Сабақтың тақырыбы:
Функцияның кризистік нүктелері мен экстремумдары.
Анықтама. Функцияның туындысы нөлге тең немесе туындысы болмайтын анықталу облысының ішкі нүктелері сындық нүктелер деп аталады.
1-мысал.
f(x)=x²-6x+5 2-мысал: 3мысал.
Шешуі: f ' (x) =0 f(x)=sinx-x/2 f(x)=7/x+x/7
f'(x)=2x-6 Шешуі:f'(x)=0 Шешуі:f'(x)=0
2x-6=0 f '(x)= cosx-1/2 f ' (x) = -7/x²+1/7
2x=6 cosx-1/2=0 . -7/x²+1/7=0 бөлшек рационал теңдеу
x=3 cosx=1/2 x≠0 ,өйткені х=0 мәнінде бөлшектің бөлімі
Ж:3 x=±arccos1/2+2πn¸nЄΖ нөлге тең.f'(x)=0 x=0 –де анықталмаған,
х=±π/3+2πn¸nЄΖ x=0 кризистік нүкте. Бөлшектердің
Ж: ±π/3+2πn¸nЄΖ екі жақ бөлігін ортақ бөлімге келтіреміз.
-49/7x²+x²/7x²=0 бөлшектердің қасиеті бойынша бөлшектердің бөлімдері тең болса,онда олардың алымдары да тең болады. Сонда берілген теңдеуге мәндес
-49+x²=0
(x-7)(x+7)=0
x=7 x=-7
Ж: 0; 7;-7
Сындық нүктелер ғана экстремум нүктелері болуы мүмкін.
Енді нүктенің экстремум болуының қажетті шартын берейік
(электрондық оқулық)
Теорема.Егер f(x)функциясының х ۪ экстремум нүктесі болып және осы нүктенің аймағында f '(x) туындысы бар болса,онда ол туынды х ۪ нүктесінде нөлге тең , яғни f '(x ۪ )=0.
Сындық нүктенің экстремум (максимум және минимум ) болуының жеткілікті шарты
Теорема . Егер х۪ нүктесінде f(x) функциясы үзіліссіз, ал (a ; x ۪ ) аралығында f ' (x)>0 және (x ۪ ; b) аралығында f '(x) < 0 болса ,онда х ۪ нүктесінде f (x) функциясының максимум нүктесі болады.
Дәлелдеу: Теореманың шарты бойынша (a ; x ) интервалында f ' (x) > 0, ал f(x) функциясы х нүктесінде үзіліссіз болғандықтан ол (a ; x ] аралығында өседі,сондықтан осы аралықта барлық х үшін f(x) < f( x ).Тура осылай қарастырғанда ,[ x ; b) аралығында f (x) функциясы кемиді,сондықтан (x;в ) интервалында барлық х үшін f(x) < f(x ) теңсіздігі орындалады, демек , x нүктесі f (x) функциясының максимум нүктесі.
Теорема . Егер х۪ нүктесінде f ( x ) функциясы үзіліссіз, ал ( a ; x ۪ ) аралығында f ' (x)<0 және (x ۪ ; b) аралығында f '(x) > 0 болса ,онда х ۪ нүктесінде f (x) функциясының минимум нүктесі болады.(өз беттерімен дәлелдеу)
Егер х ۪ нүктесінің аймағында туынды таңбасын плюстен минуске ауыстырса,онда х ۪ нүктесі максимум нүктесі болады.
Егер х ۪ нүктесінің аймағында туынды таңбасын минустен плюске ауыстырса,онда х ۪ нүктесі минимум нүктесі болады.
5-мысал
f(x)=- экстремум нүктелерін табыңдар.
Шешуі:
1). f '(x)= - =
2) f '(x)=0 =0 3) (3 -x)(3+x)=0 x=3 x=-3
x=0 x=-3 x=3 сындық нүктелер
x
|
(−∞;-3)
|
(-3;0)
|
(0;3)
|
(3;+∞)
|
f '(x)
|
-
|
+
|
+
|
-
|
f(x)
|
|
|
|
| 0>
Достарыңызбен бөлісу: |