Түйсіктің түрлері
Көру түйсіктері біздің көзімізге электромагнит толқындарының әсер
етуінің нәтижиесінде пайда болады. Көру мүшесі-көз. Көру түйсігі
арқылы заттың жарықтылық деңгейін, түсін т.б қасиеттерін
көре аламыз.
Есту мүшесін тітіркендіретін ауа бөлшектерінің тербелістері- дыбыс
толқындары. Есту мүшесі-құлақ. Түйсікті туғызатын дыбыстар.
Мұрын кеңістігінде кілегей қабықтың клеткаларына түрлі химиялық
Заттардың әсер етуінен иіс түйсіктері пайда болады. Иіс сезу мүшесі-мұрын
Дәмді айырытын мүше тіліміздегі дәм бүршіктері. Оны тітіркендіретін белгілі дәмі бар, суға ерігіш түрлі химиялық заттар. Дәмді тәтті,ащы, түзшы,қышқыл деп 4 топка бөледі.
Тері түйсігінің рецепторлары денедеші терінің өн бойында орналасқан.
Тері түйсігі бөлініді
1. Тактиль
2. Температура
3. Ауырғады білетін
Қозңалыс түйсіктер дененің жеке мүшелерінің бір күйдегі қалпын,
Қозғалысын білдіреді.Оның рецепторлары болыпет,тарамыс,сіңірлерд жүйкелерінің ұштары.
20. Қабылдау турылы негізгі түсінік
Қабылдау-заттар мен құбылыстарды
мида тұтастай бейнелеу болып
табылады.Сөйтіп қабылдаутүйсіктегідей бір анализаторлардың
ғана емес, бірнеше анализаторлардың
бірлесіп қызмет істеу нәтижиесі.
Қабылдау- ми қабығының күрделі
анализдік және синтездік қызметінің
нәтижесі.
21. Қабылдаудың негізгі қасиеттері
Тұтастылығы
Мағыналығы
Таңдамалылығы
Тұрақтылығы
Иллюзия
Апперцепция
22. Тұтастылығы
Қабылдаудың объектісі
кейбір жеке
қасиеттерден,
жеке бөліктерден
тұрғанымен, біз оларды
бүтіндей,тұтастай
қабылдаймыз.кейбір
объектілердін жеке
бөліктері,шет жағасы
ғана
қабылданса да біз
Бұлардың тұтас
формасын қабылдаймыз.
23. Мағыналығы
Бұл ерекшелікте қабылдаудың
түйсіктерден негізгі айырмашылығы
жақсы көрінеді. Ол объектілердін
мазмұнын жақсылап түсінбейінше,
белгілі тұжырымдар мен сөз арқылы
айтылмайынша, ол толық
қабылданбайды
24. Таңдамалылығы
Толып жатырған
объектілердін
ішінен
біреуін іріктеуіміз
қабылдаудың
таңдамалығы
делінеді.
25. Тұрақтылығы
Қабылдау
тұрақтылығы деп
сыртқы орта
жағдайының
өзгеруіне
қарамастан,
кейбір қасиеттерінің
бір қалыпты болып
қала беруін
атаймыз.
26. Иллюзия
Әрқашан да
қабылданатын затқа
,
не құбылысқық
абылдау сәйкес келе
бермейді. Түрлі
себептермен
шындықты бұрмалап
теріс қабылдайтын
кездерде болады.
27. Апперцепция
Қабылдау адамның
жалпы психикалық
тұрмысы мен өткен
тәжірибесінің
мазмұнына
байланыстылығын
апперцепция дейді.
28. Қорытынды
Түйсік пен қабылдау бір тиынның
екі жағы. Қабылдау мен түйсіну
арқасында адамның қоршаған
отаны сезінеді.
Равен әдістемесін жүргізу және оны интерпретациялау.
«Прогрессивті матрица шкаласы» техникасын 1936 жылы Джон Равен (Л. Пенроузбен бірге) жасаған. Равеннің прогрессивті матрицалық тесті (PMR) интеллектуалды даму деңгейін диагностикалауға және жүйеленген, жүйеленген, әдістемелік интеллектуалды белсенділікті (логикалық ойлау) бағалауға арналған. Әдістеменің авторы теориялық тұрғыдан негізделген, бір мағыналы түсіндірілетін және бағалау адамдардың білімі, шығу тегі мен өмірлік тәжірибесіндегі айырмашылықтарға минималды тәуелді болатын тест құра алды. Raven тестілері ересектер мен балалар үшін қол жетімді. Мұнда көрсетілген VUR тестінің нұсқасы ересектерге арналған (14 пен 65 жас аралығындағы). Тест 60 кестеден тұрады (5 серия). Кестелердің әр сериясында күрделене түсетін тапсырмалар бар. Сонымен қатар, сериядан серияға тапсырма түрінің күрделенуі де тән. Тест тапсыру уақыты 20 минутпен шектелген.
бірқатар графикалық сызбалар ұсынылады. Олардың барлығы 60, олар 5 топқа біріктірілген. Әрбір жеке суретте парақтың жоғарғы жартысында белгілі бір фонға немесе тәуелділіктің бір-бірімен байланысты элементтері (фигуралары) бар тіктөртбұрыш бар. Тіктөртбұрыштың төменгі оң жақ бұрышында кесінді бар - бос, бос орын. Тіктөртбұрыштың астында пішіндері мен өлшемдері бойынша тіктөртбұрыштың кесінділеріне дәл сәйкес келетін 2 қатар (алты немесе сегіз) фрагменттер орналасқан. Әрбір ұсынылған фрагменттің әр түрлі өрнегі бар. Сіздің міндетіңіз - бірнеше фрагменттерден бос кеңістікке дәл сәйкес келетінін табу.Дұрыс шешімнің алғышарты - төртбұрыштағы сурет салынған заң туралы логикалық пайымдаулар, сіз толтыратын бос орын. 60 тапсырманы шешу уақыты 20 минутпен шектелген. Тесттің алғашқы тапсырмаларына тоқталмаңыз, өйткені олардың күрделілігі әрдайым артады.
Әр тапсырманың дұрыс шешімі бір нүктеде бағаланады, содан кейін барлық кестелер үшін жеке балл есептеледі серия. Алынған жалпы индикатор зерттелушінің интеллект, ақыл-ой өнімділігі индексі ретінде қарастырылады. Жеке сериялар бойынша өнімділік индикаторлары сау сериялардың үлкен топтарын зерттеу кезінде статистикалық өңдеу нәтижесінде алынған әр серия мен алынған нәтижелер арасындағы айырмашылықты ескере отырып, орташамен салыстырылады және, осылайша, күтілетін нәтижелер ретінде қарастырылады. Бұл айырмашылық нәтижелердің сенімділігін бағалауға мүмкіндік береді.
М.Рокичтің құндылық бағдар сауалнамасы, сауалнаманың жүру барысы.
Rokeach әдісі құндылық бағдарлар. (Milton Rokeach тесті. / М. Рокичтің құндылық бағдарлары бойынша зерттеу. / Rokeach құндылық анкетасы) адамның бағдарын зерттеуге және оның қоршаған әлемге, басқа адамдарға, өзіне деген қатынасын, әлемді қабылдауға мүмкіндік береді , іс-әрекеттің негізгі мотивтері, «өмір философиясының» негізі.
Рокеаштың теориясы
М. Rokeach құндылықтарды белгілі бір мақсат немесе өмір сүру режимі басқасынан артық деген тұрақты сенім деп санады.
Rokeach бойынша адамзат құндылықтарының табиғаты:
адамның меншігі болып табылатын мәндердің жалпы саны салыстырмалы түрде аз;
барлық адамдар әртүрлі дәрежеде болса да бірдей мәндерге ие;
мәндер жүйелер;
адамзат құндылықтарының бастауларын мәдениеттен, қоғамнан және оның институттарынан, жеке адамнан білуге болады;
құндылықтардың әсерін зерттеуге тұрарлық барлық әлеуметтік құбылыстардан байқауға болады.
М. Rokeach құндылықтардың екі класын - терминалды және инструменталды деп ажыратады:
Терминал мәндері M. Rokeach жеке өмір сүрудің кейбір түпкі мақсаты (мысалы, бақытты отбасылық өмір, әлемдегі барлық нәрсеге бейбітшілік) жеке және әлеуметтік тұрғыдан ұмтылуға тұрарлық;
Аспаптық құндылықтар - қандай-да бір іс-әрекет тәсілі (мысалы, адалдық, рационализм) жеке және барлық жағдайда қолайлы әлеуметтік көзқарас. Шындығында, аспаптық және аспаптық құндылықтарды бөлу құндылықтар-мақсаттар мен құндылықтар-құралдардың арасындағы дәстүрлі айырмашылықты тудырады.
НҰСҚАУЛАРДЫ орындау тәртібі: «Сізге 18 мәннен тұратын екі тізім ұсынылады. Сіздің міндетіңіз - оларды сіздің өміріңізде басшылыққа алатын ұстанымдар ретіндегі маңыздылығына қарай бөлу. Яғни, сіз ең маңызды 1 нөмірін және т.б. тағайындайсыз, сонда сіз үшін онша маңызды емес мән он сегізінші санның астына түседі.
Ақырын ойластырып жұмыс жасаңыз. Егер жұмыс барысында сіз ойыңызды өзгертсеңіз, жауаптарыңызды түзете аласыз. Түпкі нәтиже сіздің нақты позицияңызды көрсетуі керек. «
Нәтижелерді өңдеу
Субъектілер берген рейтинг олардың әрқайсысының маңыздылығын көрсетеді.
Бұл Rokeach сауалнамасында масштабтың керісінше екенін ұмытпаған жөн:
дәреже неғұрлым төмен болса, респондент үшін мәннің мәні соғұрлым жоғары болады;
дәреже соғұрлым жоғары болады, құндылықтың маңызы неғұрлым төмен болса.
Достарыңызбен бөлісу: |