Практикалық сабақ №13-14 Тақырыбы: Атмосфералық церкуляция.
Сабақтың мақсаты: Ауа құрамындағы ауа ағындары және олардың әрекеттерінің нәтижесінде түзілетін ауа циркуляциясы туралы білімгерлерге ұғым қалыптастыру.
Керекті құрал-жабдықтар мен көрнекіліктер: 1. Атмосфера циркуляциясының көлденең кесіндісінің сурет сызбасы;
2. Дүние жүзінің физикалық картасы.
3. Дүние жүзінің климаттық картасы.
Тапсырма №1: Ауа массаларының қалыптасу жолдары мен климатты құрушы факторлардағы ролін анықтай отырып, оларға жазбаша сипаттама жасаңдар.
Тапсырма №2: Антициклон және циклон ұғымдарына сипаттама бере отырып (4-сурет), жер шарындағы төменгі
қысым аймақтары мен жоғарғы қысым аймақтарындағы циклондар мен антициклондардың бағыттарын анықтаңдар.
Тапсырма №3: Атмосфералық жылы және суық фронттардың әрекеттесуіне талдау жасай отырып, дүние жүзінің кескін картасына жылы және суық ағыстарды түсіріңдер (5-сурет).
5-сурет. Атмосфералық фронттардың типтері.
Бақылау сұрақтары: 1. Ауа фронттары дегеніміз не?
2.Төменгі қысым аймақтары қандай ендіктерде қалыптасады, оның себебі неде?
3. Атмосфералық қысымға анықтама бер.
4. Арктикалық ауа массалары қалай қалыптасады, олардың соғу бағыттарын анықта?
5. Ауа массаларының қандай түрлері бар?
Әдебиеттер: 1. Жалпы жертану. Алматы., 2002ж. Мукашева Ж. 15-26 б7
2. Климатология және метеорология. М., 2002ж. Михольков А.
3. Физикалық метеорология. Алматы., 2006ж.
4. Жалпы метеорология. Алматы, 2005 ж. Байшоланов.С.С.
5. Дүние жүзінің климаттық картасы. Оқытушыларға арналған. Москва, 2000 ж.
6. Практический курс метеорологии и климатологии. В.К.Маргунов. Москва, 2005
Практикалық сабақ №15-16 Тақырыбы: Негізгі климатты құрушы факторлар.
