Білім беру бағдарламасы біліктілігі : 071101 2 Топограф-геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстардағы өлшеуші*



бет22/32
Дата05.06.2017
өлшемі7,36 Mb.
#17936
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   32



ПӘН МАЗМҰНЫ

Тақырып мазмұны

Оқу нәтижесі

Бағалау критериі
    1. Кіріспе


Жоғарғы геодезия тапсырмалары. «Жоғары геодезия негіздері» пәнінің мазмұны мен оны оқу тәртібі. Маркшейдерлік тірек желісінің дамуындағы геодезияның рөлі. Жоғарғы геодезияның басқа ғылымдармен байланысы.

Оқу пәнінің мақсаты мен тапсырмаларын атайды.

Оқу пәнінің мақсаты мен тапсырмаларын атайды.

Жоғарғы геодезияның басқа ғылымдармен байланысы туралы пікірлерімен бөліседі.


    1. Бөлім 1 Өлшем кемшілігі теориясының элементтері


Тақырып 1.1 Өлшем кемшілігі теориясының негізгі элементтері

Кешілік теориясын оқудың тәжірибелік мақсаты. Өлшем түрлері. Өлшем нәтижесінің сапасы. Өлшем кемшілігінің түрлері: өрескел, жүйелі, кездейсоқ. Өлшемнің кездейсоқ кемшілік қасиеті. Өлшем нәтижелерінің сапа көрсеткіші – орта шаршы кемшілігін (ОШК) өлшеу. Абсолюттік және жанама кемшілік.

Өлшем кемшілігі теориясын сипаттайды.

Өлшем кемшілігі теориясын сипаттайды.

Өлшем кемшілігінің түрлері.



Тақырып 1.2 Тең өлшем нәтижелерін математикалық өңдеу

Тең нүктелі өлшем туралы түсінік. Арифметикалық орталық. Ықтималдылық мағынансынан өлшемнің жанама нәтижелерінен ауытқу және олардың қасиеттері. Нақтылық шарасы. Ықтималдылық мағынасы мен бөлек өлшемнің орта шаршы кемшілігі. Бессель және Петерс формуласы. Өлшемнің орта және шектен тыс кемшіліктері.

Тең нүктелі өлшемдер нәтижелерін математикалық өңдеу тәртібін түсіндіреді.

Тең нүктелі өлшемдер нәтижелерін математикалық өңдеу тәртібін түсіндіреді.

Бессель және Петерс формуласын атайды.



Тәжірибелік жұмыс № 1

Тең нүктелі өлшемді өңдеу. Нақтылық сараптамасы бар табатын көлемнің дұрысқа жақын мәнін анықтау.

Тең нүктелік өңдеуді жүзеге асырады.

Тең нүктелік өңдеуді жүзеге асырады.

Нақтылық сараптамасы бар табатын көлемнің дұрысқа жақын мәнін анықтайды.



Тақырып 1.3 Өлшенген көлем функциясының кемшілігі

Кемшіліктің жанама өлшенген көлемнің нақты көлемге өлшенген көлем функциясы болып саналады. Тұрақты көлемнің өлшенген көлемге қатысты орта шаршы кемшілігі. Жалпы көріністегі сызықтық функцияның орта шаршы кемшілігін.

Өлшенген көлем функциясының кемшілігін сипаттайды.

Өлшенген көлем функциясының кемшілігін сипаттайды.

Жалпы көріністегі сызықтық функцияның орта шаршы кемшілігін сипаттайды.



Тәжірибелік жұмыс № 2 (4 сағат)

Өлшенген нақты функция бағасы. Берілген түр мен берілген нақты функция бойынша кемшілікті анықтау. Өлшем сапасының сараптамасы.

Өлшенген көлем функцияның нақтылығына бағалау жүргізеді.

Өлшенген көлем функцияның нақтылығына бағалау жүргізеді. Кемшілікті анықтайды. Өлшеу сапасын сараптамалайды.

Тақырып 1.4 Нақты емес өлшемдерді математикалық өңдеу

Тең емес өлшемдер туралы түсінік. Өлшем салмағы тура түсінік, оның сандық өлшем мен орта шаршы кемшілік өзгерісіне тәуелділігі. Жалпы арифметикалық орталық. Жалпы арифметикалық орталықтан өлшенген көлемнің ауытқу қасиеті. Бірлік пен жалпы арифметикалық орталыққа тең, салмағы бар орта шаршы кемшілік өзгерісі. Барлық функциялар.

