Кылмыс угымыныц орньша - каскунсмдщ жаманат, жаман ic,
кунэ т.б. тушшктер журедг Кылмыстыц турлерш осыган байланысты
“Жаргы”: 1) отбасы мен неке тэрпбше карсы кылмыс (жсслр дауы,
калып мал мен жасау т.б.), 2) менппкке карсы жасалган кылмыс мал-
мушсп, дуниеш урлау, тонау т.б., 3) калыптаскан когамдьщ тэртшке
карсы жасалган кылмыс (ру кундылыктары, тэрпб1, конакасы т.б.) жэне
4) Кудай тагала алдында кунэЬар болу деп екшеп бередг “Жаргы” казак
■пршЫпнс кагысты даулардьщ бэрше калыпты когамдьщ жагдайды,
OMip салтын булжытпай устап отыру тургысынан карастырады.
“Жаргы” бишк дзету pi н гске асыратын адамдарга, осы когамньщ ец
жауапты. адал кызмстксрлср1 ретшде шсксгз бишк бередг
“Жаргы” осы керсетшген кылмыс турлершен туатын ец ауыр
окига-Kici eniMi, елтонау.урлык, зорлау. ойнас депесептеп, осындай
салдарга алып келген даулардьщ бэршдс де катал ел1м жазасыныц
колданылуына руксат стсдк Когамдагы кылмысты токтатудыц,
туыстыкты сактаудыц
Heri3ri
жолы туыскандык деп бшетш
“Жаргы”, сонымен катар кандай да окиганы ушьщтырмаудыц K03i
кшэлнп катац жазалау екенш сскертедк “Жаргы” адам ел1мшщ уш
басты турш карастырады: 1) жол тэрпбш устап, кек куып елпру;
2) эдеш, кастандьщпен елпру: 3) абайсызда, кездейсок елпру.
1. Жол
T o p n o i
не жататыны - кожасы кулын елпру. мал иесшщ
урыны, каракшыны enripyi, успнен
Tycin,
куйеушщ эйел1 мен
ойнасын елпру т.б. кылмыс успндсп ел1мдер.
2. Эдеш, кастандыкпен елпруге жататыны узыннан emi,
кыскадан кеп бар адамды тобелес успнде елпру. жолаушылап келе
жаткан адамды елпру. ел тонап жур in адам елпру т.б. ел1м турлерк
3. Абайсызда, кателпшен елт1ру - ацшылык ксзшдс жазым
болып елш кетсе, ойын-той, бэйге ксзшдс елее немесе куресш
жур in ел in кетсе, абайсызда ат теуш елпру т.б.
Осылардыц шшдс “касакана
Достарыңызбен бөлісу: