§2. Бақылау-бағалау материалдарын құруға қойылатын талаптар

АҚТ құралдарының мазмұнының құрамына кіретін тесттік тапсырмалар спецификалық талаптар жүйесіне жауап беруі керек, алдыңғы орында мазмұнның пәндік тазалығы кіреді, анықтамалығы, бірізділігі, қарапайымдылығы, сенімділігі, форма дұрыстығы, желілік еркіндігі, технологиялығы және нәтижелілігі.

Мазмұндық және функционалдық валидтілікті көрсетеді. Мазмұндық валидтілік – бұл мәтіннің бақыланатын оқу материалының мазмұнына сәйкес келуі. Функционалдық валидтілік – бағаланатын біліктілік деңгейіне тесттің сәйкес келуі.

Орындалуын талап ету барлығына қол жетімді тест, әрбір оқушының түсініп қана қоймауына қажет емес, сонымен қатар ол дұрыс жауаптардың қалған эталоннан ерекшеленуі орындалады.

Тесттің қарапайымдануын талап ету білдіреді, тест бір тапсырма бір деңгейде болуы, ол бірнеше тапсырма бірнеше деңгейдегі тесттер емес.

Бір мағыналы тесттер анықталады бір іздік баға сапасы орындалады, ол әртүрлі тәжірибелер арқылы анықталады.

Сенімділік түсінігі тест жүргізгенде игеру деңгейі өлшемінің дұрыстығымен анықталады. Сенімділікті талап етуді шектеу оқушының көп рет тапсырған тестінің қорытындысының тұрақтылығын қамтамасыз етумен анықталады.

Компьютерлік құрылымдық тесттілеуді автоматтандыру. АКТ базасының құрылымымен, дұрысында, мына этаптар жүргізілгенде орындалады.

• 
  Тесттік тапсырманы бөлек мектеп дисциплинасына және бөлек тақырыптар бойынша;
  
• 
  Тесттік тапсырмалардың құрылымын өңдеу;
  
• 
  Мектеп оқушыларын оқытуда диагностика қорытындысын әртүрлі деңгейде қолдану;
  
• 
  Анықтау және қолдану критерилерін таңдауда тесттік тапсырмалардың мазмұнына көңіл аударылады;
  
• 
  Тесттік тапсырмаларды бақылау білім оқытуда ерекшелік белгілерінің көрінуіне және болжам жасауда, бақылау жасауда қолданылады;
  
• 
  Тесттік тапсырмаларды орындауда алынған қорытынды бағалардың шкалалардың көрінісін анықтауда;
  
• 
  Тесттік тапсырмалардың қорытындысын оқыту өлшемін ақпараттық және автоматтық зерттеулердің мүмкіндік жолдарын;
  
• 
  Бақылау – өлшеу АКТ құрылымы, олардың апробациясы және жөнделуі
  
• 
  Орташа білім беретін мектептерде бақылау – өлшеу АКТ-ны практикада қолдануы.
  

Нақ осы белгілер тестті керек және баға мен қорытындысын мектеп оқушыларын оқытуда мемлекеттік білім беру стандартына сай келеді. Педагогикалық бақылау және өлшеуде АКТ автоматтандырылған формасы орнатылған.

3. Ақпараттандырылған бақылау әдісі және оқыту қорытындысын өлшеу.

Бақылау – өлшеу АКТ-сын жасауда талапқа сай болуы, заманға сай дидактикада болуы қарастырылады. Бұны ойластыруда міндетті түрде қарау керек:

• 
  Мазмұны мектеп оқушыларының көңілі және қызығушылығын арнайы мотивавациялау
  
• 
  Қиындық деңгейі және оқу материалының қиындығына, тапсырма және есеп, бақылау және баға
  
• 
  Керекті процесті өткізу үшін тапсырма қиындығын төмендету
  
• 
  Мектеп оқушыларының білім деңгейін қорытынды бақылау арқылы анықтау
  
• 
  Әртүрлі оқу материалын дұрыс айыры алу үшін белгілерді немесе арнайы символдарды қолдану, бақылау және тапсырма орындауда.
  
• 
  Практикадан алынған нақты бақылаудан алып бақылау – өлшеу материалдарын қолдану
  
• 
  Оқу материалынан және бақылау – өлшеу материалынан қосымша дидактикалық әрекеттер мектеп оқушысының өзіндік танымен (жаңа материалды түсіндірумен, мұғалімнен кеңес алумен, видеоконференциямен, рассылка тізімімен, формуламен т.б.)
  
• 
  Қол жетімді және тілдік стиль жағынан түсінікті, оқушылардың мақсатты жетістігі
  
• 
  Навигация оқытылатын материал қарапайымдылығы, сұрақтар және тапсырма компоненты бақылау және өлшем білім деңгейі
  
• 
  Терминология және барлығы қолдаған белгілерді сақтау
  
• 
  Анықтамалық күнтізбе, қолданылған объект және қатынастардың мазмұны анықталады
  
• 
  Мектеп оқушыларының қателіктерін алдын-алу мүмкіндігі, олардың өзіндік жұмыс жасаған кезде оқытылған материалдың мазмұнын түсіну кезінде , бақылау – өлшеу процедураларын орындаған кезде.
  

• 
  Мұғалімді қиында көз майын алатын жұмыстарды мектеп оқушысына өткізуден босатады;
  
• 
  Мұғалімнің өзіндік шығармашылығына және кәсіби өсу шеберлігіне уақыты көбейеді;
  
• 
  Оқытудың қорытынды беруі барлық жағынан қамтамасыз етілуі;
  
• 
  Педагогикалық өлшем және қамтамасыз ету стандартизациясын жоғары объективтілігі;
  
• 
  Педагогикалық өлшемнің формализациясы және унификациясын жоғары деңгейде көрсету;
  
• 
  Бірнеше мектеп оқушысына өлшем жүргізу бір уақытта іске асыруға болады;
  
• 
  Телекомуникация технологиясында педагогикалық өлшем дистанциондық организацияға мүмкіндік береді;
  
• 
  Бақылау – өлшеу материалдарын кіріспе база ретінде қолдану және көптеген сандағы педагогтарды өңдеуге мүмкіндік туады;
  
• 
  Педагогикалық өлшемдерді оперативті түрде және көп факторлы статистикалық өңдеуге мүмкіндік береді;
  

• 
  Мектеп оқушыларының компьютерлік техникасында жылдам жұмыс істеу, педагогикалық өлшемде қорытынды алу тікелей осыған байланысты;
  
• 
  Мектеп оқушысының компьютермен жұмыс істеуі бағалануы программалық қамтамасыз етілуі, бағасы келесі динамикаға дейін сақтау мүмкін емес, тек қана статистикалық қорытынды қағаз бетіне шығарып сақтауға болады;
  
• 
  АКТ жағдайында педагогикалық өлшем объективтілігіне теріс әсер етуі мүмкін.