүргізіліп жаткан тәжірибенін міндетіне байланысты эксперимент сарапшы эксперименті және тергеу эксперименті болып екіге бөлІнедІ. Сарапшы экспериментІ сараптама жүргізуге керекті үлгілерді алуға, кейбір күбылыстардын. жүру барысын бакылауға (мәсе-лен, іздің пайда болу тетігін тексеруге) және сараптауда колда-нылатын (физикалык, химиялык, т.б.) әр түрлі әдістердін тиімділігін, нәтижелігін тексеруге бағытталады. Тергеу эксперименті іс бойынша, тергеу әрекетгерін жүргізу аркылы табылған акиаратгарда кврсетілген окиғаның шындығын тексе-ру үшін, болған окиғаны қайтадан бүрынғы кдлпына келтіріп, оған уксас жағдайларда тәжірибеңі жүргізу аркылы орындалады. ҮлгЬіеудегеніміз объектінің түп нұсқасын үлгімен, яғни ар-найы қүрылған үксастыкпен ауыстыруға негізделеді. Олар зат-тардың, күралдардың, құбылыстардың, жүйелердін жән процестердің сүмбілері болуы мүмкІн. Осы үлгілермен қажетті зерттеулер жүргізіліп, осыдан алынған қорытындылар түпнүскдға негізделеді. Криминалистикада үлгілеудің ойша, физикалық, математикалык, кибернетикалык және баска да түрлері жасалады. Адамның табиғи көру мүмкіншілігІ шектелген, оның кәзі объектінің бар белгісін, оған тән кдсиетін толығымен көріп сезе алмайды. Оларды көру үшін ерекше бір әдіс, техникалык кұрал-дар керек. Көздің көру шегін кеңейту арқылы, заггардың бас-тапкыда анык көрінбейтін белгісін карап кабылдауды күрделі бакылау деп атайды. Өлшеу әдісі криминалистикада объектілерді зерттеу бары-сында өте жиі қолданылады. Өлшеу мына математикалық тәсілдерді қолдану аркылы жүргізіледі: - елшеу; есептеу; геометриялык күрылыс; - математикальгқ модельдеу т.с.с. жатады. Объектілердің салмағы, көлемі, екі не болмаса бірнеше объектілердінөзара арақашыктығы есептеліп шығарылады және өлшеу аркылы кейбір заттардын. тән касиеттерінің сандық си-паттамасы беріледі. Кейбір оқиғалардың, кұбылыстың болған уакытын да өлшеу аркылы шешуге болады. Өлшеу әдісі міндеттІ түрде әр түрлі — карапайым және күрделі өлшеу қүралдарын пайдалану аркылы жүргізіледі. Объектілерді зерггегенде кейде тікелей өлшемнің корытындысын негіз есебінде ғана пайдала-нып, күрделі инженерлік не математикалыкформулаларды қол-дана отырып, ақырғы әлшеу қорытындысын табуға болады. Мәселен, автокөліктің жол апаты алдында кандай жылдамдык-пен келе жатқанын есептеп шығару үшің, тікелей елшеу аркы-лы тежелу жолынын ұзындығын өлшеп, оның корытындысын формулаға енгізу керек. Бұл мысалды тікелей өлшеуді тергеуші жүргізсе, күрделі өлшеуді сарапшы жүргізіп, өлшеу корытын-дысын тауып шығарады. Есептеу объект немесе күбылыс параметрлерін анықтауда және математикалық үлгілеуде колданылатын кажетті әдіс бо-лыпсаналады. Геаметриялык, қүрылыс әдісі өлшеумен өте тығыз байланыс- та, ол жоспарларды (мәселен, окиға болған жердің жоспары), сызбаларды, графиктерді, кестелерді құрастыруда пайдаланы- лады. в) әдістің тиімділігі, яғни әдіс кысқа мерзімде алға койған максатка толык жеткізіп, жұмсалған күш пен шығынға түра- тындай корытынды алуды қамтамасыз етуі каже ІМатематикалық модельдеу математикалык есептердін көмегімен үрдістер мен күбылыстардың өту жолдарын, шарт-тарын үлгілейді. Кибернетикалық әдістер — криминалистикаға соңғы жыл-дары өмірге белсенді еніп жаткан компьютерлендіру негізіндегі ғылыми жаңа әдіс түрі. Бүл әдістің негізінде жана ақпарат беретін технологиялардан акпараттарды, компьютерлік модельдеуді және т.б. жедел іздестіру мен автоматтандырылғ-ан өңдеуді жүзеге асыру мүмкіндігі туындайды. Эвристикалық әдістер — бұл криминалистиканың жалпы ғылыми әдістер катарына жана эвристика ғылымынан соңғы кезде косылды, яғни терең де тиімді турде ойлау нәтижесінде жаңалыктабуды білдіреді.  Арнаулы (жеке) әдістер криминалистикада осы жоғарыда көрсетілген әдістермен катар кеңіненколданылады. Арнаулы криминалистік зерттеу әдістері меншікті және басқа ғылымдар-дан алынған деп аталатын екі топқа бәлінеді.
Бірінші топтагы арнаулы әдістер — тек криминалистика ғылы-мында ғана зерттелген және криминалистика ғылымымен қол-данылатын әдістер. Олардың катарына, мысалы, криминалистік сәйкестендірудІ, дактилоскопияны, криминалистік фото-суреггің көптеген әдістерін, баллистиканы, күжаттарды техни-калық зерттеу, тергеу әрекетгерін жоспарлау, тергеуді үйымда-стыру әдістерін жаткьізуға болады. Бүл әдістердің ішінде айрықша орын алатын әдістердің бірІ — техникалык криминалистік зерттеу тәсілдері, атап айт-канда окиға болған жерді суретке түсіру әдістері, түстерді бәліп суретке түсіру, карама-қарсы түстерді күшейту аркылы сурет-ке түсіру, саусактардың папиллярлық өрнектерін жіктеу әдісі, атылған ок пен кауызды (гильзаны) мылтыкпен сәйкестендіру, тергеу әрекетін жүргізуде колданылатын тактикалык әдістер т.б. Екінші топтагы арнаулы әдістер баска ғылымдарда пайда болған әдістерді криминалистік объектілерді зерттеуге бейімдеу аркылы пайда болған. Арнаулы әдістердің екіншІ тобына: зат-тар мен материалдардын қүрамы мен күрылымын, химиялык, физикалыкжәне физика-химиялык касиеттерін талдау әдістері, биологиялык, антропологиялык, антропометриялык. психоло-гиялык, әлеуметтанушылык, микроскопиялық зерттеу, спектрдің көзге көрінбейтін инфрақызыл, ультракүлгін сәулелерін, рентген сәулесін пайдалану арқылы зерттеу, спектрлік талДау, т.б. әдістері жатады. Криминалистиканын. меншікті және баска ғылымдардан алынған арнаулы әдістеріне алдын ала тергеуде, соттергеуінде, сот сараптамасын жүргізуде колдану үшін олардың белгілерін бағалауға және колдануға төмендегідей талаптар койылады: а) әдістін ғылымилығы, яғни оның ғылымға негізделгендігі, алынатын корытындылардың шынайьтлығы, нактылығы мен түрактылығы, әдістемелік қалыптасуы; ә) әдістін кауіпсіздігі, яғни оны колдану адамдардын өмірі мен денсаулығына зиянсыз болуы; б) әдістің зандылығы мен этикаға сәйкестігі, яғни оны пай- далану зандылыктың конституциялық кағидаларына және коғамдық тәртіп талаптарына, қылмыстык іс-жүргізу құқығына сай, адамдардың кұкьіғын бүзбайтындай, ар-ожданына кір келтірмейтіндей дәрежеде болуы; Криминалистиканың ғылымдар жүйесіндегі орныКриминалистика қылмысты ашуға және тергеуге керекті заттай дәлелдемелерді кылмыстык іс жүргізу заңына сүйене отырып, іздеп табу, бекіту, зерттеу үшін пайдаланылатын тех-никалык күралдар, тактикалык әдістер мен тәсіддер жөніндегі ғылым болғандыктан, баска да езі тектес заң ғылымдарымен тығыз байланысты, өйткені оның кептеген тәсіддерІ мен әдістері осы ғылымдардың кағидаларына негізделген.Криминалистика ең алдымен кылмыстык және азаматтық іс жүргізу күкығы ғылымдарымен тығыз байланысты. Себебі, біріншіден, криминалистика ез алдына ғылым болып бөлініп шыкканға дейін, бастапкы даму кезеңінде кылмыстық іс жүргізу күкығы ғылымының шецберінде калыптасса, екіншіден, кри-миналистиканың зерттеп дайындаған тәсілдері мен әдістері кылмысты ашуға, тергеу әрекеггерін тиімді жүргізуге негізделсе, кьілмыстык іс жүргізу заңы осы тергеу әрекетгерін жүргізу тәртібін бекітеді. Яғни, екі пәннің де зерттейтіні — тергеу әрекеті. Бірак, олардың осы іс жүргізу әрекеттерін окып тексе-ру аспектісінің мазмүны әр түрлі. Криминалистік тәсілдер мен әдістер тергеу әрекеггерінін тиімді және нәтижелі жүруіне ба-ғытталған. Олар кылмыстық іс жүргізу заңьтнда көрсе-тілмеген, заң калпының мазмүнымен камтылмаған. Бірак, криминалистика үсынғанкез келген әдіс, тәсіл, не күрал іс жүргізу заңы шеңберінен шыкпауы тиіс және заңға кайшы болмауы керек. Криминалистика қылмыстық қуқық гылымыменле тығыз бай-ланыста. Қылмыстық күкьік ғылымы коғамға қауіпті әрекеггердің кайсысы кылмыс катарына жататынын көрсетіп, әр кылмыстың кьілмыс кұрамдык белгілерін негізге ала оты-рып, криминалистік