Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
БЕКІТЕМІН
Ғылыми кеңес төрағасы,
ҚарМТУ ректоры,
ҚР ҰҒА академигі
Ғазалиев А.М.
______________________
_______20___ж.
ОҚУ-ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
«Дінтану» Дin пәні 1417
Din 41 «Дінтану» модулі
5В012000 «Кәсіптік оқыту»
Мамандықтардағы студентерге арналған
Қазақстан тарихы кафедрасы
2015
Алғысөз
Оқу-жұмыс бағдарламасын әзірлеген:
ф.ғ.к., аға оқытушы Нұғман Бахредден Ғабдылбақиұлы
ф.ғ.к., доцент Балшикеев Серик Балтабаевич
ф.ғ.д., профессор Мирзабекова Алма Шаимовна
п.ғ.к., аға оқытушы Огольцова Елена Геннадиевна
аға оқытушы Тлеугабылова Каир Самигулловна
«Қазақстан тарихы» кафедрасының отырысында талқыланған
«____»______________20__ ж. № _______ хаттама.
Кафедра меңгерушісі _______Огольцова Е.Г. «____»____________20___ ж.
(қолы)
Сәулет және құрылыс факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған
«____»______________20___ ж. № _______ хаттама
Төраға ______________ Орынтаева Г.Ж. «____»____________ 20___ ж.
(қолы)
«Қазақстан тарихы» кафедрасымен келісілген
Кафедра меңгерушісі_______ Огольцова Е.Г. «____»____________ 20___ ж.
Пәннің еңбек көлемділігі
Семестр
|
Кредиттер саны
|
ECTS
|
Сабақтардың түрі
|
СӨЖ сағаттар саны
|
Жалпы сағаттар саны
|
Бақылау түрі
|
Қосылған сағаттар саны
|
СОӨЖ сағаттарының саны
|
Барлығы сағаттар саны
|
Дәріс
|
Практикалық сабақтар
|
Зертханалық сабақтар
| |
1,
|
2/3
|
15
|
15
|
-
|
30
|
60
|
30
|
90
|
Емтихан
|
Пән мақсаты
Курстың мақсаты діннің шығу тарихы мен еркін ойлаудың тарихи кезеңдері туралы, діндердің догматтық негіздерінің тарихы, олардың қоғамның барлық саласындағы қызметтері мен орны туралы оъективті ақпарат беру, сондай-ақ дінді зерттеуші танымал ғалымдардың еңбектерімен таныстыра отырып, діни доктриналарды, діни бірлестіктер мен олардың өкілдерінің қызмет ету ерекшеліктерін сыни талдау біліктілігін қалыптастыру болып табылады.
Пән міндеттері
- әлемнің негізгі діни дәстүрлерінің тарихы мен қазіргі жағдайын, олардың ілімдік, рәсімдік-ғұрыптық және құрылымдық ерекшеліктерін, өзара әлеуметтік қарым-қатынастарын және қоршаған орта, билік құрылымдарымен байланысын;
- діннің даму тарихындағы құбылыстарды жан-жақты талдау;
- діни догматиканың әртүрлі аспектілерін, конфессияаралық қатынастардың өзекті мәселелерін талдау барысында білім алушыларға өз ұстанымын қалыптастыруға үйрету;
- студенттерде төзіміділік пен конфессияаралық сұхбат мәдениетін қалыптастыру.
Осы пәнді оқу нәтижесінде студенттер
білуі керек:
- негізгі әлемдік діндердің мәнін және жалпы сипаттарын, ғылым мен діннің негізгі қағидаларының ерекшеліктерін, ұлттық және әлемдік діндердің діни ілімі мен культтерінің ерекшеліктерін, әлем мен адамға қатысты діни көзқарас ерекшелігін, әлем діндерінің адамгершілік нормаларын. Ұждан бостандығы мен діни төзімділік мәселелеріне қатысты дінтанудың негізгі категорияларын, түрлі діни жүйелердің негізгі діни ілімін, түрлі діни концепциялардың теориялық ережелерін, діни жүйенің заманауи ахуалын. Діни саладағы Қазақстанның мемлекеттік саясатының конституциялық-құқықтық негізін білу тиіс;
түсінік алу керек:
- негізгі заманауи конфессияларды, діни саладағы әлемдік және қазақстандық заңнама, оқу барысында алынған білім, дағдыларды қолдана білу, діни дәстүрлер мазмұнын білу, діндердің дүниетанымдық және әлеуметтік-адамгершілік мазмұнын түсіндіру, алған білімді ғылыми зерттеу, педагогикалық және жалпы мәдени салада қолдана білу, көпконфессиялы ортада еркін бағдарлана білу, догматикалық және культтік белгілеріне орай діни конфессияларды ажырата алуы керек;
иеленуі керек:
- діни сана мен діни қатынастардың дамуының қазіргі мәселесі мен көкжиегін талдай білу, діни негізде әлеуметтік дау-дамайды болжай білу, конфессияаралық сұхбатты жүргізу, төзімділік негізінде оқу-педагогикалық және тәрбие беру қызметін ұйымдастыруды меңгеруі тиіс.
Пререквизиттер:
Бұл пәнді оқу үшін келесі пәндерді игеру қажет:
Пән
|
Бөлімдер (тақырып)
|
Әлемдік тарих мектеп бағдарламасы шенберінде
|
1.Ежелгі дүниенің рухани мәдениеті: батыс пен шығыс елдерінің діни көзқарастары
2.Батыс және Шығыс ойшылдардың Ортағасыр, Жаңа және Қазіргі заман дәуіріндегі діни-философиялық трактаттары
|
Адам және қоғам мектеп бағдарламасы шенберінде
|
1.Дін көзқарастың тарихи типі ретінде
2.Қазақстан мемлекет саясатындағы Конституциялық негіздері
|
Постреквизиттер
«Дінтану» пәнін оқу кезінде алынған білім философия негіздері,саясаттану пәнін игеру кезінде қолданылады
Пәннің тақырыптық жоспары
Тарау атауы, (тақырыптар)
|
Сабақтардың түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы, сағ.
| |
Дәріс
|
Прак
тика
лық сабақ
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
1. Ғылыми білім жүйесіндегі дінтану
а) Дінтану пәні, оның философиялық ғылымдар жүйесіндегі орны
b) Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар жүйесіндегі діннің анықтамасы
c) Діннің элементтері, құрылымы және қызметтері
|
2
|
2
|
4
|
4
|
2. Адамзат мәдениетіндегі діннің орны
а) Рухани өмірдегі діннің орны мен ерекшеліктері
b) Рухани өмірдің басқа салаларында діннің қарым-қатынасы
c) Рухани мәдениетін дамытудағы діннің рөлі, олардың рухани мәдениетінің тарихи формаларына қатынасы
|
2
|
|
4
|
4
|
3. Дін: тарихи формалары мен қазіргі кезең
а) Діннің шығуы мен пайда болуының себептері мен мәселелері: түсіндірме тәсілдері мен ыңғайлары
b) Діннің тарихи типтері мен формалары
c) Постиндустриалды әлемдегі діннің даму үдерісі
d) Қазіргі өркениет жағдайында жаңа пұтқа табынушылық феномені
|
4
|
4
|
8
|
8
|
4.Әлемдік діндер:Қалыптасуы,негіздері,салыстыру анализы. а) Буддизм: сенім негізі және культі
b) Христиандық: тарихы мен қазіргі кезеңі
c) Қазіргі әлем мен Қазақстандағы исламның орны мен мәні
|
3
|
3
|
6
|
6
|
5. Қасиетті жазбалар мәдени ескерткіштер ретінде
а) Қасиетті канон түсінігі. Ежелгі шығыс мәдениеттеріндегі канондалу үрдісі (Веда, Авеста, Трипитака және т.б.)
