Білім беру бағдарламасы тыңдаушыға арналған нұСҚаулық
жүктеу/скачать 2,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Тыңдаушыға арналған нұсқаулық 10.09.2019 каз
| Шынайы сұраныс
– бұл кеңес алушының өзі түсінбейтін немесе өзі тап болған қиындықтарды өз бетінше шешу үшін маманның көмегіне жүгінуінен туындаған сұраныс түрі. Бұл кеңес алушының өз басындағы қиындықтары мен проблемаларының басты себебін психолог маманға түсіндіре отырып, оны шешуге психологиялық қолдау көрсету туралы өтініші түрінде болады. Жоғарыда келтірілген тұжырымдардан көрініп тұрғандай, кеңес алушының психологиялық немесе психотерапевтік көмекке жүгінуі себептерінің кеңес алушы мен психолог маман арасында ауызша нақтылануы. Вера Лосева және Алексей Луньков психологиялық сұраныс бұл тек кеңес алушының өз қиындықтарын алғаш рет ауызша тұжырымдауы десе, Владимир Викторович Столин психологиялық сұраныс – бұл кеңес алушының психологиялық кеңес беруден күтілетін көмек түрін нақтылауы ғана емес, одан әлдеқайда күрделі құбылыс деп көрсеткен. Сұраныстың тағы бір маңызды қырлары немесе құрамдас бөліктері: адамды психологиялық кеңес алуға итермейтін басты проблеманы немесе тақырыпты анықтау, кеңес алушының психологиялық немесе психотерапевтік көмек туралы өтініші, кеңес алуға жүгінушінің өз өміріне қанағаттанбауы мен сыртқы жағдайларды немесе өз сезімдерімен, ойларымен өз бетінше күресу мүмкін еместігін мойындауы. Осының нәтижесінде анықталған қиындықтар туралы және психологиялық кеңес беру процесінде қолданылатын әдістер мен оның ұзақтығы туралы, кеңес алушы мен психолог маманның өзара әрекеттестік барысындағы рөлдеріне қатысты болжамдар, сондай-ақ кеңес алушының үміті мен қорқынышы туралы түсініктер психологиялық сұраныстың маңызды құрамдас бөліктері болып табылады. Егер бастапқы сұраныс – бұл кеңес алушының өз шағымдарын, жеке талпыныстарын, болжамдарын ұсынудың бастапқы кезеңі болса, онда жұмыс сұранысы – бұл басты 20 мәселенің, тақырыптың немесе жеке мақсаттың тұжырымдалуы, нақтырақ айтқанда, психолог маманның кәсіби ұстанымымен келісілетін, кеңес алушы үшін өзекті мәселе. Сұранысты тұжырымдау және оны қайта тұжырымдау – бұл психологиялық кеңес беру фокусын анықтау мақсатында күнделікті қажеттіліктерді, талпыныстарды, кеңес алушыны дамыту мақсаттарын бірлесіп айқындау процесі, яғни ағымдағы жұмыс сұранысы немесе шынайы сұраныс. Бұл ретте кеңес беруші психолог маман кеңес алушы анық түсінетін проблемалармен де жұмыс істей алады, сондай-ақ кеңес алушының өзі әлі толық түйсінбеген, қиын деп танылған проблемалармен де жұмыс істей алады немесе тіпті кеңес алушыда орын алған проблемалардың байқалмайтын себептерін де көрсетеді. Басқаша айтқанда, сұранысты тұжырымдау/қайта тұжырымдау процесі «саналы-түпсаналы- бейсаналы» деңгейлерді қамтиды, психолог маман да кеңес алушыда туындаған проблемалардың қиындық дәрежесін анықтайды, олардың бірлескен жұмысының бағыты қандай болатынын өзара бірлесе отырып шешеді. Осылайша жұмыс бағытына негіз болатын шынайы сұранысты қалыптастыру психологиялық кеңес берудің бастапқы кезеңінің міндеті ғана емес, сонымен қатар психологиялық кеңес берудің барлық кезеңін қамтамасыз ететін процесс болуы мүмкін (Ягнюк К.В., 2017.). Психологиялық сұраныс психологиялық кеңес беру бағыты мен мақсатын, күтілетін нәтижесін нақтылауға негіз болып табылады. Балалармен және ата-аналармен жұмыс жүргізетін психолог маманның міндеті – баланың мүддесін ең басты орынға қоя отырып, кеңес алушының сұраныстарына мұқият назар аудару болып табылады. Егер психолог диагностикалық кезеңде ата-ананың мінез- құлық ерекшелігінің ең ауыр және сирек кездесетін түрінен кеңінен таралған түріне дейінгі белгілерін анықтаса, оның жұмысы анағұрлым тиімді болады. Сол себепті психолог кейбір психологиялық белгілерді тани білуі керек. 1. Жан күйзелісінің белгілері : а) адамда қисынсыз ойлардың, сандырақ идеялардың, галлюцинация белгілерінің көрінісі, ойын жеткізуде жаңсақ, шатастырып, жүйесіз баяндауы; б) психолог маманның сұрақтарына, жауаптарына, сөздеріне назар аудармай, жалпы басқаны тыңдауға құлықсыздық таныту белгілерінің болуы; в) өзі тұжырымдаған диагнозға эмоционалдық және мінез-құлықтық дәлелдемелерінің болмауы; г) кеңес алушы тұжырымдап айтқан проблемалардың айрықша психологиялық сипаты; д) кеңес алушы сұранысының ақиқат болмауы /жалғандығы. 2. жүктеу/скачать 2,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|