Топтың әлеуметтік-психологиялық сипаттамалары

Жеке тұлғаның мінез-құлқы мен психологиясы әлеуметтік ортаға тікелей байланысты. Әлеуметтік ортаны өзі – барлық субъектілер бір-бірімен байланысқан түрлі топтарда немесе өте тұрақты бірлестіктермен байланысқан қоғам.

Топта бірлескен қызметке кіретін және белгілі бір жүйелік қатынастар арқылы бір-бірімен байланысты мақсаттар, себептер, міндеттерге ие болатын бірқатар субъектілер (кемінде екі) бар.

Кішігірім топ – адамға әлеуметтік немесе үлкен әлеуметтік топтарға әсер етудің тікелей жолы. Мұндай топтар ортақ іс-әрекеттермен айналысатын және өзара қарым-қатынаста болған орта субъектілердің ортақ бірлестіктері (30-дан аспайды) болып табылады.Мұндай топтарда әр адам өз өмірінің үлкен бөлігін өткізеді, яғни, олар қоғамның өзіндік жасушалары. Сондықтан, жеке тұлға кішігірім топтарда дамыған қарым-қатынастарға тікелей байланысты. Жеке тұлғаны қалыптастыру мен қалыптастыру процесінде маңызды топтардың мысалдары: мектеп сыныптары, отбасы, ұжым, достар және т.б.

Топтар топты оқшаулап, анықтайтын, топты салыстырмалы түрде дербес және әлеуметтік-психологиялық қалыптастыратын мүшелердің психологиялық және мінез-құлық қоғамымен сипатталады. Осындай қоғамдастық әртүрлі негіздерде, сыртқы (мысалы, аумақ қоғамдастығынан) өте терең ішкі (отбасы мүшелеріне) көрінуі мүмкін.

Психологиялық қауымдастықтың шекарасы топтың бірігуімен анықталады. Топты біріктіру оның даму деңгейінің негізгі және ең маңызды әлеуметтік-психологиялық сипаттамаларының бірі болып табылады.

Топтар субъективті құрамы, сапалық сипаттамалары құндылықтарды, ережелер мен мүшелері, тұлғааралық қарым-қатынас, мазмұны мен қызмет мақсаттарына ортақ қарым-қатынастардың нормаларын шамасы, оның мүшелері арасында тікелей бар қарым-қатынас құрылымы мен сипатына ерекшеленеді.
Топтың құрамы, оның мүшелерімен дәл сипатталады, композиция деп аталады. Өлшем сандық композиция деп аталады, яғни. композиция – сапалы құрам.

Жеке тұлғааралық және іскерлік ақпарат алмасудың тікелей байланыс құрылымы байланыс арналары деп аталады. Маңыздысы – ауызша қарым-қатынастың ерекшеліктері, бір немесе басқа қарым-қатынас стилінің басым болуы. Мысалы, байланыс формалар, ұсыныстар (жұмыс топтары үшін тән) немесе қауіп түрінде (отбасы) түрінде көрсетіледі. Бұл топтардағы өзара әрекеттесудің сипаттамаларын сипаттайды және белгілі бір мүшелердің оқшаулануына, байланыстың төмендеуіне және т.б. мүмкін.

Топтың тағы бір маңызды ерекшелігі – топтың психологиялық климаты. Әлеуметтік-психологиялық климаттың сипаты – тұлғааралық қарым-қатынастың алдын-ала анықталған моральдық және эмоционалдық тону. Сондай-ақ ұжымдардағы климаттың тағы екі түрін ажырата біледі. Біріншісі – ортақ мақсаттар мен міндеттер тобы мүшелерінің хабардар болуымен байланысты әлеуметтік климат. Екінші – топтың адамгершілік, құндылықтар, қабылданған нормалармен анықталған моральдық ахуалы.

тобының дамудың жоғары кезеңін сипаттамалары қызметіне және тұлғааралық қарым-қатынастар көрінеді, команда болып.