Сәлемдесу:
Сәлемдесіп алдымен,
Басымызды иеміз.
Бүгінгі күн баршаға
Сәттілікті тілейміз
Топқа бөлу: І топ- теңге ІІ топ –евро ІІІ топ- доллар
Ақша ертеден адамзат пайда болуымен қатар өмір сүріп келеді. Әлемде күн сайын қыруар адам тауар сатып алғанда, қызмет атқарғанда ақшамен байланыста болады. Ақша дегеніміз не?
Топтық жұмыс: І топ: Ақша(теңге) деген не?
ІІ топ: Ақша не үшін қажет?
ІІІ топ: Ақша қайдан келеді?
Ақша-жалпыға бірдей балама ретінде барлық басқа тауарлардың құнын көрсететін ерекше тауар. Ақша барлық тауар өндірушілер, сатушылар, тұтынушылар арасындағы экономикалық байланысты қамтамасыз етеді.
Ой қозғау: ақша қандай қызмет атқарады? ақша – құн өлшемі, айналыс құралы, қазына, қор, төлем құралы. 7 ғ. ақшалар мыстан, күмістен және алтыннан жасалды. Алтын айналысына бірқатар елдер 19 ғ. екінші жартысында өтті.
Түсіндірме жұмыс: теңгенің шығу тарихы туралы баяндалады
(Алғашқы қағаз ақшалар қай елдерде пайда болды?
Күрделі жиырмасыншы ғасырда Қазақстан біртұтас рубль аймағына кірді. Бұл 1993 жылдың қараша айына дейін жалғасты. Кеңестік рубльдер 1993 жылғы 15 қарашада сағат таңертенгі 8:00-де теңгемен ауыстырыла бастады. Бұл күні Ұлтық валютаның туған күні болып саналады.
Қазақ валютасын өмірге келтірген суретшілер: Тимур Сүлейменов, Мендібай Алин, Ағымсалы Дүзельханов, Қайролла Әбжәлелов. Теңге Ұлыбританияның әлемге әйгілі әрі ең көне «Харрисон және оның ұлдары» деп аталатын банкноттық фабрикасында / 400 жылдан астам тарихы бар / басылып шықты.
Теңгені Қазақстанға әкелу барысында біраз қиындықтар болды. Біріншісі, ақща тиелген ұшақты басқа елдердің аумағында қонбайтындай болып жоспарланған, бірақ ұщақтың майы жетпей Ресейдің бір әуежайында қонуға тура келді. Екіншісі, Ақтауда кеден комитеттің өкілдері «ұшақта не бар, тексереміз!» деп әрекеттенген.
Жалпы, әлемдік тәжірибеге жүгінсек, қағаз ақша купюрасын басып шығаруға кемінде 2 жылдай уақыт керек екен. Отандық суретшілердің айтуынша, қазақ теңгесі бірнеше айдың ішінде басылып шықты. Қазіргі күні әу бастағы Сүйінбай, Құрманғазы, Шоқан, Абайдың портреттері басылған банкноталар бүгін тарих қойнауында қалды.
Мемлекетаралық қатынастары ескеріліп 1 теңге 500 рубль болды. Ал бірінші айналымға енген 1 теңгенің АҚШ долларына шаққандағы құны 4,35 теңге болды. Қазақстанның ақша сарайы металл тиындарды шығаруға дайын болмағандықтан жедел түрде қағаз түрінде шығарды, бірақ 1 жылдан соң оларды металл тиындарға ауыстырды. 1994 жылы қағаз тиындар жезден жасалған монеталармен алмасты.
Жаңа үлгідегі банкноттар 2006 жылы 15-қарашада ұсынылды. Соңғы уақытта қолдан жасау фактілерінің өсуі негізінен офистік компьютерлік , көшіру және басу техникасының өсіп отырған мүмкіндіктеріне қатысты. Ақшаны қолдан жасаумен күрес саласы бойынша құқық қорғау ұйымдарымен бірлесіп жұмыстар жүргізілуде.
Жаңа банкноттарды әзірлеу кезінде дизайынның бірнеше түрі тақырыпта жасалған болатын. Банкноттардың түсі мен кейбір шағын элементтер , жартастағы бейнелер, қазақтың ою-өрнектері және бабалар мұрасының басқа да нысандары пайдалана отырып жасалды. Сыртқы жағында негізгі көріністе табиғат ландшафттары қазіргі және бұрыңғы тарихымызбен, уақыттың ағымында өзгеріссіз сәулет ғимараттарымен үйлестіріле берілген.
Теңгенің 16 құпия қорғанысы белгісі бар. Қазақстан теңгесі қазіргі ақша жасау технологиясының соңғы жетістіктеріне сүйеніп жасалған. Құпия белгіні үкінің көзімен қарасаңыз да, байқай алмайсыз.
Бас кезінде теңгелер тек қазақ тілінде болған, жаңасында орыс тілі де енгізілген. Екі тілде болсын деген Президенттің Жарлығы болғаны белгілі.)
Ақшаның қандай түрін білесіңдер? Ақша қай елде қалай аталады? Әр елдің ақшалары слайд арқылы көрсетіледі)
Достарыңызбен бөлісу: |