Білім беру бағдарламасына арналған Zhка 1210 «жануарлар және қҰстар анатомиясы»
жүктеу/скачать 0,97 Mb.
|
umkd vm anatomiya kaz 21-22
| Дәрістің қысқаша мазмұны:
1 - сұрақ. Көру мүшесі немесе көз (орган зрения) көру талдағышының шеткі қабылдағыш бөлімі. Талдағыштың өткізгіш жолы қызметін көру жүйкесі атқарады. Орталықтары аралық және ортаңғы мида, ал қыртысты орталығы үлкен ми қыртысының шүйде бөлігінде болады. Көру мүшесі көз шарасында (аңғалақ) орналасқан, біріншісезімтал (нейросенсорлы) сезім мүшесі. Көз көз алмасынан, қорғаныс және көмекші құрылымдардан тұрады. Көз алмасын (bulbus oculi) көз алмасының қабықтары мен оның ішіндегі сәулесындырғыш мөлдір орта құрайды. Қызметіне байланысты көз алмасынын құрылымдарын үш бөлімге бөледі: 1)жарық сындырғыш (диоптрий) мөлдір ортаға қасаң қабық, алдыңғы және артқы камералар сұйығы, көз бұршағы, шыны терізді дене; 2)бейімделу (аккомодациялық) аппаратына: нұрлы қабық, кірпікті дене; 3)рецепторлы аппаратқа торлы қабық жатады. Көз алмасының қабырғасы: сыртқы талшықты қабықтан (tunica fibrosa bulbi), ортаңғы тамырлы қабықтан (tunics vasculosa bulbi) және ішкі торлы қабықтан (retina) тұрады. Талшықты қабық көздің алдыңғы жағындағы мөлдір қасаң қабықтан (cornea) және ақ қабықтан (sclera) құралған. Тамырлы қабық үш бөліктен түрады. Олар: өзіндік тамырлы қабық (tunica fibrosa propria), кірпікті дене (corpus ciliare) және нұрлы қабық (iris). Өзіндік тамырлы қабық көз алмасын қоректендіретін тамырларға бай. Кірпікті дененің бұлшық еті (бірыңғай салалы ет ұлпасы) сақинаша байламмен көз бұршағына жалғасып, көз бұршағының қалыңдығын өзгерту арқылы оны көру процесіне бейімдейді. Көз бұршағының алдында opналасқан, көздің куысын алдыңғы және артқы камераларға бөлетін нұрлы қабықта көздің түсін анықтайтын пигментті жасушалар және оның ортасындағы тесік — қарашықты (pupilla) тарылтып және кеңейтіп тұратын бірыңғай салалы ет жасушалары миоциттер болады. Көз алмасының сәулесындырғыш мөлдір ортасына қасаң қабық алдыңғы және артқы камералардағы көз сұйығы, көз бұршағы (lens) және шыны тәрізді дене (corpus vitreum) жатады. Көздің қорғаныс және көмекші мүшелеріне көз шарасы, көздін жарғақты қапшығы, бұлшық еттері, көз майы мен шандыры, көздін жоғарғы және төменгі қабақтары мен көзжасы аппараты жатады. Көзжасы аппараты көзжасы безінен, көзжасы көлінен, көзжасы тесігінен, көзжасы қапшығынан және мұрын куысына ашылатын мұрын-көзжасы өзегінен тұрады. Касаң қабық қурылысы мен химиялық құрамы ерекше, қалыңдығы 0,8-1,1 мм көздің алдыңғы бетіндегі мөлдір қабық. Оның жарық сындырғыш корсеткіші - 1,37. Қасаң қабық бес: алдыңғы эпителий алдынғы шекаралық пластинка, қасаң қабықтың өзіңдік заты, артқы шекаралық пластинка, артқы эпителий қабаттарынан құралған. жүктеу/скачать 0,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|