Практикалық сабақтар
№6 практикалық сабақ
Тақырыбы: Атмосферадағы ылғал алмасу
Сағат саны: 2
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Атмосфераға түсетін ылғалды, ауа ылғалдылығының сипаттамасын ауадағы ылғалдың температураға бағыныштылығын түсіндіру. Ауа ылғалдылығының симаттамасын заңдылықтарын, булану мен буланушылық ерекшеліктерін айқындау.
Сабақтың жоспары:
1. Ауаның абсолют ылғалдылығы мен салыстырмалы ылғалдылығын анықтау
2. Жауын-шашынның түрлерімен танысу, олардың түзілу себептерін анықтау
1-тапсырма. Төмендегі 5-кесте мәліметтерін талдап, жауап беріңіз:
А) абсолют ылғалдылығы 1,6г/м3, 9,4г/м3 ауа қандай температурада қанығады?
Б) ауаның абсолюттік ылғалдылығы 12,9г/м3, 30,0г/м3. Оның салыстырмалы ылғалдылығы қандай температурада 100% тең болады?
2-тапсырма. 6-кесте мәліметтерін талдау жасаңыз. Солтүстік жарты шар қоңыржай белдеуіндегі ауаның абсолюттік ылғалдылығының таралу сипаттамасын түсіндеріңіз.
3-тапсырма. Ауа 100м абсолюттік биіктіктен 2100м дейін көтерілді. Ауа температурасы +200С, абсолюттік ылғалдылығы 9,4г/м3. Анықтау керек: а) бастапқы нұктедегі максимальды ылғал ұстауын және ауаның салыстырмалы ылғалдылығын.
б) қандай биіктікте ауа қанығады?
в) 2100 м биіктікте оның температурасы, абсолюттік және салыстырмалы ылғалдылығы қандай болады?
-Ауа темперературасы +150С және абсолюттік ылғалдылығы 6,8г/м3, ауа жоғары көтерілді. Оның конденция шекарасының биіктігін анықтандар.
-Ауа температурасы +300Сабсолюттік ылғалдылығы 9,4г/м3, ауа биіктігі 1000м жота арқылы өтті. Егер жоғары көтерілу көтерілу теңіз денгейінен 0 метрден басталса, онда ол конденция шекарасына жетеме?
Төмендегі есптерді шығарыңыз:
1-есеп. Жер бетіндегі ауа температурасы 200С болңанда, 3 км биіктіктегі ұшақ бортының сыртындағы ауа температурасы нешеге тең?
2-есеп. Шахтаның тереңдігі 200м, жер бетіндегі атмосфералық қысым 752мм с.б. Терең шахтада атмосфералық қысым қанша?
3-есеп. Мектептің ойын сауық бөлмесінің ұзындығыт 12м, ені 5м, биіктігі 3м болғанда, бөлмедегі ауа массасы нешеге тең?
4-есеп. Африкадағы Климанджаро тауының басында мұздық, қар бола ма? Егер таудың етегінде +250С температура болса.
Мыналарды табыңыз:
А) Климанджаро тауының абсолюттік биіктігін?
Ә) Температура неше рет төмендейді?
Б) Биіктеген сайын ауа температурасы неше градус төмендейді?
В) Тау шыңындағы ауа температурасы қанша болады?
Әдістемелік нұсқау:
-1км көтерілген сайын температура 60С төмендейді
-қалыпты аьмосфералық қысым 760мм с.б.
-қысым әрбір 10-10,5 метрге көтерілген сайын 1мм-ге кемиді 1м3 ауа 1,3кг= ауаға. 5-кесте
Максимальді ылғал ұстау мөлшерінің температурасына тәуелділігі
Температура С
|
-20
|
-15
|
-10
|
-5
|
0
|
+5
|
+10
|
+15
|
+20
|
+25
|
+30
|
Максимальді ылғал ұстау, г/м3
|
1,1
|
1,6
|
2,4
|
3,4
|
4,9
|
6,8
|
9,4
|
12,8
|
17,3
|
23,1
|
30,0
|
Ендік, градустар
|
0
|
15
|
25
|
35
|
45
|
55
|
65
|
Ауаның абсолюттік ылғалдылығы г/м3
|
25,3
|
22,9
|
18,4
|
12,9
|
9,3
|
6,5
|
4,1
|
4-тапсырма. Төмендегі кестенің мәліметтерін пайдалана отырып, берілген пункттердің ылғалдану коэффициенті мен орналасқан табиғат зоналарын анықта:
Пункт
|
Жауын-шашын мм/жыл
|
Буланушылық мм/жыл
|
Ылғалдылық коэффициенті
|
Табиғат зонасы
|
1
|
530
|
610
|
|
|
2
|
110
|
1320
|
|
|
3
|
560
|
520
|
|
|
4
|
450
|
810
|
|
|
5
|
220
|
1100
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |