Батыс Қазақстан облыстық соттарының 2014 жылдың 12 айында жұмысты ұйымдастыру және сот төрелігін жүзеге асыру туралы ақпараты

Судья-медиаторлардың қатысуымен 627 іс, (аяқталған істердің 2,2 пайызын құрайды), соның ішінде Орал қаласының №2 сотымен 555 іс (аяқталған істердің 3,2 пайызын құрайды), БҚО МАЭС-пен 52, Бөрлі аудандық сотымен 15, ювеналдық сотымен 5 азаматтық іс қаралған.

2014 жылы облыс соттарымен медиаторлардың қатысуымен 262 азаматтық іс қаралған. Былтырғы жылдың салыстырмалы мерзімінде 69 іс қаралды.
Әкімшілік істер

2014 жылдың 12 айында облыс соттарына 20 375 іс түсіп (2013 жылы-19 521), 17 408 іс қаралған (2013 жылы-17 289).

Былтырғы жылмен салыстырғанда облыс соттарымен қаралған әкімшілік істердің саны 119 іске әлде 0,6 % көбейген.

Ең көп әкімшілік іс қарауы бойынша Орал қаласының әкімшілік соты – 9 363, Бөрлі ауданының әкімшілік соты-1 754 іс, (№2 Зеленов аудандық соты -733, Зеленов аудандық соты-550, Ақжайық аудандық соты-510, Теректі аудандық соты-491 іс ).

Апелляциялық тәртіппен қаралуға 441 іс түскен, ал 2013 жылы 345 іс. Қаралған істің саны 430 іс (2013 жылы -339).

Әкімшілік істер қаралуының сапасы:

14 қаулы бұзылған, 8 қаулы өзгертілген, бұзылған және өзгертілген қаулылардың барлық саны 1-ші сатыда қаралған істердің санына шаққанда 22 іс әлде 0,09% құрайды.

2013 жылдың ұқсас мерзімінде 8 қаулы бұзылып, 17 қаулы өзгертілген (0,14%).
Ақпараттық жүйені жетілдіру.

Қазіргі таңда сот кабинеті арқылы барлығы 3660 талап арыз түсіп, оның 3508 талап арыз сотпен тіркелінді, сонымен қатар сот кабинеті арқылы апелляциялық, кассациялық шағымдар да түсуде, алдағы уақыттада осы жұмыс жалғасын тауып жатыр.

Ауданаралық және оған теңестірілген соттардың аудио және аудио-бейне жазба қолдану арқылы қаралған азаматтық істердің статистикалық көрсеткіштері 23 037, барлық қаралған істерге шаққанда (28 036) 82,1% құрайды және 17 087 әкімшілік істер барлық қаралған 17 408 істен (98,1%).

Аудио-бейне жазба қолдану бойынша жақсы көрсеткіштер келесі соттарда:

-азаматтық істер бойынша:- БҚО кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандандырылған ауданаралық соты мен Бөрлі аудандық әкімшілік соты -100%, Орал қалалық әкімшілік соты – 98%, БҚО мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты-96%, Қаратөбе аудандық соты-86%, Бөкейорда аудандық соты - 84% және №2 Орал қалалық соты-83%;

-әкімшілік істер бойынша-Ақжайық, Жәнібек, Зеленов, Казталов, Тасқала, Шыңғырлау аудандық соттар, БҚО кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандандырылған ауданаралық соты және №2 Казталов аудандық соты- 100% көрсетті, Бөрлі ауданының мамандандырылған әкімшілік соты, №2 Зеленов аудандық соты, Жаңақала аудандық соты-99%, Орал қаласының мамандандырылған әкімшілік соты, Бөкейорда, Сырым аудандық соттары-98%, Қаратөбе аудандық соты және №2 Ақжайық аудандық соты-97%.

Азаматтық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасымен аудио жазба қолдану сот отырысында 1 690 іс қаралған, барлық қаралған 1 696 (99,6%) және 429 әкімшілік іс барлық қаралған 430 істен (99,7%) құрайды.
Кассациялық сот алқасының жұмысы туралы

Есепті кезеңде Батыс Қазақстан облыстық сотының кассациялық сот алқасына азаматтық істер бойынша 596 арыз түсті. Талдау кезеңінде азаматтық істер бойынша 49 кассациялық арыздар қайтарылды. Есепті кезеңнің соңына 46 іс қалдықпен қалды.

2013 жылдың осындай есепті кезеңінде азаматтық істер бойынша 461 кассациялық арыз түсті.

Салыстырмалы статистикалық мәліметтер талдау кезеңінде кассациялық сатыда қаралған азаматтық істердің саны өскенін көрсетеді.