Тең емес өлшемді математикалық өңдеу тәртібін түсіндіреді.

Тең емес өлшемді математикалық өңдеу тәртібін түсіндіреді.

Жалпы арифметикалық орталықтан өлшенген көлем ауытқу қасиетін атайды.



Тәжірибелік жұмыс № 3

Тең емес өлшемді өңдеу. Тәуелсіз өлшенген көлем функциясының нақты салмақ сараптамасы бар бір немесе сол көлемдегі тең емес өлшем нәтижесін ықтималдылығын анықтау.

Тең емес өлшемді өңдеуді жүзеге асыру.

Тең емес өлшемді өңдеуді жүзеге асыру.

Тең емес өлшем нәтижесінің ықтималдылығын анықтайды.



Тақырып 1.5 Теңдік есептері туралы түсінік

Шамадан тыс өлшемді анықтау. Теңдік есебінің тапсырмалары. Теңдік тәсілдерін классификациялау. Қатаң тәсілдер. Коррелаттық және параметрлік тәсілдер. Жанасу тәсілдері. Кішігірім шаршы әдісі бойынша теңдік есептің қарапайым масалы.

Теңдік есебінің мәнін ашады.

Теңдік есебінің мәнін ашады. Теңдік тәсілдерін классифициялайды. Кішігірім шаршы әдісі бойынша теңдік есептің тәртібін анықтайды.

Тәжірибелік жұмыс № 4

Тең нүктелі және тең емес нүктелі өлшем теңдігі.

Өлшем теңдігін жүзеге асырады.

Тең нүктелі және тең емес нүктелі өлшем теңдігін жүзеге асырады.

Бөлім 2 Сфероидтық және физикалық геодезияның негізгі түсініктері

Тақырып 2.1 Жоғарғы геодезияның негізгі түсініктері



Жер формасы туралы мағлұмат. Теңдестірілген жазықтық. Геоид. Жер эллипсоиды. Красовский референц-эллипсоиды. Астрономиялық және геодезиялық координаттар. Жердің физикалық жазықтығында нүктені кескіндеу. Құлама сызықтардың иілуі. Еркін құлау жылдамдығын өлшеу туралы түсінік. Тартыс күшінің аномалиясы. Биіктіктің жүйелі есебі туралы түсінік. Негізгі геодезиялық жұмыстар. Бастапқы геодезиялық мерзімді орнату.

Жоғарғы геодезия түсінігін атайды.

Жоғарғы геодезия түсінігін атайды.

Биіктіктің жүйелі есебі туралы түсінігін ашады.



Тақырып 2.2 Жер эллипсоиды және оның негізгі элементтері

Эллипсоид геометриясы. Айналу эллипсоиды және оның элементтері. Басты қалыпты кескін. Геодезиялық сызық. Меридиандар мен параллельдер доғасының ұзындығы. Өлшем бағытына түзетулер, яғни қарайтын пункт биіктігі мен құлама сызық иіліміне. Сызық ұзындығының редукциясы. Референц-эллипсоид.

Жер эллипсоидтың негізгі элементтерін сипаттайды.

Жер эллипсоидтың негізгі элементтерін атайды және сипаттайды.

Тақырып 2.3 Кішігірім сфералық үшбұрыш шешімдері

Сфералық және сфероидтық үшбұрыш. Сфералық үшбұрыш қасиеттері. Сфералық артылу. Сфералық үшбұрыш шешімі туралы түсінік.

Кішігірім сфералық үшбұрыш шешімдерін түсіндіреді.

Сфералық үшбұрыш қасиеттерін атайды.

Кішігірім сфералық үшбұрыш шешімдерін түсіндіреді.



Тақырып 2.4 Картографиялық кескін туралы түсінік

Жазықтықтағы эллипсоид көрінісінің ерекшелігі. Картографиялық кескін туралы түсінік. Картографиялық кескінді жылжу сипатына және картографиялық тор түрі бойынша классификациялау. Маңызды картографиялық кескін туралы жалпы мағлұмат. Теңбұрышты көлденең-цилиндрлік гаусс кескіні.

