Бастауыш мектептегі педагогикалық коррекция Жоспар

Оқушылардың педагогикалық тәрбиеден босаңсуының алдын алу

• Педагогикалық тәрбиеден босаңсудың алдын алу үшін мұғалім ата-аналармен педагогикалық бірлестікте жұмыс атқаруы керек. Алдын алу жұмыстарын ата-аналар, педагогтар мен психологтар бірлесіп атқарады. Мектеп психологының жұмысы ең алдымен педагогикалық үрдістің гуманизациясына, қарым-қатынас мәдениеті мен «оқушы-оқытушы», «оқушы-оқушы», «оқушы-қоғам», «оқушы-ата-аналар» жүйелеріндегі эмпатиялық түсіністікті қалыптастыруға бағытталуы керек.
• Педагогикалық тәрбиеден босаңсу отбасындағы, мектептегі және бала бақшадағы тәрбиенің жетіспеушілігіне негізделгендіктен, онымен күресу олардың өзара бірлескен іс-әрекетіне байланысты. Отбасы, бала бақша және педагогикалық тәрбиеден босаңсыған балалардың өзара бірлесіп әрекет етуінің негізгі жолдары мынадай:

ата-аналардың педагогикалық мәдениет деңгейін, қарастырылып жатқан мәселе бойынша педагогтардың ғылыми-әдістемелік деңгейін жоғарылатуға бағытталған жұмыс;

• ата-аналардың педагогикалық мәдениет деңгейін, қарастырылып жатқан мәселе бойынша педагогтардың ғылыми-әдістемелік деңгейін жоғарылатуға бағытталған жұмыс;
• алдын алу жұмысының құрылымын бірлесіп бағдарламалау;
• педагогикалық тәрбиеден босаңсудың алдын алуға арналған бағдарламаны жүзеге асыруға бағытталған бірлескен практикалық іс-әрекеттер;
• оның нәтижелерін бірлесіп талдау.
• Мұндай өзара әрекеттестіктің мақсаты – педагогикалық тәрбиеден босаңсыған балаларға қатысты отбасылық тәрбие және бала бақша мен мектептегі білім беру жұмыстарын қайта құру.

Тәрбиеден босаңсудың алдын алуға арналған жұмыстар екі бағытта жүзеге асырылады. Біріншіден, оның пайда болуының алдын алу, яғни баланы осындай жағдайға әкелетін сыртқы себептерді жою, жағымды қасиеттерді қалыптастыру. Екіншіден, оның дамуының алдын алу, яғни бала дамуындағы кедергілерді жою, мінез-құлқын, іс-әрекетін және қарым-қатынасын коррекциялау, баланың жағымсыз эмоционалды жағдайын түзету.

• Тәрбиеден босаңсудың алдын алуға арналған жұмыстар екі бағытта жүзеге асырылады. Біріншіден, оның пайда болуының алдын алу, яғни баланы осындай жағдайға әкелетін сыртқы себептерді жою, жағымды қасиеттерді қалыптастыру. Екіншіден, оның дамуының алдын алу, яғни бала дамуындағы кедергілерді жою, мінез-құлқын, іс-әрекетін және қарым-қатынасын коррекциялау, баланың жағымсыз эмоционалды жағдайын түзету.
• Бастауыш сынып мұғалімдеріне мынадай үш бағыт бойынша педагогикалық тәрбиеден босаңсудың алдын алуға арналған жекелей жүргізілетін жұмыс бағдарламаларының үлгісін ұсынуға болады:

1. Баланың отбасылық тәрбие жағдайларын өзгерту:

• 1. Баланың отбасылық тәрбие жағдайларын өзгерту:
• ата-аналардың психологиялық-педагогикалық сауаттылығын және өзара қарым-қатынас мәдениетін көтеру;
• отбасында тәрбиелік жағдайлар туғызу, тәрбелеу үрдісіне ата-аналарды белсенді араластыру;
• балалардың бойында жағымды қасиеттерді тәрбиелеп, жағымсызын жоюға ата-аналарға көмектесу, жекелей кеңестер беру;
• бала өмірі мен іс-әрекетінің қалыпты ұйымдастырылуын қадағалау;
• баланың ақыл-ой іс-әрекетін (ойын, еңбек, шығармашылық, қоршаған ортаны тану), отбасындағы қарым-қатынасын ұйымдастыруға көмектесу;
• отбасындағы тәрбиенің бұзылуын жоюға, отбасының тәрбиелік потенциалын қалпына келтіруге бағытталған іс-шаралар.
• 2.Сыныппен оқыту-тәрбиелеу жұмыстарын жетілдіру:
• педагогтың балаға деген қатынасын түзету, онымен жұмыс істеу әдістеріне нұсқау беру;
• балалар ұжымындағы тұлға аралық қарым-қатынасты гуманизациялау, сыныпта жағымды психологиялық микроклимат орнату;
• сыныптағы оқыту-тәрбиелеу үрдісінің рационализациясы;
• оқыту-тәрбиелеу үрдісіндегі педагогтар мен ата-аналардың бірлескен іс-әрекеті.
• 3.Баланың тұлғалық өсуіне көмек көрсету:
• баланы психологиялық тексеруден өткізуді ұйымдастыру және қажет психологиялық көмек көрсету;
• интеллектуалдық, адамгершілік, эмоционалды-еріктік сфераларындағы кемшіліктерді жоюға бағытталған жекелей жұмыстар;
• жағымды қызығушылықтары мен бейімділіктерін пайдалану негізінде баланы белсенді әрекетке араластыру;
• жағымсыз оқу мотивациясын жою;
• баланың мектеп бағдарламасын меңгеруде жетістікке жетуін ұйымдастыру;
• баланың құрдастарымен жағымды тұлғалық қасиеттеріне сүйене отырып қарым-қатынас жасауын басқару;
• жетістікке жету мотивациясын қалыптастыруға бағытталған жұмыстар.

Коррекциялық бағдарлама үлгісі

• 1.Мақсаты: 7-9 жастағы балалардың өзіне сенімділігін дамыту.
• 2.Міндеттері:
• өзіне сенімділікті тәрбиелеу, үрей мен қорқынышты басу;
• өзбеттілікті дамыту;
• өз көзқарасын дәлелдеу іскерлігін қалыптастыру;
• есін дамыту;
• ырықты зейінін дамыту;
• өшпенділікті басу.
• 3.Коррекциялық топқа іріктеу критерилері.
• Ата-аналар мен педагогтар беретін баланың ерекшеліктері туралы эксперттік баға көмегімен (мысалы, ересектер баланың есінің, зейінінің, ойлауының даму деңгейін баллмен бағалайды).
• Топқа педагогтар педагогикалық тәрбиеден босаңсыған бала деп ұйғарған балалар алынады. Олар алдын ала тестілеуден өткізіледі.
• 4.коррекциялық жұмыс бағыттары және бағдарлама кезеңдері.
• Өзіне сенімділікті қалыптастыруда – алдымен, белсенді қорқыныш пен үрейді басу, содан кейін – қоршағандарға деген жағымды қатынасты қалыптастыру.
• 5.Сабақтарды ұйымдастыру.
• Сабақ саны, қатысушылардың жасы мен саны. Бағдарлама барлық оқу жылына жасалады. 7-9 жастағы, яғни бастауыш сынып оқушыларына бағдарланады. Топтағы балалар саны – 8 адамнан артық емес.
• 6.Сабақ типі.
• Топтық сабақтар бір сағатқа дейін, аптасына үш реттен өткізіледі; ал жекелей сабақтар қажет болған жағдайларда жүргізіледі.
• 7.Ойындар мен жаттығулар тізімі.
• Әрбір кезеңде қолданылатын ойындар мен жаттығуларды өзгертуге және толықтыруға болады. Бастысы, олар коррекциялық бағдарламаның мақсаты мен міндеттеріне сәйкес келуі керек.
• Шешілетін мәселеге байланысты бірнеше ойындар мен жаттығулар типтері қолданылады.

