Білім беру бағдарламасы бойынша реферат тақырыбы: «Фотоэффект»
А.Г. Столетовтың тұжырымдары
жүктеу/скачать 480,73 Kb.
|
Фотоэффект
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.3 Столетов — фотоэлементті ойлап тапқан адам
| 3.2 А.Г. Столетовтың тұжырымдары
Ауада жүргізілген эксперименттердің нәтижесінде Столетов былай тұжырым жасады: 1. Теріс зарядталған дененің бетіне түскен вольт доғасының сәулелері одан заряд алады... 2. Сәулелердің бұл әрекеті қатаң түрде униполярлы, оң заряд сәулелермен тасымалданбайды. 3. Күн спектрінде жетіспейтін ең жоғары сыну сәулелері (λ = 295•10-6 мм) разрядтау әсеріне ие. Спектр мұндай сәулелермен неғұрлым көп болса, соғұрлым әрекет күшейеді. 4. Сәулелермен разрядтау үшін сәулелер дененің бетіне сіңуі керек... 5. Сәулелердің разрядтық әсері өте қысқа мерзімді жарықтандырумен де анықталады, ал жарықтандыру сәті мен тиісті разряд сәті арасында айтарлықтай уақыт болмайды. 6. Разрядтау әрекеті, бірдей жағдайларда, разрядталатын бетке түсетін белсенді сәулелердің энергиясына пропорционал. 7. Белсенді электр разрядының механизмі қандай болса да, біз оны электр тогының бір түрі ретінде қарастыра аламыз... 8. Белсенді-электрлік әрекет температураның жоғарылауымен күшейеді. 3.3 Столетов — фотоэлементті ойлап тапқан адам Фотоэлементті ойлап табу құрметі орыс ғалымы Александр Григорьевич Столетовке тиесілі [10]. Мәскеу университетінің физика профессоры ретінде А.Г. Столетов 1888 жылы осындай эксперимент жүргізді. Бір-біріне жақын жерде ол металл диск пен жұқа металл торды орналастырып, оларды шыны тіректерге нығайтты. Диск теріске, ал тор батареяның оң полюстеріне қосылды. Тор мен аккумулятордың арасында ол сезімтал электр өлшеу құралын – жебенің орнына жылжымалы жақтауда айнасы бар гальванометрді қосты. Гальванометрге қарсы фонарь, ал оның астында қағаз күйіндегі шкала болды. Фонарьдан жарық сәулесі гальванометрдің айнасына бағытталды, ал одан шағылысқан қоян шкалаға түсті. Гальванометрде пайда болған ең аз токтың өзі айнаны айналдырып, Жарық қоянының шкаланың бөлінуіне қарай жүгіруіне себеп болды. Тәжірибені жалғастыра отырып, А.Г. Столетов диск пен тордан біршама қашықтықта доға шамын орнатты, оның жарығы торға еніп, дискіні жарықтандырды. Доға шамының пердесі жабылған кезде, жарық қояны (световой зайчик) шкаланың нөліне тірелді. Бірақ қоянның шкала бойынша қалай қозғала бастағанын, жыртылған тізбектегі токтың болуын көрсететін пердені сәл ашқан жөн. А.Г. Столетов осылайша жарықтың электр тогын «туғызатынын» анықтады. Біз қазір бұл құбылысты фотоэлектрлік эффект деп атаймыз. Ғалым радиолампаның қыздырылған катодына ұқсас жарықтың әсерінен кейбір материалдар электрондар шығара алатындығын эксперименталды түрде дәлелдеді. Оның тәжірибелерінде Жарық металл дискіден оң зарядталған тормен тартылған электрондардың «тобын» қағып, тізбекте электр тогын құрады. Біз қазір бұл токты фототок деп атаймыз. А.Г. Столетовтың тәжірибелік қондырғысында екі электрод шамының электродтарына ұқсас екі электрод қолданылды: диск-катод, тор-анод. Диск жарықтандырылған кезде тізбекте электр тогы пайда болды, өйткені электродтар арасындағы кеңістікте катод дискісінен жарықпен соғылған электрондар ағыны пайда болды. Ол әлемдегі алғашқы фотоэлемент болды. Мұндай құрылғының Фото ағынының мәні катод жасалған металдың қасиеттеріне, батареяның кернеуіне және катодты жарықтандыратын жарықтың сипатына байланысты болды. жүктеу/скачать 480,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|