Картографиялық кескін туралы түсінікті айтады.

Картографиялық кескін туралы түсінікті атайды.

Картографиялық кескінді классификациялайды.



Тақырып 2.5 Жалпақ тікбұрышты координат жүйесі

Жазық тікбұрышты координат жүйесі. Гаусс кескінінде эллипсоидтың жазықтыққа ауысуы.

Жазық тікбұрышты координат жүйесін түсіндіреді.

Жазық тікбұрышты координат жүйесін түсіндіреді.

Бөлім 3 Триангуляция

Тақырып 3.1 Жоспарлы тірек геодезиялық желілер



Жоспарлы геодезиялық желіні құру әдістемесі: астрономиялық, триангуляциялық, полигонометрия әдісі, трилатерация әдістемесі. Космостық геодезия туралы түсінік. Геодезиялық желіні тағайындау және оның классификациясы. Мемлекеттік геодезиялық желіні құру схемасы. Тау кәсіпорны аумағындағы маркшейдерлік тірек геодезиялық желі. Жақындау пунктері.

Жоспарлы геодезиялық желіні құру әдістемесін атайды және сипаттайды.

Жоспарлы геодезиялық желіні құру әдістемесін атайды және сипаттайды.

Космостық геодезия туралы түсінік.

Геодезиялық желі классификациясын түсіндіреді.


Тақырып 3.2 Геодезиялық желіні жобалау

Дайындық жұмыстары. Техникалық жобаны құру. Дабылдардың биіктік есебі. Геодезиялық желінің рекогносцировкасы. Геодезиялық белгілерді салу. Геодезиялық белгілер орталығы.

Геодезиялық желіні кескіндеу тәртібін түсіндіреді.

Геодезиялық желіні кескіндеу тәртібін түсіндіреді.

Тақырып 3.3 Базисті өлшеу

Триангуляциядағы базис маңызы. Базистік желі. Базисті өлшеуге арналған құралдар. Базистік құралдар. Жарықты алыстан өлшейтін құрал арқылы төменгі классты базисті өлшеу. Базис ұзындығын есептеу. Базсті өлшеу нақтылығының бағасы.

Триангуляциядағы базис маңызын түсіндіреді.

Триангуляциядағы базис маңызын түсіндіреді. Базисті өлшеу тәртібін сипаттайды.

Тақырып 3.4 Триангуляцияға бағыт пен бұрыштарды өлшеу

Маркшейдер тірек желісін құру кезінде триангуляция пунктерінде бұрыштар мен бағыттарды өлшеу үшін қолданылатын нақты теодолиттердің жалпы сипаты. Олардың маңызы мен қысқа техникалық сипаттамасы. Теодолиттерді тексеру және зерттеу.

Дөңгелек мысалдар тәсілдері арқылы көлденең бағыттарды өлшеу: тәсіл мәні, далалық қадағалау, бақылау журналы және оны өңдеу, бақылау нәтижелерін бақылау.

Бақылау нәтижелерінің нақтылығын бағалау. Өлшем нәтижелерін жинақтау.

Барлық комбинацияларда өлшем бұрыштары туралы түсінік. Өлшенген бағыттарды триангуляциялық пунктер орталығына әкелеу. Орталық және редукцияны түзету. Графикалық және сараптамалық тәсілдерін өткізу элементтерін анықтау. Тік бұрыштарды өлшеу. Геодезиялық белгі биіктігін анықтау. Көлденең және тік бұрыштарды өлшеу кезіндегі өлшем кемшілігінің негізгі көзі.



Бұрыштарды барлық комбинацияда өлшеу тәртібін сипаттайды.

нақты теодолиттердің жалпы қысқаша техникалық сипатын атайды және маңызын түсіндіреді.

Теодолиттерді тексеру тәртібін айтады.

Бұрыштарды барлық комбинацияда өлшеу тәртібін сипаттайды.


Тәжірибелік жұмыс № 5 (8 сағат)

Оптикалық теодолиттерді тексеру және зерттеу. Дөңгелек мысалдар тәсілдері арқылы көлденең бағыттарды өлшеу. Станциядағы өлшеу нәтижелерін өңдеу. Өлшем нәтижелері нақтылығының бағасы.

Оптикалық теодолиттерді тексеру және зерттеуді жүргізеді.

Оптикалық теодолиттерді тексеру және зерттеуді жүргізеді. Дөңгелек мысалдар тәсілдері арқылы көлденең бағыттарды өлшейді. Өлшем нәтижелері нақтылығының бағасы және өлшем нәтижелерін өңдеуді жүзеге асырады.

Тақырып 3.5 Триангуляциядағы алдын ала есептеу

Триангуляциядағы алдын ала есептеу. Алдын ала есептеу мақсаты. Дала материалдарын тексеру. Өлшем нәтижелерін жинақтауды жасау.

Триангуляциядағы алдын ала есептеуді түсіндіреді.

Триангуляциядағы алдын ала есептеуді түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 6 (4 сағат)

Үшбұрыштардың алдын ала есебі. Жақын пунк координаттарын есептеу. Орталық және редакция түзетулерін есептеу. Пункт орталықтарына әкелінген бағыттарды есептеу. Нақтылық бағасы мен өлшеу нәтижелерінің сараптамасы.

Жақын пунк координаттарын есептеуін жүзеге асырады.

Жақын пункт координаттарын есептейді, пункт орталықтарына әкелінген бағыттарды есептейді, нақтылық бағасы мен өлшеу нәтижелерінің сараптамасын жасайды.

Тақырып 3.6 Коррелаттық тәсіл арқылы триангуляция теңдігін есептеу

Теңдік есебінің математикалық маңызы. Кішігірім шаршы әдісі бойынша теңдік есептерін шешу. Еркін және еркін емес триангуляциялық желі. Шартты теңдік. Шартты теңдік түрлері. Тәуелсіз шарты теңдік санын есептеу. Шартты теңдіктің еркін мүшелерінің рұқсат етілетін белгілер анықтамасы. Кішігірім шаршы принципі бойынша шартты теңдіктің белгісіз жүйесін шешу. Өлшенген көлемнің теңдік белгісі мен түзетуді есептеу. Теңдік есебінің дұрыстылығын бақылау. Орталық жүйе, геодезиялық төртбұрыш теңдігінің ерекшелігі. Коррелаттық тәсіл арқылы триангуляциялық желі теңдігінің мысалы.

Теңдік есебінің математикалық маңызын ашады.

Теңдік есебінің математикалық маңызын ашады.

Орталық жүйе, геодезиялық төртбұрыш теңдігінің ерекшелігін түсіндіреді.



Тәжірибелік жұмыс № 7 (10 сағат)

Геодезиялық төртбұрыш теңдігі. Өлшеу нәтижелерінің сапалық сараптамасы.

Геодезиялық төртбұрыш теңдігін жасайды.

Геодезиялық төртбұрыш теңдігін жасайды. Өлшеу нәтижелерінің сапалық сараптамалайды.

Тақырып 3.7 Тиангуляцияның үлгілік пішін теңдігін оңайлату

Қарапайым теңдік түсінігі. Теңдік жалғасуы. Қарапайым пішіндердің оңайтылған теңдігі. Есептік бақылау. Нақтылық бағасы.

Қарапайым теңдік жалғасуын түсіндіреді.

Қарапайым теңдік түсінігін ашады. Теңдік жалғасуын түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 8 (10 сағат)

Қарапайым тәсіл арқылы үлгілік триангуляциялық пішіндер теңдігі.

Қарапайым тәсіл арқылы теңдікті жасайды.

Қарапайым тәсіл арқылы үлгілік триангуляциялық пішіндер теңдігін жүзеге асырады.

Тақырып 3.8 Белгі қою арқылы триангуляция пунктерін қою

Маркшейдерлік-геодезиялық жұмыстарында белгілерді қолдану. Геодезиялық белгілері бар ағымдағы триангуляциялық желіге пунктерді қою: тура, кері, комбинацияланған. Белгілерді қолданудың тиімді шарттары. Бірнеше рет қолданылатын белгілер.

Белгілеу әдісі арқылы триангуляция пунктерін қою тәртібін түсіндіреді.

Белгілерді қолдану шарттарын түсіндіреді. Белгілеу әдісі арқылы триангуляция пунктерін қою тәртібін түсіндіреді.

Тәжірибелік жұмыс № 9 (8 сағат)

Дала және камералдық жұмыстарды орындау арқылы ағымдағы тура және кері белгілер желісі пунктеріне орналастыру.

Ағымдағы желіге пунктерді орналастырады.

Ағымдағы желіге пунктерді орналастырады.

Тақырып 3.9 Параметрлік тәсіл арқылы триангуляциядағы теңдікті есептеу

Параметрлік тәсіл арқылы триангуляциядағы теңдікті есептеу. Параметрлік тәсілдің математикалық қуаты. Оларды қолдану саласы.

Параметрлік тәсілдің математикалық маңызын түсіндіреді.

Параметрлік тәсілдің математикалық маңызын түсіндіреді.

Қолдану саласын атайды.



Тақырып 3.10 Трилатерация

Трилатерация әдісінің маңызы мен оны қолдаун. Алдын ала есептеу мен нақтылық бағасы. Жарықты қашықтықта өлшеу және радионы қашықтықта өлшеу құралдары.

Трилатерация әдісінің маңызын ашады.

Трилатерация әдісінің маңызын ашады.

Бөлім 4 Полигонометрия

Тақырып 4.1 Тәсіл мәні полигонометрии



Тәсіл мәні. Тәсіл классификациясы. Жоспарлы геодезиялық желісін құрудың полигонометриялық әдісі: тәсіл мәні, артықшылықтары мен кемшіліктері. Тәілді қолдану саласы. Жақтардың өлшеу тәсілдеріне тәуелді полигонометрия түрлері туралы түсінік: траверстік, параллактикалық, жарықты және радионы қашықтан өлшеу. Полигонометриялық жолдарды құру классификациясы мен схемасы. Маркшейдерлік тіректі құру кезіндегі әдісін қолдану. Полигонометрия желсінің сипаттамасы 4 класс, 1 және 2 разряд.

Полигонометрия тәсілінің мәнін ашады.

Тәсіл мен полигонометриян ашады. Полигонометриялық жолдарының салыну схемасын сипаттайды.

Тақырып 4.2 Полигонометриядағы дала жұмыстары

Жоспарды құру жобасы. Рекогносцировка, пунктерді бекіту. Полигонометрияда бұрыштық және сызықтық өлшеуді жүзеге асыру. Теодолиттік және визирлік құралдар, көлденең бұрыштарды өлшеу, жақтар ұзындығын есептеу. Полигонометриядағы жалғатыру жұмыстарын.

Дала жұмыстарындағы полигонометрияны сипаттау.

Жобаны құруды сипаттайды.

Полигонометриядағы дала жұмыстарын сипаттайды



Тақырып 4.3 Полиметриялық жолдар мен желілер теңдігі

Бастапқы пунктер мен бағытқа тірелетін жеке полигонометриялық жол теңдігі. Бір байлам пункті бар полигонометриялық жолдар жүйесін теңдестіру.

Полиметриялық жолдар мен желілер теңдігін түсіндіреді.

Полиметриялық жолдар мен желілер теңдігін сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 10 (6 сағат)

Бір байлам нүктесінен полигонометриялық жолының жүйесін теңдестіру. Дирекциондық бұрыштар, пунктер координатын теңдестіру. Теңдестірілген көлемнің нақтылық сараптамасы.

Полигонометриялық жолдардың теңдігін жүзеге асырады.

Полигонометриялық жолдардың теңдігін жүзеге асырады.

Бөлім 5 Нақты нивелирлеу

Тақырып 5.1 Нақты нивелирлеу туралы жалпы мағлұмат



Нивелирлеу маңызы. Нивелирлеу жұмысын тағайындау және ұйымдастыру, олардың классификациясы. Тау кәсіпорындары аумағындағы нивелирлеу желісінің дамуы.

Нақты нивелирлеу мәнін ашады.

Нақты нивелирлеу мәнін ашады.

Тақырып 5.2 Нивелирлеу 3-4 классты

Нивелирлік желі жиынтығы 3-4 класс. Дала жұмыстарын өндірістік ұйымдастыру: станицяның орналасу орны, рейкалар мен штативті орналастыру. Жер жазықтығындағы визирлеу сәулесінің биіктігі. Рейка және журналдағы жазба бойынша есептерді алу кезегі. Маркалар мен қадаларға жолдарды жалғау. Дала бақылауы.

