Диметилсульфат - сумен араласпайтын сұйықтық, қайнау температурасы 188,5°С, салмағы - 1,332 г/см3. Орташа күрделі эфирлердің күкірт қышқылының алкилдену қасиеттері қышқылды эфирлерге қарағанда күштірек.Диметилсульфат өте улы. Теріге жанасуқабынуды тудырады, тыныс алу жолдарын тітіркендіреді. Мүмкін өлімге әкелетін улануды тудырады. Диэтилсульфаты да улы (қайнау температурасы 96°С).
Қышқыл ортада диметилсульфатпен сілтіленгенде метил спирті мен күкірт қышқылы алынады:
Сілтілік ортада метилдену метилкүкірт қышқылының натрий тұзы және су түзеді.
Алкилдеуші заттар ретінде бензолсульфон қышқылының күрделі эфирлері кеңінен қолданылады. Бензолсульфохлоридтің сәйкес әрекеттесуші сілті бар спирт арқылы алуға болады :
Ацилдену – органикалық қосылыстардағы амин тобының немесе гидрокси тобының сутегін ацилмен алмастыру реакциясы.Құрамында оттегі бар минералды қышқылдың, карбон қышқылының немесе сульфон қышқылының қалдығы. Осылайша, ацилдеу кезінде қышқыл қалдықтары болады:
Күкірт қышқылы – сульфонил –SO2 – ОН
Көмір қышқылы - карбоксил – COOH
Құмырсқа қышқылы – формил - CO-H
Сірке қышқылы- ацетил- СО - СН3
Ацилдеуші агенттер ретінде диссоциациялану дәрежесіне байланысты әртүрлі ацилдену қабілеті бар кейбір қышқылдар, сондай-ақ алмастырылған қышқылдар қолданылады: ангидридтер, қышқыл хлоридтері, амидтер және қышқыл эфирлері, олар байланыста жақсы ацилдендіргіш болып табылады.
Аминдердің ацилденуі үшін бос қышқылдарды алуға болады, бірақ фенолдардың ацилденуі үшін негізінен ангидридтер қолданылады және қышқыл хлоридтер. Ацилдейтін агентті таңдаған кезде, экономикалық ойларды да ескеру керек, яғни таңдау олардың ішіндегі ең арзаны және ең қолжетімдісі.Ацилдеуге арналған қышқылдардан, концентрлі ұшпа органикалық қышқылдар – құмырсқа және сірке, сирек кезде бензойлық және оксалдық қышқылдар қолданылады. Сірке қышқылы ароматты аминдер мен гидрокси қосылыстарды ацетилдеу үшін қолданылады. Сұйылтылған қышқылдар зиянды ацилат, өйткені диссоциация дәрежесі артады:
Сірке ангидриді белсендірек, бірақ қымбат ацетилдеуші агент және сірке қышқылы тиімсіз жағдайларда қолданылады; сумен баяу гидролизденеді, сондықтан суда тіпті су-сілтілі ортада ацетилдену және деацетилдену үшін қолайлы.
Достарыңызбен бөлісу: |