талдау жүргізіп, кылмысты ашуға керекті белгілерді нақтылап, кылмыстық іс бойынша дәлелденуге тиісті мән-жайларды, шешетін сүрактарды белгілеп және кылмыстар-ды тергеу жолдарын көрсетіп отырады. Криминология криминалистикаға жақын ғылымдардың бірі болып саналады. Бүл ғылым қылмыстың болу себептерін, оның әлеуметтік негіздерін және түр аралык өзгешеліктерін, оның алдын алу шараларын колдану тәсілдерін зерттейді. Кримино-логия қағидаларын негізге ала отырып, криминалистика тергеушінің жеке істерді жүргізгенде қылмыстың болуына ыкпал еткен жағдайларды толық аныктап, бүл себептер мен жағдаиларды жою үшін каидай әрекетгер жүргізуі керектігін белгілейді. Үзак уакьтт бойы криминалистика мен азаматтык күкық ара-сындағы карым-қатынас төменгі деңгейде болып келді. Казіргі кезде нарыктық катынастардың өсуіне байланысты және ша-руашылык дауларды шешуде сот ретгеуінің рөлі көтерілген кез-де бүл карым-қатынастар кеңейіп, күшейе түсті. НегІзінен бүл жүмыс криминалистік зерттеулер мен сараптауларды (трасо-логиялық, күжатты зерттеу және т.б.) пайдалану аркылы жүргізІледі. Криминалистика жедел-іздестіру кызметі мен ол қолданы-латын арнаулы техникамен де тығыз байланыста. Криминалистика ғылымы әкімшілік күкык және кылмыс-тық аткару кұкығымен өзара байланысты. Криминалистика және қылмыстык статистика. Криминалистика және сот сараптамасы (экспертологиясы). Аталған ғылымдар мен пәндерден баска криминалистика қылмысты зергтеуге катысты үғымға кіретін сот медицинасы, сот психиатриясы, сот психологиясы пәндерімен де тығыз бай-ланысты, өйткені қылмысты ашу, оны тергеуге арналған криминалистік тәсілдер, тергеу іс-әрекеттерін жүргізу әдістері осы жоғарыда аталған пәндердің кағидаларьтн күрайды. Криминалистиканын қылмысты ашуда және тергеуде колданылуының негіздері Қылмыска қарсы күресу практикасында тергеу және жедел-іздестіру органдарының жұмыстарын одан әрі жетілдіріп, іскерлікпен колдануда криминалистиканыңғылыми негіздерін игеру өте кажет. Елімізде жүріп жаткан әлеуметгік өзгерістерге байланысты сонғы жылдарда кылмыс өрши түсіп, оның ішінде аса кауіпті де күрделі кылмыстардың жасалу саны одан әрі өсіп отыр. Сондыктан тергеу органдарының жүмысын одан әрі жақ-сарту үшін, кылмысты ашуда, тергеуде нәтижелі және тиімді тәсілдерді жан-жакты пайдаланылу уакытталабы. Болған қыл-мысты тез арада ашып, кылмыс жасаған адамдарға тиісті жаза тағайындау кылмыска қарсы күрестің нәтижелігін арттырады, кейбір адамдарды кылмыс жасаудан сактандырады. Криминалистика тергеу және баска да кұқық корғау орган-дарының жүмысының іскерлігін арттыруға үлкен әсер етеді, ейткені криминалистика тергеу практикасын талдап, қорыту аркылы, қылмысты ашуға бейім тәсілдірді тауып, оларды қол-дану үшін керекті техникалық күралдарды тергеу кызметкер-леріне дайындап беріп отырады. Болған окиғаны жан-жақты және объективті түрде аныктау үшін тергеуші орын алған жағдайды дұрыс болжап, жасалган қылмыс әрекетінің тетігін ойымен қалыптастыруы тиіс. Ал жа-салған кылмыстың үлгісі тергеушінің ойында дүрыс калыпта-суына қажет заттай дәлелдемелердің толык табылуы оларды терең талдауға кеп мүмкіндік береді. Сонымен, криминалистика адамдардың екі түрлі іс-әрекеттерін, яғни кылмыс жасаған адамның кылмысты іс-әрекетін және тергеушінің қылмысты ашуға байланысты жүргізетін криминалистік тәсілдер мен әдістерді колдануға бай-данысты жүмысын зертттейді. Қылмысқа карсы күрестін нәтижелігі және табыстылығы тергеуші және жедел-іздеуші органдардың әзара карым-каты-насының дүрыс қалыптасуына көп байланысты. Аталған екі органныңөзара карым-қатынасы Қазакстан Республикасының Қылмыстык іс жүргізу кодексінің 65-бабында көзделген. Әдебиеттер тізімі Қазақстан Республикасының Конституциясы. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. Алматы: Юрист, 2001. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі. Алматы. Баспа, 2001. Белкин Р.С. Курс криминалистики. В 3т. М. Юрист, 1997. Руководство для следователей. Под ред. Н.А. Селиванова, В.А. Снеткова. М, 1998. Порубов Н.И. Курс криминалистики. Минск. Выш. Шк., 2000 Филлипов А.Г. общие положения методики расследования отдельных видов и групп преступлений (криминалистической методики) Криминалистика: Учебник, под ред. Проф. А.Ф. Волинского – М.: Издательство «Спрак!, 1998. Возгрин И.А. О структуре методик расследования отдельных видов преступлений (вопросы теории и практики борьбы с преступностью. Л., 1974). Колесниченко А.Н. Общие положения методики расследования отдельных видов преступлений. Харьков, 1976. Крылов И.Ф. Криминалистика. Ленинград, 1976. Селиванов Н.А. Справочная книга криминалиста.Издательсво Норма, 2000. Криминалистика. Под. Ред. В.А. Образцова. – М.: Юрист, 1997. Образцов В.А. Криминалистика: Курс лекций-М., 1996. Порубов Н.И. Тактика допроса на предварительном следствии: учебное пособие. – М.: Издательсво БЕК, 1998. Е. Жәкішев. Криминалистік тактика – Алматы.: Жеті жарығы, 1997. Е. Жәкішев. Криминалистиканің пәндік сипаттамасы және методологиялық негізі. Алматы, Қазақ университеті-1991. Нургалиев Б.М. Организованная преступная деятельность (уголовно-правовые, процессуальные и криминалистические аспекты). Караганда: 1997. Исаев А.А. Теоритические и правовые проблемы приминения специальных познаний для квалификации преступлений.- Алматы: «Жеті Жарығы», 1999. Тилеубергенов Е.М. Использование специальных педагогических знаний в расследовании преступлений несовершенолетних. (Учебно-методическое пособие). Алматы: Жібек Жолы, 1998. Қ. Бегалиев Предупреждение безнадзорности и правонарушений несовершеннолетних Алма-ата 1980. 1995 жылдың 30 тамызында қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясы. Р.С. Белкин, В.П. Лавров, И.М. Лузгин. Криминалистика. Т 1, Москва, 1987. Криминалистика. Т 2. Под. Ред. Белкин Р.С. и другие Волгоград, 1994. 1998 жылғы ҚР ҚІЖҚ және 12.12.2002 жылдағы енгізілген өзгерістер. С.Е. Еркенов, С.И. Сұлтанов. Тергеу әрекеттерінің тактикасы. Алматы, Дәнекер, 2002. А. Винберг, М. Шванкова. Почерковедческая экспертиза Волгоград, 1997. Теоритические и практические вопросы судебно-технической экпертизы документов. Москва ВНИИ СЭ МЮ СССР. 1983. Г.И. Поврезнюк. «Судебная экспертиза». Учебно-практическое пособие. Алматы, 2000. Ж.Р. Дильбарханова. Криминалистическое исследование почерка. Учебно-практическое пособие. Алматы, 2002. 15.09.1994ж. Қазақстан Республикасының Жедел-істестіру шаралары туралы Заңы. Конституция Республики Казахстан. Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан. Закон Республики Казахстан «О судебной экспертизе». Алматы, 12 ноября 1997г. Строгович М.С. Курс советского уголовного процесса. Т. 1 М., 1968. Руководство для следователей./под ред. Н.А. Селиванова, М., 2000 Криминалистика, учебник / Под ред. А.Г. Филиппова, М., 2000 Назначение и производство судебных экспертиз. Пособие для следователей, судей и экспертов. М., 1998. Основные правила подготовки материалов для производства судебной подчерковедческой экспертизы. Методические рекомендации для следователей и судей. М., 1980. Словарь основных терминов теории и практики судебной почерковедческой экспертизы. М., 1981. Судебно-подчерковедческая экпертиза. Пособие для экпертов-почерковедов и судебно-следственных работников. М., 1971. 6. Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары: № 1 семинар Тақырып: Криминалистиканың ұғымы,пәні,объектілері,мақсаттары. Семинар мазмұны Криминалистика пәні мен заңдылықтары. Криминалистиканың жалпы теорисының мазмұны. Криминалистикалық методика мазмұнының мәселелері. жүктеу/скачать 1,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||