b) Иудей-христиандық өркениеттің алғашқы кітабы және еуропалық мәдениет метатексті
c) Құран мәтіндерінің құрылуы және «канондалуы»
d) Қасиетті кітаптарға салыстырмалы талдау
|
1
|
|
2
|
2
|
6. Қазіргі дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен культтер
а) Дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен культтердің қалыптасуы мен дамуының әлеуметтік-тарихи және әлеуметтік-мәдени шарттары
b) «Дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен культтердің» ерекшеліктері мен сипатты белгілері
c) «Дәстүрлі емес діни қозғалыстар мен культтердің» типтері мен классификация мәселесі
|
1
|
3
|
2
|
2
|
7. Қазіргі дінаралық ерекшеліктері
а) Қазіргі мәдени жағдайдағы діндарлықтың сипаты
b) Секуляризация и сакрализация
c) Қазіргі діндердегі модернистік және фундаменталистік үрдістер
|
1
|
2
|
2
|
2
|
8. Дін, мемлекет, саясат
а) Дін туралы Қазақстан Республикасының Заңы
b) Діни сенім бостандығы туралы түсінігі
c) Төзімділіктің қазақстандық үлгісі
|
1
|
1
|
2
|
2
|
БАРЛЫҒЫ
|
15
|
15
|
30
|
30
|
Практикалық сабақтардың (семинар) тізбесі
Тарау атауы, (тақырыптар)
|
Сабақтардың түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы, сағ.
|
Семинар
|
1. Дін ғылыми зерттеу пән ретінде
а) «Дінтану» курсының пәні
b) Дін туралы түсініктердің дамуы
c) Діннің элементтері мен құрылымдары
d) Діннің функциялары мен рөлі
e) Діннің типологиясы
|
2
|
2. Дінтанулық концепциялар
а) Дінді зерттеудегі негізгі бағыттар мен мектептер
b) Дінді зерттеудегі заманауи жай күйі
|
2
|
3. Ежелгі таптық қоғамдағы діндер
а) Ежелгі адамзаттың білімі аясында сананың діни формалары: политеизм, пантеизм және прамонотеизм
b) Ежелгі дүние аясында этникалық діндердің пайда болуы. (Месопотамия, Ежелгі Мысыр, Ежелгі Греция, Ежелгі Рим)
|
2
|
4. Ұлттық діндер
а) Ұлттық діндер туралы түсініктер, олардың ерекшелңктері
b) Индуизм, Конфуцианство, Даосизм, Синтоизм, Зороастризм, Иудаизм
c) Түрік дүниетанымының ерекшелігі. Қазақтардың әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрлеріне Тәңір культының ықпалы
|
2
|
5. Қазақстандағы буддизм
а) Буддизм негізіндегі дүниетаным
b) Буддизнің Қазақстан аймағында таралуының үш жолы
|
1
|
6. Қазақстандағы христиандық
а) Негізгі ұғым
b) Қазақстанда христиандықтың тамырлары мен таралуы
|
1
|
7. Қазақстан халқының рухани өміріндегі ислам
а) Діни ілім ерекшеліктері мен бағыттары
b) Қазақстандағы исламның ерекшеліктері
|
1
|
8. Конфессиядан тыс және синкреттік діндер мен культтер
а) Дәстүрлі емес діндарлықтың тарихи көздері
b) Дәстүрлі емес діни қозғалыстардың классификациясы
|
1
|
9. Дін және қоғам.Діннің әлеуметік функциялары
а) Заманауи мәдени жағдайдағы діннің жан-күйі b) Заманауи қоғамның әлеуметтік-саяси саласындағы діни бірлестіктердің қызметтері
|
1
|
10. Қазіргі кезеңдегі мемлекеттік-конфессиялық қарым-қатынас мәселелері
а) Мемлекеттік-конфессиялық қатынастар: түсінігі және мәні
b) ҚР заманауи мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың заңнамалық негіздері: мәселелері және болашағы
|
1
|
11. Қазақстан Республикасының «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы заңы
а) «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы Қазақстан Республикасының Заңы. Жалпы ережелері
b) «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы Қазақстан Республикасының Заңы. Діни бірлестіктер туралы
c) «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы Қазақстан Республикасының Заңы. Діни ұйымдар қызметінің құқықтары мен шарттары
|
1
|
ИТОГО:
|
15
|
Студент пен оқытушының өздік жұмысының тақырыптық жоспары
СОӨЖ тақырыбының атауы
|
Сабақтың мақсаты
|
Сабақтың өткізу түрі
|
Сабақтың мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
1-тақырып. Діни тұлға. Діндарлықтың қалыптасу бағыттары мен шартары
|
Діни сана-сезім феноменін талдау
|
Эссе жазу
|
Темы:
1.«Дінге менің қарым-қатынасым»
2. «Дін және мен»
3. «Қоғам және дін»
|
[о.-1,
д.- 2,3,7]
|
2-тақырып. Діни культ. Діни ғұрыптардың психологиялық қырлары
|
Негізгі діни ғұрыптардың аспектілерімен танысу
|
Баяндама дайындау
|
Темы:
1. «Крещение (шоқыну)»
2. «Пасха»
3. «Құрбан Айт»
4. «Ораза»
5. «Будда күні»
6. «Дхарма күні»
|
[о.-1,2,
д. – 2, 3, 7]
|
3-тақырып. Дін әлеуметтк мәдени феномені ретінде
|
Дінге әртүрлі тұрғындар қатынастарын талдау
|
Әлеуметтанулық сұрау,
талдау
|
Әлеуметтанулық сұрау сұрақтары:
1. Сіздің дінге қарым-қатынасыңыз
2. Сіздің өміріңіздегі діннің орны
3. Қазақстан қоғамында діннің алатын орны
|
[о.-1, 2,3,
д.-1,2, 3, 4,5]
|
4-тақырып. Діни ескерткіштердің,ғұрыптардың,салт дәстүрлердің адам санасы мен мінез-құлқына психологиялыққ әсері
|
Діни ескерткіштер,ғұрыптар, салт дәстүрлермен танысу
|
Әдебиеттермен жұмыс істеу
|
Келесі сұрақтар бойынша конспект құрастыру:
1.Экономикалық факторлар
2.Саяси факторлар 3.Ар-ождан факторлар
|
[о.-1,2,3
д.- 1,2,3, 4,5]
|
5-тақырып. Қазіргі қазақстандағы конфессиялық қатынастар
|
Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқы Ассамблеясының VII сессиясында сөйлеген сөзін (16.12.2000) талдау және зердедеу
|
Конспект құрастыру
|
«Халықтың рухани-мәдени дамуы - Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігін нығайтудың маңызды факторы»
|
[о.- 1,6,7
р. – 2,7]
|
6-тақырып. Ар ождан бостандығы туралы Қазақстанның заңнамалық актілері
|
Заңнамалық құжаттарды талдау
|
Құжаттармен дұмыс істеу
|
Кестені құрастыру
|
[о.- 1, 6
р. – 2,7]
|
7-тақырып. Дін және білім: Мемлекеттік білім беру мекемелерінде оқытудың зайырлы сипатын қамтамасыз етудің мәселелері
|
Білім беру және діни салауаттылық саласында мемлекеттік саясат шектерін талдау
|
Баяндаманы дайындау
|
Баяндаманы қорғау тақырыптары:
1. Білім беру саласында мемлекеттің саясаты
2. Зайырлы білім беру - толеранттылықтың негізі
|
[о.- 4,5,6
р. – 6, 7, 12]
|
8-тақырып. Қазақстандағы діни сенім саясаты:принциптері,конституциялық құқықтық негіздері,практикалық іске асырылуы
|
«ҚР Бірінші Президенті Н.Ә. Назарбаевтың діни келісім идеясы аумағындағы еңбектерін зерделеу
|
Баяндама жұмыстарын дайындау және қорғау
|
Тақырып: «ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың
бастамасымен дінаралық диалогтың құрылу жолындағы қызметі»
|
[о.- 1, 4, 5,6
р. – 1, 2, 7]
|
9-тақырып. Қазақстандағы ар-ождан бостандығы құқығын қамтамасыз ету мәселелері
|
Діни аумағындағы адамның құқығы жайлы мәліметтерді зерделеу
|
Ақпарат дайындау
|
1. ҚР Заңы ІІ тарау Адам және азамат 10-39 бап
2. Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы ҚР Заңы
11 қазан 2011 жыл
№ 483-IV
(29.09.2014 өзгертулер мен толықтырулар)
|
[о.- 4,5,6
р. – 1, 2, 6,7]
|
10-тақырып. Қазіргі замандағы қазақстандық ойлау жүйесіндегі діннің негізгі тақырыптары мен идеялары
|
Ортағасыр және жаңа дәуірдің қазақ әдебиеттерінде бейнеленген діни ойлармен танысу
|
Рефераттарды қорғау
|
Реферат тақырыптары:
1. Ортағасыр ойшылдары мен ғалымдардың діникөзқарастары
2. Абай философиясындағы шынайы сенім мәселесін айғақтау 3.Дін туралы Ы. Алтынсариннің ойлары
4. Ш. Уалиханов дін туралы түсініктері
5. Ш. Кудайбердиев шығармаларындағы құдай мәселесі мен адам болмысы
|
[о.- 4,5,6
р. – 1,6]
|
11-тақырып. Қазақ ойшылдары дін туралы
|
Қазақстандық дінтанушылардың негізгі еңбектерімен танысу
|
Әдебиеттермен жұмыс істеу
|
Конспект құрастыру:
1. Жастардың дінге қатынасын анықтаудағы зерттеу тақырыптары
|
[о.- 1, 6,7
р.- 1,8, 9, 10,11]
|
СӨЖ-ге арналған бақылау тапсырмаларының тақырыбы
Дін рухани мәдениттің формасы ретінде
Діннің пайда болу мәселелері
Әлемдік діндердің пайда болуымен құрылымынңсипаттық белгілері
Қазіргі замандағы әлемдік діндер
Қазақстандағы және қазіргі әлемдегі ислам
Қазіргі замандағы ислами фактордың мәселелері
Қазіргі дәстүрлерден тыс діндер мен деструктивті культтер
Дәстүрлерден тыс шіркеулер мен діни культтердің пайда болу себептері
Қазақстандағы діни қызмет және діни бірлестік туралы заңнама
Мәдениет жүйесіндегі дін
Қазіргі әлемдегі секуляризация
Қазіргі қазақстандағы конфессияаралық қатынастар
Пән бойынша берілген тапсырмаларды орындау мен тапсыру кестесі
Бақылау түрі
|
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
Орындалу ұзақтылығы
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
Балл
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Семинар сабағында жұмыс істеу
|
Курсты бағдарлама бойынша оқыту
|
Дәріс конспектілерінің жоспар бойынша негізгі және қосымша әдебиет
|
7апта (15 байланыс сағаты)
|
Ағымдағы
|
2аптада 1 рет
|
15
|
ОСӨЖ
|
Бағдарлама бойынша барлық бөлімдерді оқу, мұғалімдердің кенесі
|
Дәріс конспектілері
|
15 апта (15 байланыс сағаты)
|
Ағымдағы
|
апталық
|
15
|
сабақтар конспектілерін тексеру
|
Курс бағдарламасына сәйкес алған білімді тексеру
|
Курс бойынша дәріс материалдар конспектісінде негізгі және қосымша әдебиеттер қолданылады
|
7 апта (15 байланыс сағаты)
|
Ағымдағы
|
2аптада 1 рет
|
15
|
Тестілеу
|
Алған білімді тексеру
|
Конспект, негізгі әдебиет
|
1байланыс сағаты
|
Аралық
|
7,14 апта
|
15
|
Емтихан
|
Пән материалының меңгерілу деңгейін тексеру
|
Негізгі және қосымша әдебиеттің жалпы тізімі
|
студентке – 0,2 сағат
|
Қорытынды
|
Сессия кезеңінде
|
40
|
Барлығы
|
|
|
|
|
|
100
|
Негізгі әдебиет тізімі:
1. Назарбаев Н.А. – основоположник казахстанской модели межэтнического и межконфессионального согласия. / Сост.: А.Н. Нысанбаев, А.Г. Косиченко. – Алматы: 2010. – 365 с.
2. Артемьев А.И. Религиоведение: основы общего религиоведение, история религии, религии в Казахстане. в 2- томах - Алматы 2011. - 380с.
3. Религии в Казахстане: хрестоматия. /А.И. Артемьев, И.Б. Цепков, С.Ю. Колчигин. – 2 изд. – Алматы 2011. – 380с.
4. Панкин С. Основы религиоведения: учебное пособие. – М.: Золотое Сечение, 2011. - 536с.
5. Языкович В.Р. Религиоведение. - М.: Тетра Системс, 2012. - 112с.
6. Викторов В.Ю. Религиоведение. - М.: ЮРАЙТ-ИЗДАТ, 2011. - 492с.
7. Курманалиева А.Д., Рысбекова Ш.С., Борбасова К.М. Қазіргі дәстүрден тыс қозғалыстар мен культтер. - Алматы, 2012. - 180б.
8. Рысбекова Ш.С., Борбасова К.М., Курманалиева А.Д. Діндер тарихы. -Алматы, 2012. - 120б.
9. Галицкая И.А. Метлик Н.В. Новые религиозные культы и школы. М., 2007.
Қосымша әдебиет тізімі
1.Рожковский В.,Устименко Д. Религиоведение:хрестоматия.-РиД.:Феникс,2009-320с
2. Элбакян Е.С. Религиоведение:словарь –М.:Акакдемический проэкт,2007-640с
3. Забияко А.,Красников А.,Элбакян Е. Религиоведение:энциклопедический словарь-М.:Академический проэкт,2006-1264с
4. Забияко А.,Красников А.,Элбакян Е. Энциклопедия религий.М.:Академический проэкт.:Гаудеамус,2008-1520с
5. Токарев С.А. религия в истории народов мира-М.:Издательствополитической литературы,1976-576с
6. Токарев С.А. Ранние формы религии и их развитие.-М.:Либроком 2011-400с
7. Скворцов-Степанов И. И очерк развития религиозных верований-М.:Либроком,2011-256с
8.Михайловский В.М. Шаманство. Сравнительно-этнографические очерки М.:Либроком,2012-120с
9. Матецкая А.В,Самыгин С.И,Эгильский Е.Э,Морозова О.М. религиоведение-РиД,Феникс,2009-416с
Интернет ресурстары
1. Конфессиональная ситуация в современном Казахстане (http://zhamagat-kyzylorda.kz/articles/detail/38)
2. Государство и религия. (http://www.state-religion.ru/)
3. Мир религий. (http://www.religio.ru/)
4. Народы и религии мира.(http://www.cbook.ru/peoples/)
5. Отношение к религии современной казахстанской молодежи: некоторые особенности (http://e-islam.kz/)
6. Религия и образование в РК. (http://yandex.kz/yandsearch?text=Религия+
и+образование+в+рк&clid)
7. Религия в светком обществе.(http://religion.sova-center.ru/)
8. Религия и СМИ.( http://kzlive.vectorinfo.ru/country/soc/smi/)
9. Комитет по делам религий Министерства культуры и спорта Республики Казахстан (http://www.din.gov.kz/)
10. Сайт религиоведа. (http://www.uspelsinka.com/)
11.Закон Республики Казахстан «О религиозной деятельности и религиозных объединениях» (http://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31067690)
12. Голикова В.И. Политика Республики Казахстан в религиозной сфере (http://adal-kz.info/book/export/html/276)
Достарыңызбен бөлісу: |