Азаматтық істер бойынша сот төрелігін атқару сапасы мынадай:

Мәні бойынша қаралған 501 істің ішінде бірінші саты соттарының 6 шешімі бұзылды, соның ішінде 5 іс бойынша жаңа шешім қабылданды, бірінші саты соттарының 15 шешімі бұзылды; апелляциялық сатының 13 қаулысы бұзылды, соның ішінде 7 іс апелляциялық сатыға қайта қарау үшін жолданылды, 3 іс бойынша жаңа шешім қабылданды, бір іс бойынша бірінші саты сотының шешімі қалпына келтірілді, 2 іс бойынша талапкердің талаптан бар тартуына байланысты өндірістен қысқартылды; 21 қаулы өзгертілді; апелляциялық сатының 1 шешімі өзгертілді, 4 шешімі бұзылды. Барлығы бірінші саты және апелляциялық саты соттарының 60 сот актісі бұзылды және өзгертілді. Кассациялық тәртіппен бұзылған және өзгертілген сот актілерінің жалпы санының ішінде 4 іс бойынша екі сатының да сот актілері бұзылған, 15 іс бойынша өзгертілген.

2013 жылдың осындай кезеңінде апелляциялық сатының 308 сот актілерінің 20 апелляциялық қаулылары бұзылды, 27-сі өзгертілді. 7 іс бойынша жаңа шешім шығарылды, 11 – қайта қарауға жолданылды, соның ішінде 10 іс апелляциялық сатыға, 5 іс бірінші сатыдағы соттарға, 13 іс бойынша бірінші саты соттарының шешімдері күшінде қалды, бір іс бойынша талапкердің арызы негізінде талап арыз қараусыз қалдырылды. Бірінші саты соттарының 15 шешімі бұзылды, жаңа шешім шығарумен 7, қайта қарауға жолданумен 5, бір іс бойынша талапкердің арызы негізінде талап арыз қараусыз қалдырылды. Есепті кезеңде бірінші саты соттарының 11 шешімі өзгертілді. Барлығы 2013 жылы бірінші саты және апелляциялық саты соттарының 73 сот актісі бұзылды және өзгертілді.

Ағымдағы есепті кезең мен өткен жылдың есепті кезеңінің салыстырмалы статистикалық мәліметтерін талдау кассациялық алқада қаралған азаматтық істер санының өскенін және азаматтық істер бойынша сот төрелігін атқару сапасының жақсарғанын көрсетеді.

2014 жылдың 11 қарашадағы «Нұр Отан» партиясының 2015-2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламасы негізінде Батыс Қазақстан облыстық сотымен 2015 жылға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет жүргізу туралы жұмыс жоспары құрылып, бағдарлама бекітілді.

Бағдарламаның негізгі мақсаттарының бірі:

- Сыбайлас жемқорлық туралы құқық бұзушылықты ескерту, судьялар мен мемлекеттік қызметшілермен заңмен бекітілген шектеулер мен тыйым салуларды орындауын және олармен табысы мен мүлігі туралы мәліметті ұсынуын бақылауды ұйымдастыру;

- Батыс Қазақстан облыстық соттарының интернет сайтына, теледидарларда сыбайлас жемқорлыққа қарсы бейне көрсетілімдерді орнатып, көрсету;

- Нақты істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыруда прокуратура және құқық қорғау органдарымен, қысым және бүркемелу фактілерінің алдын алу бойынша, бірігіп әрекет ету;

- Сыбайлас жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықтардың алдын алу және сыбайлас жемқорлыққа қарсы профилактикалық жұмысты күшейту мақсатында кураторлық және тәлімгерлік институтын қолдану.

- Соттарда БААТЖ бағдарламасында автоматты істерді бөлуді тексеру.

Қазақстан Республикасы Елбасының 2014 жылғы 26 желтоқсандағы №986 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2015-2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес стратегиясы бойынша судьялар арасында талқыланды.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес стратегиясын талқылау барысында Қазақстан Президентінің алға қойып отырған ең маңызды міндеттерінің бірі жемқорлықпен күресті күшейту мәселесі екендігі және сыбайлас жемқорлық қылмысын болдырмау үшін қажетті шаралар жасалып жатқандығы аталды.

Мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының тиімділігі бірінші кезекте мінсіз сот әділдігі болып табылатын құқықтық үстемдікті қамтамасыз ету жүйесіне байланысты және бағдарламаның тарауларының бірі сот және құқық қорғау органдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға арналғандығы туралы айтылды, сонымен қатар, талқылау кезінде барлық мамандарға әрбір әрекеттерін сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-әрекет арқылы бағалау міндеттіліп, мемлекеттік қызметші этикасын қатаң сақтау, БАҚ-та сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы мақалалар жариялауды қамтамасыз ету, сонымен бірге, жемқорлықпен күресті және жемқорлық қылмысын жасағаны үшін жауапкершілікті реттейтін нормативтік-құқықтық актілерді мүлткісіз сақтау тапсырылды.

Қазақстан Республикасының Судьялар одағының Батыс-Қазақстан облыстық филиалының Судьялар этикасы жөніндегі комиссияның 2014 жылдың жұмыстары туралы судьялардың қызметіне 13 шағым және жолданым түсті.

Осыған ұқсас кезең 2013 жылы 11 шағым және жолданым тіркелінді, бұл облыс судьяларының қызметіне шағымның өсуін білдіреді.

Өткен үш жыл ішіндегі шағымдар мен жолданымдардың сан анализі келесідей:

2013 жылы 11 шағым және жолданым түссе, оның ішінде 3 шағым дәлелін тапты,

2011 ЖЫЛ Барлығы - 21 шағым және жолданым	2012 ЖЫЛ Барлығы - 29 шағым және жолданым	2013 ЖЫЛ Барлығы - 11 шағым және жолданым
Оның ішінде дәлелін тапты- 3 шағым	Оның ішінде дәлелін тапты- 4 шағым	Оның ішінде дәлелін тапты- 3 шағым
2 - судья А.Г.Ергалиевке 1 - судья А.Н.Сидоровке	1-судьялар–А.Г.Иргалиевке, Т.А.Гусмановқа, Г.С.Оспановаға, Ф.С.Сапароваға	2 - судья А.Айтугановқа , 1 - судья А.А.Ювакаевке

2014 жылдың алғашқы Қазақстан Республикасының Судьялар одағының Батыс Қазақстан облыстық филиалының Судья әдебі жөніндегі комиссия мүшелері жазбаша мәлімдеме дайындады және 13 азаматтарға тиісті жауап берілді түскен шағымдар мен өтініштер. Комиссия өзінің күнделікті жұмысында Судья этикасы кодексін Судья әдебі сәйкестік жөніндегі комиссия дөңгелек үстелдер мен семинарлар өткізді, мінез-құлық жоғары стандарттарды белгілейді, ол үшін Судьялық этика кодексінің бұзушылықтардың алдын алу үшін судьялардың, моральдық және этикалық стандарттар мен судьяның пайда ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізілді, сот сыбайлас жемқорлыққа, сот этикасы іргелі принциптерін құрметтеу қарсы іс-қимыл, судьялардың жүктелген талаптарына сәйкестігі, Қазақстан Республикасы судьялар VI съезіне қабылданған.

Судья әдебі жөніндегі комиссия қалалық және аудандық облыстық сотының жылдық дайындықтан өтіп судьялар, сондай-ақ сот этикасы мен мінез-құлық жүктелген стандарттарын Кодексіне сәйкес судьялар үшін үміткерлермен сұхбат береді .

Комиссия Батыс Қазақстан облыстық сотының төрағасы бекіткен 2014 жылдың екінші жарты жылдығына арналған жұмыс жоспарына сәйкес Батыс Қазақстан облысының Судьялар одағының Судья әдебі филиалы туралы Билер VI съезі қабылдаған судьялардың қойылатын талаптарды жүзеге асыру және орындау үшін Судьялар БҚО одағының төрағасы келісілген ҚР және сот сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл, сот этика нормаларын бұзу фактілерін болдырмау үшін, аудандық соттардың саласындағы ақпараттық-насихаттау кездесулер өткізді сот этикасы іргелі принциптерін құрметтеу:

Облыстық сот БҚО, Б.А.Аметовпен төрағасы осы мақсаты өрісін қалдырып аудандық соттардың жүргізілді -

Жәнібек аудандық соты Жаңақала аудандық соты Бөкей Орда аудандық соты Ақжайық аудандық соты, сот №2 Ақжайық ауданы, Қазталов аудандық соты, сот №2 Қазталов ауданы,

Бұл ағартушылық іс-шаралар мен мүдделі жергілікті мемлекеттік мекемелер мен органдардың бұқаралық ақпарат құралдары, радио және теледидар, медиаторлар, өкілдерінің қатысуымен судьялар қимасының ауданына мінез семинарлар, Судья әдебі жөніндегі комиссия мүшелері ұсынылған және Батыс-Қазақстан облысы сотының Аметов Б.А. төрағасы бастама болды және 2014 жылы судья этикасы жөніндегі облыстық сотының және комиссияның жұмыс жоспарына қызметін қосу.