Нивелирлік желі жиынтығы 3-4 классын сипаттайды.

Нивелирлік желі жиынтығы 3-4 классын сипаттайды. Дала жұмыстары өндірісін ұйымдастыру мәнін ашады. Рейка және журналдағы жазба бойынша есептерді алу кезегін түсіндіреді.

Тақырып 5.3 Нивелирлеу мен теңдік нәтижелерін өңдеу

Теңдік есептері тапсырмалары. Нивелирлеу жолдар мен нивелирлеу желілер теңдігінің тәсілдері. Жалғыз нивелирлеу жолының теңдігі. Проф. Попова В.В. тәсілі бойынша нивелирлеу желісінің теңдігі

Нивелирлеу нәтижесін өңдеу тәртібін түсіндіреді.

Нивелирлеу нәтижесін өңдеу тәртібін түсіндіреді. Жалғыз нивелирлеу жолының және нивелирлеу желісінің теңдігі тізбегін сипаттайды.

Тәжірибелік жұмыс № 11 (4 сағат)

Өлшенген көлем нақтылығын бағалауы бар, Проф. Попова В.В. тәсілі бойынша нивелирлеу желісінің теңдігі.

Нивелирлеу желісі теңдігін жүзеге асырады.

Нивелирлеу желісі теңдігін жүзеге асырады.

Тақырып 5.4 Тригонометриялық нивелирлеу

Тригонометриялық нивелирлеуді тағайындау және өндіру. Тригонометриялық нивелирлеудің негізгі формуласы. Жер рефрациясы мен қисықтығына түзетулерді анықтау. Тригонометриялық нивелирлеу нақтылығы.

Тригонометриялық нивелирлеудің мәнін ашады.

Тригонометриялық нивелирлеудің мәнін ашады.

Бөлім 6 Геодезиялық астрономия элементтері

Тақырып 6.1 Аспан сферасы және оның элементтері

Геодезия мен астрономия байланысы. Астрономиялық терминдер. Жұлдызды аспан, шоқжұлдыз. Аспан сферасы және оның элементтері.

Аспан сферасы туралы жалпы пікірін айтады.

Аспан сферасы және оның элементтері туралы жалпы пікірін айтады.

Тақырып 6.2 Аспан координаттары

Аспан координаттары және олардың астрономиялық координаттармен байланысы. Аспан координаттарының көлденең жүйесі. Аспан және астрономия координаттары арасындағы байланыс.

Аспан координаттарын сипаттайды.

Аспан координаттарын сипаттайды. Аспан және астрономия координаттары арасындағы байланысын түсіндіреді.

Тақырып 6.3 Уақыт және оны есептеу

Уақытты өлшеу – аспан, күн және азаматтық уақыт. Жергілікті және гринвдік. Поястық және декреттік уақыт. Күндердің ауысу сызығы.

Уақытты өлшеу тәсілдерін түсіндіреді.

Уақыт түрлерін атайды және уақытты өлшеу тәсілдерін түсіндіреді.

Тақырып 6.4 Ұзақтық пен көлем анықтамасы туралы түсініктер

Параллактикалық үшбұрыш. Ұзақтық пен көлем анықтамасы туралы түсініктер.

Ұзақтық пен көлем анықтамасы туралы түсініктерді сипаттайды.

Ұзақтық пен көлем анықтамасы туралы түсініктерді сипаттайды.

Тақырып 6.5 Шынайы азимутты анықтау

Астрономиялық бақылаудан шынайы азимутты анықтау. Нақты және жақын тәсілдер. Сәйкес жұлдызды биіктік тәсілі бойынша шынайы азимутты анықтау.

Шынайы азимутты анықтау тәртібін ашады.

Шынайы азимутты анықтау тәртібін ашады.

НҰСҚАУЛЫҚ

«Жоғары геодезия негіздері» пәні бойынша оқу бағдарламасын жүзеге асыру үшін оқытуды ұйымдастырудың келесі түрлері ұсынылады: дәріс, семинарлар, экскурсиялар, тәжірибелік сабақтар.

