Дәріс 2. Психологиялық зерттеудің жалпы сипаттамасы. 1. Психологиялық зерттеу түсінігі.
2. Қазіргі психологиялық зерттеулердің теориялық негіздері мен мәселелері.
3. Адамға зерттеу жүргізудің этикалық принциптері.
1.Психологиялық зерттеу түсінігі. Психологиялық зерттеу – бұл психикалық құбылыстардың заңдылықтары мен мәнін ғылыми танудың тәсілі. Психикалық құбылыстар субъектінің психикасында сыртқы әлеммен өзара әрекеттесу кезінде пайда болады. Барлық психикалық құбылыстарды үш топқа бөлуге болады: психикалық процестер, психикалық күйлер, психикалық қасиеттер. Психологиялық зерттеу психикалық процестер, күйлер мен жеке қасиеттер түрінде көрінетін психика мен тұлғаның ерекшеліктері туралы білім алуға бағытталған. Психикалық құбылыстар, бір жағынан, мидың қасиеттерінің көрінісі, екінші жағынан, объективті табиғи және әлеуметтік шындықтың ерекшеліктері психикалық құбылыстарда көрінеді. Осы қатынастарға байланысты психологиялық зерттеулердің деңгейлері ажыратылады: психофизикалық зерттеулер, психофизиологиялық зерттеулер, әлеуметтік-психологиялық зерттеулер.
Психологиялық зерттеу қатаң талаптарға жауап беруі тиіс:
барлық кезеңдерді егжей-тегжейлі жобалаумен зерттеудің хронологиялық және логикалық схемаларын әзірлеуді көздейтін зерттеуді жоспарлау;
сыртқы әсерлерден оқшаулауды, белгілі бір жайлылық пен қалыпты жұмыс жағдайын қамтамасыз етуі тиіс зерттеу жүргізілетін орынды таңдау;
зерттеудің техникалық жарақтандырылуы шешілетін міндеттерге, зерттеу барысына және алынған нәтижелерді талдаудың қажетті деңгейіне сәйкес келуі тиіс;
пәндерді таңдау зерттеу мақсатымен анықталуы және олардың сапалық біркелкілігін қамтамасыз етуі тиіс;
субъектілерге арналған нұсқаулықтар жоспарлау кезеңінде де жасалуы тиіс, нақты, қысқа және бір мәнді болуы тиіс;
психологиялық зерттеу хаттамасы толық, бірақ мақсатты болуы тиіс;
зерттеу нәтижелерін өңдеу алынған эмпирикалық деректерді талдаудың сапалық және сандық әдістерін қамтуы тиіс.