Сонымен қатар, судьялар облысының іс-шаралар туралы шағымдардың талдау шағымдар негізінен нақты жағдайда судьяға мүдделі тараптың әсер бағытталған және істің оң нәтиже әрбір мүмкіндікті пайдаланып жатыр деген қорытындыға әкеледі. Бұл жағдайда, Комиссия дәлелдер шағымды зерттеу Судьялық этика жағдайда, және сот этикасы 3.4.-тармақ тұсаукесер, хаттар, шағымдар, өтiнiштер, азаматтардың өтініштері мен заңды тұлғалардың жөніндегі комиссия туралы ереженің жаңа редакциясын талаптарына сәйкес ұсынылған дәлелдемелер туралы, осы Ереженің жататын жағдайларда, заң үстемдігі бұзушылықтарды, сондай-ақ сот этикасы ережелерін бұзғаны байланысты емес іс жүргізу бұзушылықтарды емес болуы, ол қаралады және өтініш берушіге қайтарылады болады. Сондай-ақ, қайта қаралады және сот-құлық туралы қарау анонимдік қол қайтарылады емес, қиянат шығару мәнін құрамында емес, емдеу этикалық нормалар мен Судьялық этика кодексінің белгіленген мінез-құлық ережелерін тап.

Жоғарыда айтылғандай Алайда, комиссия көптеген жағдайларда Судья әдебі шағымдар мен өкілдіктері туралы судьялардың іс-әрекеттер, Судья этикасы кодексін сақтауын талдау судьялар дұрыс мінез-құлық сай жоғары стандарттарын құрметтейді емес, деген қорытындыға әкеледі сот этикасы, бұзуға танылған, моральдық және этикалық стандарттар мен сот этикасы мен сақталуын негізгі принциптеріне сәйкес келбеті судья сақтау.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, бұл құрмет тапқан болуы керек, судьяның тағайындау туралы ҚР Президентінің Жарлығына қолданба емес екенін Жоғарғы Соты К.А.Мами Төрағасы Қазақстан Республикасы Судьялар VI съезінде білдірді еске тиіс. Сот үздік қызметкерлеріне мәселе кәсіби білім мен әр судьяның жеке қасиеттерді талаптар артып, бүкіл қоғамның басты басымдық болып табылады. Сот білімі жаңғырту қажеттігі еліміздің дамуының қазіргі кезеңінде қоғам, азаматтар мен Қазақстанның сот жүйесінің біліктілігі үшін судья маңызды шешімдер қабылдаумен байланысты жұмыс.

Жоғарғы Соттың Төрағасы, сондай-ақ сот құрмет осы мемлекеттік мекемелер бір ғана құрмет азаматтардың нәтижесінде пайда және әділ шешімдер қабылдау, адал еңбек, лайықты мінез-құлық Мінсіз жыл жасайды судья, жеке құрмет нәтижесі болып табылады емес екенін мәлімдеді. Судьялар мемлекеттік қызметшілер мен мемлекеттік арнайы санат болып табылады қоғам судьялары, тек мемлекет атынан әрекет айыппұл жүктейді және қоғамның барлық мүшелеріне қатысты шешім қабылдауға еркіндік жоққа тапсырды, өйткені, бүкіл қоғамның мұқият тексеру жүріп жатыр. Сондықтан, кез-келген қоғамдық орында ол демалыста демалыста екенін судья немесе демалыс күні - батыл және кез келген жағдайда әділ шешім қабылдауға қабілетті, заң бұзуға құқығы жоқ, әділ және адал байланысты адам ретінде, судья ретінде басқалардың қабылданады.

Әділ және заңды шешім қабылдау үшін судья атымен байланысты әділет ұлттық заңмен көзделген және ешқандай бір тіркелген болып табылады, судьяларға «Сіздің құрмет» қолдану және болашаққа үміт нышаны ретінде емдеу туындаған кезде азаматтардың білдірді құрмет. Әсіресе, сот адамдар өз проблемаларын келіп, өз проблемаларын әділ және заңды шешу үшін үміттенеді, белгілі бір материалдық шығындар мен моральдық шығындарды ауыратын, сондықтан судья осы үміттерін көңілін құқығы жоқ, адамдар дұрыс жеткілікті болуы, бейтарап болуы, тыңдауға және түсінуге тиіс осы мәселелерді шешу үшін кәсіби сараптама, заңды және әділ шешім үшін даналық.
Жеке тұлғалармен заңды өкілдердің тарапынан түскен өтініштер

2014 жылы Батыс Қазақстан облыстық сотына 107 (144) өтініш түсті, соның ішінде 40 (107) шағым, 67 (37) арыз. Жеке тұлғалардан – 95 (132), заңды тұлғалардан – 12 (12) өтініш түскен.

1 (1) өтініш өткен жылдан қалдықпен қалған. 2014 жылы барлығы 108 (144) өтініш қаралып аяқталды, соның ішіде 4 өтініш қысқартылды, 103 өтінішке түсініктеме берілді, 1 өтініш сотқа жолданды. Былтырғы жылмен салыстырғанда келіп түскен шағымдар мен арыздардың саны азайған, яғни 34,5 пайызға кеміген.

Жалпы түскен өтініштердің ішінде облыс судьяларының іс-әрекетіне 37 өтініштер мен арыздар түсті. Бұл өтініштер мен арыздардың 6-ы қайталанған деп танылды, 1 өтініш қатыстылығы (по принадлежности) бойынша жолданылды, 2 өтініш судьялар әдебі комиссиясына жолданылды, 1 арыз домалақ (анонимно) арыз деп танылды.

Өтініштерді баяндалған негіздер өз дәлелдерін таппады, 26 өтініш бойынша түсініктемелер берілді.
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот төрелігін іске асыруды одан әрі жеңілдету, төрешілдік рәсімдерді азайту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын қолданысқа енгізу шаралары туралы

- 2014 жылы 29-қарашада қолданысқа енгізілген «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот төрелігін іске асыруды одан әрі жеңілдету, төрешілдік рәсімдерді азайту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын облыс судьяларымен талқылап зерделеу мақсатында 2014 жылы 28 қарашада семинар өткізілді. Сонымен бірге аталған Заң облыстың сот қызметкерлерімен де жан-жақты зерделенді. 2014 жылы 4 желтоқсанында семинар өткізіліп, ол облыстық соттың ресми сайтында жарияланды.

-Заңмен АІЖК, ҚІЖК, ӘҚбтК және өзге де бірқатар заңнамалық актілерге енгізілген өзгерістер мен толықтырулар жөнінде облыстың аудандық және оған теңестірілген соттарымен жергілікті мекемелердің қатысуымен дөңгелек үстелдер ұйымдастырылды. Осы тақырыпта халық арасында түсіндіру мақсатында жергілікті басылымдарда мақалалар жарияланды. Соттарда ақпараттық стендттер орналастырылды.

• 
  Аудандық және оған тенестірілген соттардың кодификация бөлімінде қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер жүйелендірілді.
  

Талдау және жоспарлау бөлімі, облыстық соттың 2014 жылғы жұмыс жоспарына сәйкес, облыстық соттың судьяларымен бірге, Ақжайық аудандық сотының, Ақжайық ауданының №2 сотының, Тасқала аудандық сотының, Зеленов аудандық сотының, Зеленов ауданының №2 сотының, БҚО мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының, Теректі ауданының №2 сотының, Теректі аудандық сотының, Шыңғырлау аудандық сотының, Бөрлі аудандық сотының, Жәнібек аудандық сотының, Казталов аудандық сотының, Орал қалалық сотының, Бөкей ордасы аудандық сотының, Орал қаласының №2 сотының, Орал қаласының мамандандырылған әкімшілік сотының, БҚО қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының жұмыстарына тексеріс жүргізілді. Тексеріс нәтижелері бойынша анықтамалар жазылып, облыстық соттың пленарлық отырысында талқыланды. Анықтамада көрсетілген кемшіліктер соттармен мойындалып, жойылды.

Сонымен бірге, бірнеше зерттеулер жүргізілді.

Атап айтқанда, 2009 жылдан 01.10.2014 жылға дейінгі қылмыстық істер бойынша сот актілерінің мүлікті тәркілеу бөлігінің орындалмауы себепті соттардың мұрағатына тапсырылмаған істер,

- қылмыстық істер бойынша сот актілерінің заттай дәлелдемелердің тағдырына қатысты бөлігінің орындалмауы себепті соттардың мұрағатына тапсырылмаған істер,

- қылмыстық істер бойынша тағайындалған жаза бөлігінің орындалу барысы,

- 2009 жылдан 01.11.2014 жылға дейінгі азаматтық, қылмыстық және әкімшілік істер бойынша сот актілерінің ақша өндіруге қатысты бөлігінің орындалмауы себепті соттардың мұрағатына тапсырылмаған істер зерттелді. Зерттеу нәтижелері бойынша анықтамалар жазылды.

Талдау және жоспарлау бөлімі «ҚР СО БААТЖ» бағдарламасы бойынша істердің есептік-статистикалық қарточкаларын дұрыс, толық және уақытылы толтырылуын жүйелі түрде бақылауды жүзеге асырады.

Бөлім мамандарымен облыстың аудандық және оған теңестірілген соттарында істерді автоматты түрде бөлу бағдарламасының жұмысы, сонымен қатар «Талдау» бөлігінің барлық жолдары тексеріледі және тұрақты бақыланып отырады.

Жоспарлы іс-шаралардан басқа, бөлім халықаралық келісімдер мен конвенцияларға сәйкес сот актілерін орындауға жолдау бойынша жұмыстарды атқарады.

Сонымен қатар, бөлім мамандары жеке және заңды тұлғалардың арыз-шағымдары, үндеулері бойынша облыстық судьяларымен бірігіп тексеріс жүргізіп, жауаптар әзірлейді.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының және Батыс Қазақстан облыстық прокуратурасының сұранысы бойынша қадағалау тәртібі бойынша қарау үшін жолданатын, облыстың аудандық және оған теңестірілген соттарымен қаралған істерді тексеріп, жолдауды жүзеге асырады.

Батыс Қазақстан облыстық сотының Оқу орталығы Қазақстан Республикасы сот оқуының 2012-2016 жылдарға арналған Стратегиясына сай өз қызметін жүзеге асырады.

Жалпы саны 122 оқыту шаралары өткізілген, оның ішінде семинар саны – 97 (оның ішінде жаңа қабылданған кодекстерді зерделеп оқыту семинар сабақтар саны – 19), өткізілген дөнгелек үстелдер саны – 16, тәжірибелік сабақтар саны – 11, тренинг саны – 8, конференция саны – 2 (сондай-ақ жаңадан қабылданған кодекстерді зерделеу мақсатында өткізілген конференция саны – 2).

Сондай-ақ, облыстың қалалық, аудандық және мамандандырылған соттарында куратор (тәлімгерлер) сот оқуын ұйымдастыру мақсатында орындарында сот төрағасы бекіткен оқу сабақтарын өткізу жоспарларына сай, судьялар мен сот қызметкерлерінің қатысуымен сабақтар өткізеді.

Облыс бойынша барлығы 11 куратор бар. Әр есептік кезеңді қорытындылаған соң, істер бойынша сот актілерін өзгертуге және бұзылуына әкеліп соқтырған бірінші сатыдағы соттардың жіберген бұзушылық себептері талқыланатын семинар сабақтар өткізіліп, ендігі бұндай бұзушылыққа жол бермеу мақсатындағы шаралар қабылданады.

Іс жүргізу құжаттарын дайындау сапасын тексеретін комиссия тарапынан, тұрақты түрде сот актілерін дайындау сапасы талданады. Оңды және кемшіліктері көрсетілген нәтижелер анықтамаға түсіріліп, аталған анықтама облыстық сот төрағасына жолданады.

Өз бетімен білім алуға бағытталған әдістемелік көмек көрсете отырып, Оқу орталығы судьялар мен сот қызметкерлерінің құқықтық ақпаратқа қол жетімділігін қамтамасыз етеді.

Өз бетімен білім алу процессімен облыс соттарының судьялары мен сот қызметкерлерінің барлығы қамтылған.

Сот актілерін бұзу мен өзгеруге әкеліп соқтырған бірінші сатыдағы соттар жіберген бұзушылықтарын талдау және Оқу орталығы үш цикл бойынша судьяларға жолдаған тапсырмаларды шешу тәжірибелік сабақтардың ішіне кіреді.

Өткізуге жоспарланып отырған семинардың өту күні мен уақыты туралы алдын-ала ескертіліп, басталмас бұрын талқылап шешімдер табу үшін, тақырыптар бойынша іс қарау барысында туындайтын көкейкесті мәселелерді ұсынуға мүмкіндік беретін семинарлар аудандық және оларға теңестірілген соттар судьяларын қамтиды.

2014 жылдың 3, 4-тоқсанында өткізілген оқу бағдарламаларының барлығы дерлік жаңадан қабылданған кодекстердің қағидаларын зерделеуге бағытталды.

Қызмет өтілі үш жылға дейінгі судьялардың саны қазіргі уақытта – 21. Олардың ішінен 15 судьяның бір жылға дейінгі тәжірбиесі бар.

Облыстық сот төрағасының өкімімен жас судьяларға уақыт оздырмай облыс соттарының тәжірибелі судьялары қатарынан тәлімгерлер бекітіледі. Тәлімгерлердің саны мен сапасы Облыстық сот төрағасының өкімімен бекітілген.

Тәлімгерлер жас судьяларға судья жұмысын ұйымдастыруда, материалдық және іс жүргізушілік құқықтың негізгі қағидаларымен танысуға әдістемелік көмек көрсетеді, ай сайын сот төрелігін жүзеге асыру сапасын, іс жүргізу құжаттарын талапқа сай ресімделуін, істерді қарау мерзімдерін қадағалау, соттылық ережелерін сақталуын және тағы басқасына талдау жүргізеді.

Жас судьялардың барлығы ментор бағдарламасына қатысуға тілек білдірді. Ментор болып доғарыстағы судьялар тағайындалады.

Облыстық сот төрағасы бекіткен Оқу орталығының қызмет өтілі үш жылға дейінгі судьялармен жұмыс жоспарына сай, жас судьялардың қатысуымен сабақтар өткізіледі.

Процесуалдық құжаттарды дайындау тәжірибесіне аса көңіл бөлінетіндіктен, семинар, тренинг пен дөңгелек үстел барысында талдау жүргізу үшін жас судьяларға жүйелі түрде мемлекеттік және орыс тіліндегі сот актілерінің жобаларын жолдау тапсырылған.

Судьялық икемін қалыптастыру және біліктілігін арттыруда тәжірибелік көмек көрсету мақсатында, сондай-ақ кәсіби шеберлігін жетілдіру үшін жас судьялар тәлімгерімен рецензияланған рефераттар мен бұқаралық ақпарат көздеріне жарияланымдар дайындайды.

Рефераттар мен жарияланымдар тақырыптары мен оларды әзірлеу мерзімі Оқу орталығы тарапынан бөлек берілетін тапсырмаларда көрсетіледі.

Қызмет өтілі үш жылға дейінгі судьялардың әр қайсысына арнап жас судьялар тапсырған құжаттарды сақтау мұқабасы жинақталған.

Облыстық сот төрағаларының бастауымен 2014 жылдың 27-наурызында және 2014 жылдың 18-шілдесінде тәлімгерлер мен менторлардың қатысуымен қызмет өтілі бір жылға дейінгі және үш жылға дейінгі судьялар үшін тренингтер өткізілді, бұл шараға сондай-ақ аймақтың сот қызметкерлері болып келген кандидаттар мен машықкер-кандидаттар қатыстырылды.

Аталған тренингтердің мақсаты – судьяларды тәлімгерлік және менторлық бағдарламасымен таныстыру, сонымен ментормен араласып, сот актілерінің жобаларының дұрыс дайындалуын «тәлімгер – жас судья» тобында талқылау.

Өткізілетін сабақтарда облыстық, қалалық, аудандық және мамандандырылған соттар судьялары мен облыстық сот мамандары баяндамашы ретінде сөз сөйлейді.

Судьялардың тағылымдамадан өтуі туралы бекітілген кесте бойынша 2014 жылы облыстық сотында қалалық, аудандық және мамандандырылған соттардың 22 судьясы, ал Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотында облыстық сотының 3 судьясы тағылымдамадан өткен.

Аудандық, облыстық және оларға теңестірілген соттар судьяларының жоғарыда тұрған соттан тағылымадан өту Ережелерін қатан сақтай отырып судьялардың тағылымдамадан өтуі жүзеге асырылады.

Тағылымдамадан өту үшін судьяларды іріктеу кезінде алдыңғы өткен тағыламдама мерзімі, тағылымдама өткенге дейінгі жұмыс сапасының көрсеткіштері ескеріледі.

Облысытық сотында тағылымдамадан өтуші қызметтегі судьялардың мамандануы ескеріле отырып, 1) оқуда қажеттілігін анықтау сауалнамаларында олардың көрсеткен мәселелерін; 2) сот төрелігін жүзеге асыру барысында туындайтын мәселелер; 3) сот төрелігін сапалы жүзеге асыру үшін материалдық және іс жүргізушілік құқық саласындағы нақты тақырыптары ескеріліп, Оқу орталығы тарапынан тағылымдама бағдарламасы дайындалады. Сондай-ақ тағылымдамадан өту бағдарламасына талдау және жоспарлау бөлімімен өзара байланыса отырып өткізілетін шаралар: 1) БААТЖ бағдарламасын меңгеру; 2) облыстық сот жоспары бойынша көзделген қорыту мен талдау жүргізуде көмек көрсету; 3) көшпелі комиссия мүшесі ретінде тәжірибелік көмек көрсету; 4) сот актілерін есепке алу және жүйелеу бөлімімен өзара бірлесіп, тағылымдамадан өтушінің білуге қажеттілігі туындайтын нормативті-құқықтық жүйені нақтылап зерделеу және «Заң» дерекқор бағдарламасы жұмысымен танысу; 5) судьялар әдебі бойынша комиссия төрағасымен алдын-алу әңгімелесулер жүргізу мен облыстық соттың персоналды басқару бөліміне қарасты судьялардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлімінің бас маманымен сұхпаттасу енгізілген.

Аудандық және оларға теңестірілген соттар төрағаларының тағылымдамадан өту бағдарламасына міндетті түрде базалық сот (Орал қалалық соты) жұмысымен танысу шаралары енгізілген.

Судьялардың тағылымдамадан өту нәтижелері облыстық сотының апелляциялық сот алқасының жедел кеңесінде талқыланады. Судьяның тағылымдамадан өту туралы есебі жас судьялардың жеке ісіне тіркеледі.

Сонымен қатар, ҚР Жоғарғы Соты ұсынған тақырып бойынша алдын ала сұрақтар жолдау туралы тапсырмалар мен қатысушылар тізімін жасақтай отырып, видео конференц байланыс арқылы өтетін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының өткізуге жоспарланған бейне дәрістерінің болатындығы туралы хабарлау жұмыстарын Оқу орталығы ұйымдастырады.

Бейне дәріске судьялардың белсенді қатысуы қашықтықтан оқыту арқылы сот жүйесінің жаҺанданған оқыту жүейсі тиімділігінің айқын көрінісі.

Дәрістерге облыстық сот төрағасы, алқа төрағалары, қалалық, аудандық және мамандандырылған соттар төрағалары мен мамандануы бойынша іс қарайтын судьялар, аймақтың соттарында тағылымдамадан өтуші судьялыққа кандидаттар қатысады.

2014 жылы Оқу орталығы ұйымдастырған шараларға қатысушылардың жалпы саны 1 802 адам.

Сот оқуының әрі қарай шыңдалуына және сот оқуы жұмыстарының мәдени деңгейін арттыру мен аудандық және оларға теңестірілген соттар судьяларының тағылымдамадан өтуін және сот қызметкерлерін оқыту мақсатында Орал қалалық соты негізінде Облыстық сот төрағасының 05.06.2014 жылғы № 54 өкімімен базалық сот құрылған. Аталған сот өз жұмысын 2014 жылдың 01 шілдесінен бастады.

Облыс соттарының қызметкерлерін (кеңсе меңгерушілері, сот отырысының хатшылары мен кеңсе мамандарын) оқыту барысы базалық сот дайындаған Жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Қажеттілік туындаған жағдайда, басқа мемлекеттік органдар мамандары тартылады. Сондай-ақ, заңтану мамандығы бойынша кадрларды даярлауға бағытталған іс қимыл жұмыстарын жүргізеді.

Студенттердің өндірістік тәжірибеден өту, түлектердің дипломдық жұмыстарын рецензиялау, студенттердің қалалық және мамандандырылған соттардың сот отырыстары мен сот алқаларының сот отырыстарына қатысуы, университеттің ғылыми-тәжірибелік және т.б. шараларында судьялардың қатысуы туралы Батыс Қазақстан облыстық соты мен М.Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік универитетінің арасында Мемарандумға қол қойылған.

Осылайша есептік кезеңде дипломның алдыңдағы тәжірибеден 10 студент өткен, облысымыздың судьяларымен М. Өтемісұлы атындағы университеті түлектерінің 4 дипломдық жұмысы рецензияланған.

Қалалық халықты жұмыспен қамту Орталығы арқылы ұзақтығы 2 айдан 6 айға дейінгі Жастық тәжірибесінен өту үшін Заңгерлік білімі бар студенттер соттарға жолдануы, жоғарғы оқу орындарымен байланыстың тиімді жағының бірі болып келеді.

2014 жылдың бірінші тоқсанында облыстық сотында тәжірибе өткен ЖОО-ның 10 түлегінің 8-і сот қызметінің бос орындарына жарияланған конкурсқа қатысуға тілек білдірген.

Аталған тағылымдама жас мамандарға бейімделіп, жұмысты меңгеріп, мемлекеттік қызмет пен жеке қызмет арасында таңдау жасауға мүмкіндік береді.

Бұндай тәжірбиелер түлектерді бағыттап, сот қызметіне және де судьялыққа кандидат болуға даярлайды. Сот мамандары ретінде қызмет атқарған тұлғалардың арасынан білікті, даярлығы жоғары судьялар шығады. Тәжірибе өту кезінде олар сот жүйесіндегі қызмет туралы білімін және тәжірибесін жинақтайды.

Оқу орталығы жүргізген жұмыс нәтижелері облыстық сотының «Ақ Жайық ақиқаты» газетінде және облыстық пен Жоғарғы Сотының ресми веб-сайттарында жарияланып тұрады.