Оқыту материалдары мазмұнының ерекшелігі мен күрделілігін есепке ала отырып оқытудың келесі әдістерін ұсынамыз: жеке және фронталды әңгімелесу, нақты жағдайларды сараптамалау, имитациялық жаттығулар, семинар-пікір таластар.

Танымдық қызметін ұйымдастыру үлгісі ұсыныс сипатында беріледі. Бөлімдерді оқуға берілетін сағаттар саны мазмұнның минимумын сақтаған кезде ғана өзгертіледі.

Берілген оқу бағдарламасы өлшеу кемшіліктері теориясының элементтерін; физикалық және сфероидтық геодезияның негізгі түсінгін; тиангуляция; полигонометрия; нақты нивелирлеу; геодезиялық астрономия элементтерін қарастырады.

Оқу пәні бойынша оқу бағдарламасы білім алушының білім, білу керек және дағдыға бағытталған:

– Сызу және топографиялық сызу негізі;

– Тау-кен ісі;

– Геология;

– Геодезия.

Оқу пәнінен алған білім келесі пәндерді оқуда пайдаланылады: «Маркшейдер ісі», «Маркшейдер ісін ұйымдастыру» және тәжірибе.

Оқыту пәнін оқу барысында жалпы кәсіптік және арнайы пәндер пәндерімен міндетті түрде интеграция жасау қажет.

Пәнді оқу нәтижесінде «Жоғары геодезия негіздері» студенттер:

білуі қажет:

– Жер үлгісін; жердің деңгейлі қыртысын;

– геоид, жер эллипсі мен эллипс геометриясы;

– геодезияның астрономиямен қатынасы, желілерді құру әдістері, жоғарғы геодезия туралы негізгі түсінік, қателіктер теориясы, өлшемдерді өңдеу, теңдестіру есептерінің негіздері;

– өлшеу кемшіліктері теориясы;

– нақты және нақты емес өлшемдер, нақтылық және қателіктер шегінің шаралары;

– астрономиялық және геодезиялық координаттар арасындағы айырмашылықтар;

– биіктікті жүйелі есептеу туралы түсінік;

– сфералық және сферодиотық үшбұрыштар және олардың қамсиеттері;

– картографиялық жобалаулар мен тегіс үшбұрышты координат жүйесі;

– жоспарлы геодезиялық желіні құру әдістері, оларды тағайындау және классикациялау;

– геодезиялық желіні жобалау;

– базисті (тағайындау, өлшем жүргізу, есептеу) өлшеу туралы түсінік;

– радиоұзақтықты есептеу мен шағылысты есептеуді қолдану саласы;

– нақты өндірістік жағдайларда мәселелерді шешу үшін нақты коммуникацияның жалпы сипатын;

– триангуляциядағы алдын ала есептеу;

– триангуляциядағы теңдік есебінің математикалық түсінігі;

– шартты теңдік түрлері;

– коррелаттық теңдік түсінігі;

– қарапайым теңдік түсінігі;

– маркшейдер мен геодезияда таңбаларды қолдану;

– параметрлік әдістермен теңдікті есептеу;

– трилатерация түсінігі;

– әдіс түсінігі, классификация мен полигонометрия тәсілін қолдану саласы;

– полигонометрияда жобаны құру тізбегі;

– бұрыштық және сызықтық өлшеу;

– ұзындық пен бұрышты өлшеуге арналған құралдар мен құрылғылар;

– полигонометриялық желілер мен қадамдарды теңдестіру түсінігі;

– биіктік желісін құруды тағайындау түсінігі;

– тығыздық желісін нивелирлеу;

– желіні теңдестіру тәсілдері;

– тригонометриялық нивелирлеуді тағайындау және өндіру;

– астрономиялық терминология, астрономия және геодезия байланысы;

– астрономиялық және аспан координатының байланысы;

– ұзақтығы мен кеңдігін анықтау, уақыт түрлері;

істей алуы қажет:

– өлшемдерді орындау (маркшейдер мен геодезиялық және әртүрлі құралдарды қолдану арқылы сызықтық, бұрыштық);

– теңдік тәсілдерін тандау, өлшемдердің әртүрлі тізбектерін өңдеу;

– нақты және нақты емес өлшемдер қатарын өңдеу;

– дененің ерікті құлауының жылдамдығын есептеу;

– көлемді өлшеу функциясы арқылы тапсырмаларды шешу;

– қарапайым тапсырмаларды шешу және теңдестіру;

– өлшем нәтижелерін сараптамалау және бағалау;

– жазықтық нүктелерін тегіс жерге орналастыру;

– тіктеуіш сызықтардың ауытқуын суреттеу;

– дыбыс жоғарлауын есептеу;

– қабаттың рекогносцировкасын орындау;

– нақты теодолиттер тексерісін орындау;

– нақты теодолиттерді орталықтандыру;

– полигонометрия тәсілін классификациялау;

– желілерді құру және олардың камералдық өңдеу әдістері арқылы дала өлшемдерін орындау;

– нивелирлеу тәсілін классификациялау;

– жер шарында жұлдыздарды анықтау;

– темірқазықты анықтау;

– тау- кен- графикалық құжаттаманы жүргізу

– кен және қоршаған ортаны қорғау мен тау-кен жұмыстарын жүргізудің қауіпсіз әдістері мен ережелер бойынша тәсілдерді қолдану.

Оқыту пәнін оқу үдерісінде міндетті түрде келесі жағдайларды жасау қажет:

– тәртіпке, ұйымшылдыққа, тиянақтылыққа, өзіндік жұмыс атқаруға тәрбиелеу;

– көңіл бөлу мен назарын аудару қабілетін, сауатты жазу мен жазба тәртібін, кең тұрғыда ойлау мен жылдау ойлау.



САЛА ЭКОНОМИКАСЫ
Пән мақсаты – мемлекеттің минералды-ресурстық ахуалын, оның Қазақстан экономикасындағы рөлі мен маңыздылығын; тау кәсіпорындарының өндірістік ресурстары және оларды тиімді пайдалану нәтижелері, тау-кенорындарының өніміне бағаны белгілеу; заманауи жағдайлардағы еңбек ақысы жүйесі мен негізгі үлгілердің әлеуметтік-экономикалық сипаты; тау кәсіпорнын жоспарлау негізі; тау кәсіпорны жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу және сараптамалауды меңгереді.
ПӘНГЕ ҚЫСҚАША СИПАТТАМА


Бөлім, тақырып

Оқу сағаттарының саны

Барлығы

Тәжірибелік сабақтарға




1

2

3

Кіріспе

1




Бөлім 1 Тау-кен орындарында кәсіпорындарды ұйымдастыру негізі

9

4

1.1 Нарықтық экономика жағдайындағы тау кәсіпорны

1




1.2 Әртүрлі меншік үлгісіндегі кәсіпорындар қызметінің ерекшеліктері

2




1.3 Тау-кен орнында негізгі өндірісті ұйымдастыру

3

2

1.4 Тау-кен орнында қызметтер мен қосымша цехтарды ұйымдастыру

3

2

Бөлім 2 Кәсіпорын ресурстары мен оларды пайдалану нәтижелері

12

4

2.1 Тау кәсіпорнының негізгі қаражаты

6

2

2.2 Тау кәсіпорнының айналымдағы қаражаты

6

2

Бөлім 3 Тау кәсіпорнын басқарудың экономикалық механизмі

17

8

3.1 Техникалық нормирлау негізі

2




3.2 Тау кәсіпорнының еңбек ресурстары

4

2

3.3 Өзіндік құн, калькуляция туралы түсінік

6

4

3.4 Бағалау саясаты

1




3.5 Пайда, шығын мен рентабельді тау-кен кәсіпорыны

3

2

Бақылау жұмысы

1




Бөлім 4 Тау-кен кәсіпорнын жоспарлау негізі

9

2

4.1 Кәсіпорынның бизнес-жоспары

9

2

Бөлім 5 Нарықтық экономика жағдайында шаруашылық қызмет есебі, есептілігі мен сараптама

10

2

5.1 Нарықтық экономика жағдайында есеп, есептілік

4




5.2 Нарықтық экономика жағдайындағы өндірістік-шаруашылық қызметтерін саралау

6

2

Курстық жұмыстар

20




Барлығы

78

20


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   32




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет