Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы
ipreciHe байланса ат Heci
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
kazybek
| ipreciHe
байланса ат Heci жарты цун телейдц 3) егер ат уйдщ Ripe 6epiciHe (босагага) байланса, ат neci тольщ кун телейд1. Конак асы 1. “Конац асы” TopTioi жолаушыньщ (конактын) конамын деген ушне: 1) ауылдьщ сыртымен оц келуш (котан аркылы отуге болмайды), 2) уВДЩ сыртынан жакындап сэлем етуш (“Сейлес” немесе "сейлссстш им бар-ау?” деп дауыстайды) талап стсдк 2. Егер жолаушы ауылга конгысы келсе, ауылдьщ сыртында аттан Tycin, ауылга карап малдас курып отырады. Ауылдан 6ipeyi келш шакырады. 3. Е г е р ж о л а у ш ы а у ы л г а ж а к ы н д а п . а т т а н T y cin , о н ы т у с а п , 03i ж а я у к е л с е , о л д а д у р ы с (к у р м е т ) с а н а л а д ы . 4. Жолаушыньщ ауылга сокпай жанамалап ©Tin кет\1н басынгандьщ, сыйламау не жен oi.iMcy сссбшдс айыптап, не урльщ жасап, тэрт1п бузып журген адам деп кумэн тагу юнэ емес. 5. Жолаушы уйге юрерде кару-жарагын босагага суйеп кетед1. 6. Хан ордасына енген адам колы на камшы да устамауы шарт. 7. Конацжайльщ дэстур1 бойынша цурметп конак келсе уй иесшщ e3i аттан Tycipin, не балалары, не эйельцызы конактын атын байлайды. 8. Кез-келген казак уш (отбасы) жолаушыга (цудайы конак) тамагын 6epin, тесепн жайлауга Tnic. 9. Уй neci (отагасы) конак асы беруден бас тартса, жолаушы сол елдщ бшне барып арызын айтып, ат-тон айып алуга хакылы 10. Кез-келген жолаушы (казак болуы шарт) “атамыз Алаштан цалган болшбеген енш1м1з бар” деп тускен ушищ 'конак асы” талап етуге хакылы. 260 Белшбеген eHiui 1. Казактьщ туп атасы Алаш картайган уакытында уш баласына (Ак Арыс, Жан Арыс, Бек Арыс) енпп бел in. езше 6ip б е л т н алып калыпты. 0л1м алдында балаларын арыздауга шакырып колындагы 6ip бел1кп тагы ушсушс берш “белшбеген еншшерщ болсын” депп. Жолаушы журсендер, Kemin конып журссндср. киындьщ керсендер аяк-табактарынды, жейтш малынды алып журмендер, осы улестен 6ip-6ipinc конак асы бер1ндер деп тапсырса керек. Осы себептен казак баласы “Алаштан калган белшбеген енппм бар” деп бшедг 2. Кез-келген казак шаруашылыгы жуттан не жаугершшктен тозса, казак баласынан жылу жпнауга хакылы. Согыстьщ кез1нде жау шапкан рулар, езге елден жылу талап етуге хакылы. Эрюм езшщ мумюндшнше кемектеседг 3. Кез-келген казак отбасы не ата баласы шаруашылыгына кемек сурап (кун телеу, калыц беру, жасау) 6ipre конып, 6ipre жайлап журет1н керпп ауылдан, отбасыларынан кемек сурауга хакылы. 4. Егер кедейлеу отбасыныц 6ip улкен малы кездейсок елее (мысалы: кудыкка кулап), онымен жакын отырган керпп ауылдас агайындары “он ею ж1л1к “ деп кемек керсету1 шарт. 5. Егер бар болып отырып, алыс-жакын агайын немесе каймана казак нашарга кемек бермесе, оган кс\п ат шапан айып салынады, зоры когамдык жпындардан шеттет1лед1. 6. Жаугершшктен келген батырлар “сауга” деп алдынан шыккан казак баласына (олардыц iniiHe жауга e3i бару мумющцг1 бар адам енбейд1) улес беруге м1ндетт1. 7. Бэйгеде аты озып келген адам, елд1ц улкендер1не, катарлас адамдарына сый керсетуге, oenicyre мшдстп. Бэйге 1. Аламан бэйгелерде улкен сый бер1лед1. Ocipece белпл1, дэулетп адамдарга ас бер1лгенде кем1 20-25 аща бэйге бер1лед1. BipiHmi келген аща 100 жылкы, 100 кой, 6ip тогыз туйе, жлбекпен 261 жауып терт канат отау, т.б. Tiriлсдi. Кешн келген аттардьщ бэйгесi б1рт1ндеп азая беред1 2. Аса ipi бэйгелердщ кезшде 40-100 атка бэйге бсрЫп. бас бэйгегс отау ушмен, 100 жылкысымсн цул не куц ттлсдк 3. Куреске Tycin жещске жеткен балуан агайындарына, ел ул ке ндс pi не сый-улес беруге мшдетп. Сауын 1. Сауын-жагдайы кслюксн, шаруасы тузу адам езшщ керпп- коланына. туыс-жацынына сауынга мал (жылкы. сиыр) береди Мал иесшщ жагдайына байланысты сауынды пайдаланушы не ес1м1мсн. не еамшсп кайтарады. 2. Сауын уакытында пайдаланган малдыц cyri, жуш, кылы т.б. мал нсслнс кайтарылмайды. Сауынды пайдаланудыц уакыты ею жакты ксл1с1мгс байланысты жасалады: жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|