Өзіне сенімділікті тәрбиелеу және үрей мен қорқынышты басу.

• Өзіне сенімділікті тәрбиелеу және үрей мен қорқынышты басу.
• 1.Шешілетін міндеттер:
• өзіне сенімділікті тәрбиелеу;
• эмоционалдық қысымды басу;
• қорқынышты басуға көмектесу;
• үрейді басу;
• жағымсыз қайғыруларды жеңуге көмектесу.
• 2.Жаттығулар:
• спираль тәрізді сызықтармен сурет салу.
• Мақсаты: қол маторикасын дамыту.
• екі затты бір сызықпен қосу.
• Мақсаты: қолдың сенімділігін және іскерлігін қалыптастыру.
• интенсивті оқыту бойынша «Клавиатура» ойыны.
• Мақсаты: бір жол бойымен әр түрлі геометриялық фигуралар мен заттарды салуда жаттығу.
• қорқынышты коррекциялау сабақтарының сериясы.
• Мақсаты: қорықпайтынның белсенді көзқарасын қалыптастыру.
• 3.Ескерту: қорқынышты коррекциялау сабақтары бала «енді қорықпаймын» деп айтқанынша жүргізілуі керек.
• ермексазбен кескіндеме.
• Мақсаты: қол қимылын-қозғалысын жетілдіру және өзіне сенімділікті тәрбиелеу.
• өз көңіл-күйін бейнелеу.
• Мақсаты: балалардың өз көңіл-күйін жеткізе білу қабілетін дамыту.
• «Хан мен қызметшілер» ертегісі.

Өшпенділікті басу.

• Өшпенділікті басу.
• 1.Шешілетін міндеттер:
• мінез-құлықтың адекватты формаларын қалыптастыру;
• өзінің іс-әрекетін эмоционалды сезіну;
• ұжымдағы мінез-құлқын реттеу.
• 2.Жаттығулар:
• өзінің суретін салу.
• Мақсаты: өзін-өзі жетілдіруге деген талпынысын қалыптастыру.
• «Әдемі және ұсқынсыз» тақырыбына сурет салу.
• Мақсаты: қоршаған өмірден және адамдардың өзара қарым-қатынасынан көргендерін түсінуге және жеткізе білуге үйрету.
• интенсивті оқыту бойынша «Эмоция түстері» ойыны.
• Мақсаты: әр түрлі эмоцияларды мимкамен жеткізуге үйрету.
• сыйқыршы туралы ертегі.
• 3.Бекіту үшін ұсынылады:
• «Айналар дүкенінде» ойыны.
• Мақсаты: бақылампаздықты, зейінді, есті дамыту,сенімділікке жатықтыру.
• «Доспен кездесу» этюды.
• Мақсаты: басқа адамның эмоционалдық жағдайын түсінуге және өзінікін адекватты жеткізе білу қабілетін дамыту.
• 8.Бағдарламаның тиімділік критерилері.
• Бұл кезеңде қайталап диагностика жүргізіледі. Ол коррекциялық жұмыс алдында жүргізілген диагностикалық әдістер көмегімен жүргізілуі тиіс. Даму деңгейінің қайсысы жеткілікті, ал қайсысы бағдарламаны қайта жүргізуді қажет ететінін шешіп алу қажет.

Бастауыш сынып оқушыларына арналған ойындар

• 1. «Бәріміз бірге».
• Мақсаты: балалардың бір-бірімен байланыс орнатуға үйрету, серіктесінің қозғалыс темпіне ыңғайлану.
• Жаттығудың жүргізілуі: балалар жұппен тұрып допты бірге ұстайды(әр бала допты екі қолымен ұстауы тиіс). Жетекшінің белгісінен кейін балалар бір уақытта отыруға допты қолдарынан түсіріп алмай бөлме ішінде жүруі, секіруі қажет. Ең бастысы, бірге әрекет жасап допты түсіріп алмау.
• 2. «Керісіншелер елі».
• Мақсаты: Ойша әрекет ету қабілетін жаттықтыру.
• Жаттығудың жүргізілуі: балалар шеңбер бойына отырады. Жетекші үш әріптен тұратын сөзді айтып, допты лақтырады. Допты ұстаған ойыншы әріптерді кері атайды (күн-нүк, көз-зөк, сан-нас). Аударылған сөздердің мағынасы болмауы мүмкін. Ойынның күрделенуі сөздің ұзақтығына байланысты.

3. «Ормандағы ағаштар» ойыны.

• 3. «Ормандағы ағаштар» ойыны.
• Мақсаты: Балаларға қозғалуға, демалуға мүмкіндік беру. Музыка ойналады.
• Мәтін: Сендер ағашқа айналуға дайынсыңдар ма?
• Бір-біріңнің артына тұрыңдар. Орманда күн шығып барлық ағаштар оған жапырақтарын жайып қарап тұрды. Күнге әрбір жапырағы жылыну үшін жоғары-жоғары созылды. Саусақ-жапырақтар күннің астында билеп тұрды. Кенеттен қатты жел тұрып, талдарды жан-жаққа шайқай бастады. Бірақ талдың тамырлары тереңге кеткен, олар жәй ғана тербеледі. Желдің артынан жаңбыр жауып, талдар алғашқы жауын тамшыларын сезінді.
• Алдыңғы тұрған ттұрған баланың арқасын саусақтарыңмен жауын тамшыларындай тырсылдат. Кәдімгі майда жаңбыр жауып жауып тұрғандай қимыл жеңіл болу қажет.
• Жауын одан әрі күшейіп қатты жауа бастады... Талдар бір-біріне жанашырлық білдіріп жаңбырдың қатты соққысынан қорғапр, сипалай бастады. Көп ұзамай көкжиектен күн көрініп, талдар қуанды, олар өздеріндегі артық жауын тамшыларын сілкіп тастады. Өздерін сенімді, сергек, тап-таза сезініп қалады.

"Сиқырлы қалам"

• "Сиқырлы қалам"
• Жаттығуды жүргізу үшін қалам мен қағаз керек. Жүргізуші барлық қатысушыларға жаттығуды орындау шартын түсіндіреді. Ойынға қатысушы қаламды қолына алмастан, оны төрт түрлі бұйрық беріп ("Жоғары!", "Төмен!", "Оңға!", "Солға!" деген бұйрықтар беріледі.) қашықтықтан басқарып отырады. Бұйрық бойынша қалам қағаз бетімен жоғары, төмен, оңға, солға жылжып, сынық сызықтар ретінде із қалдырады. Қаламның барлық қадымдары бірдей болуы керек.
• Жаттығуды орындаудың бастапқы кезеңінде ойынға қатысушылар кезекпен бұйрық береді, ал жүргізуші қаламға ол бұйрықтарды орындауға "көмектеседі". барлық қатысушылар ойын ережесін меңгергеніне жүргізушінің көзі жеткеннен соң балаларға тапсырманы қиялымен орындау тапсырылады. Өздерінің ойындағы қаламдарымен көз алдына елестеткен қағазға жорамалдағы сызықтарды түсіру үшін қатысушылар бірінен кейін бірі қаламға бұйрық беріп отырады. Ең бірінші қарапайым фигуралар (квадрат,үшбұрыш т.с.с.) салынады. Кімнің бұйрық беретіні отырған ретімен шеңбер бойынша анықталады.
• Ешкім ешкіммен қандай фигура салатыны туралы алдын ала келіспейтіні туралы жүргізуші ойынға қатысып отырған балаларға түсіндіріп береді. Сондықтан қатысушылардың барлығы өзінен бұрынғылардың бұйрықтарын зейін салып тыңдап отыруы керек. Біртіндеп салған фигуралары күрделі бола бастайды.