Білім берудегі мультимедиалық технологиялар

Мультимедиалыќ проекторларды ќарапайым проекторлардыњ м‰мкiндiктерiмен салыстырайыќ:

- Ќазiргi кезге дейiн пайдаланылып келген проекциялыќ аппараттар бейнелердi ‰лкейтiп кµрсеткенiмен, проекцияланѓан бейненiњ аѓымдыќ кадрын алдыњѓы кадрдыњ кескiн сызыќтарымен араластырып жiбередi. Б±л, кадрлар тiзбегi ќозѓалатын кескiнге айналѓан кезде кескiн т‰сiнiњ б±зылуына жєне б±лыњѓыр болып кµрiнуiне єкелiп соќтырады. М±ндай кемшiлiктердi мультимедиалыќ проекторлар болдырмайды. Олар автоматты т‰рде экранда проекцияланѓан кадр элементтерiнiњ ќозѓалысын ќалыпќа келтiрiп, нєтижесiнде бiрнеше кадрлардыњ бiр-бiрiмен тыѓыз байланысуы ‰лкен экранда бейненiњ аныќ кµрiнуiн

ќамтамасыз етедi.

- Кµптеген проекторларда проекцияланѓан бейненiњ µте ќарањѓы бµлiгiн кµрсету м‰мкiндiгi бола бермейдi. Тiптi, проектордыњ жарыќтандыру коэфициентiнiњ жоѓары болуыныњ µзi кескiннiњ ќарањѓы бµлiгiнiњ аныќ кµрiнуiне кепiлдiк бере алмайды. Ал, мультимедиалыќ проекторлардыњ бейненiњ жарыќ т±старын µзгертпей, ќарањѓы бµлiктерiн жарыќтандыру м‰мкiндiгi жоѓары. Б±л, т‰сi µте ќою жєне сапасы тµмен суреттердiњ µзiн проекциялауѓа болады деген сµз.

- Мультимедиалыќ проекторлардыњ вентиляторды айналдыру жылдамдыѓы екiсатылы басќару функциясымен жабдыќталѓан. Ол пайда болатын артыќ дыбысты стандартты проекторлардыњ дыбыс шуылынан екi есеге азайтады.

- Кµптеген проекторлар ‰лкен кескiндердi µте жаќын ара ќашыќтыќта экранѓа проекциялай алмайды. Ал, мультимедиалыќ ультра-портативтi проекторлардыњ барлыќ модельдерiнде кењ кµлемдi оптикалыќ ж‰йе орнатылѓан. Б±л ж‰йе кез келген кескiндердi µте жаќын араќашыќтыќтыњ µзiнде ќарапайым проекторлардыњ кескiндi проекциялау дењгейiмен салыстырѓанда екi есе кµлемге дейiн ‰лкейтiп проекциялай алады.

- Єрт‰рлi ќосымша ќ±рылѓыларды жалѓау ‰шiн мультимедиалыќ проекторларда енгiзу-шыѓару ќосќыштары мен интерфейстiњ т‰рлi варианттары, типтерi ќарастырылѓан. Б±л кез келген талапты ќанаѓаттандыра алады, жєне ќандай жаѓдайда да проекторларды ќолдануѓа м‰мкiндiк бередi.

- Кескiн формасыныњ трапециялыќ б‰лiнуiн мультимедиалыќ проектордыњ басќару пернелерi кµмегiмен оњай єрi жылдам реттеуге, ќалпына келтiруге болады. Экрандаѓы кескiннiњ трапециялыќ б‰лiнуi проектордыњ орналасуына да байланысты. Тiктµртб±рышты (трапециялыќ б‰лiнбеген) кескiн алу ‰шiн проекторды экранныњ тµменгi дењгейiндей биiктiкке орналастыру керек. Ал проектор бµлменiњ тµбесiнен тµмен ќарай аспаѓа т±раќты т‰рде бекiтiлсе (мультимедиалыќ проекторларда м±ндай м‰мкiндiк ескерiлген), онда проекторды экранныњ жоѓарѓы дењгейiндей биiктiкке орнату керек.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Мультимедиалық проектордың қандай түрлері бар?
   
2. 
   TFT-проекторы қай технологиямен жұмыс істейді?
   
3. 
   Полисиликонды және D-ILA проекторларының айырмашылықтары қандай?
   
4. 
   Мультимедиалық проектордың әдістемелік мүмкіндіктеріне мысал келтіріңіз.
   
5. 
   Мультимедиалық проекторды басқарудың бағдарламалық жабдығы қандай?
   

4. 
   Оверхед-проектор
   

Оверхед-проектор (аѓылшынныњ over head projector деген сµзiнен алынѓан) - кескiндi ‰лкен экранѓа проекциялыќ айнаныњ кµмегiмен проекциялайтын ќарапайым проектор.

Оверхед-проектор проекциялыќ шамныњ орналасу орнына байланысты шаѓылдырѓыш жєне жарыќтандырѓыш болып бµлiнедi.

Шаѓылдырѓыш оверхед-проектор арнайы пленкадаѓы кескiндi ‰лкен экранѓа проекциялауѓа арналѓан портативтi ќ±рылѓы. Б±л проекторда проекциялыќ шам ќ±рылѓыныњ шаѓылдырѓыш беттiк жазыќтыѓыныњ жоѓары жаѓына орналасќан. Проекциялыќ шам шаѓылдырѓыш беттiк жазыќтыќтыњ ‰стiне орналасќан пленкадаѓы кескiндi жарыќтандырады. Ал, шаѓылдырѓыш беттiк жазыќтыќ т‰скен жарыќты шаѓылдыру арќылы пленкадаѓы кескiндi проекциялыќ айнаѓа баѓыттайды. Б±л жаѓдайда шаѓылдырѓыш беттiк жазыќтыќ жарыќтыњ екiншi кµзi (жарыќтыњ бiрiншi кµзi проекциялыќ шам) ретiнде ќолданылады. Проекциялыќ айна проекцияланѓан кескiндi ‰лкен экранѓа т‰сiредi (a-сурет). Шаѓылдырѓыш проекторларда проекциялыќ шамныњ ќуаты аз болады.

Жарыќтандырѓыш проекторлардыњ кейбiр модельдерiнде проекциялыќ айнаныњ алдына кескiннiњ кµлемiн 25-50% ‰лкейту ‰шiн ќосымша линзалар орналастырылады (б-сурет).

Компьютерге жалѓанѓан оверхед-проекторлардыњ проекциялаѓан кескiн сапасы с±йыќкристалды панельдердiњ типiне байланысты. С±йыќкристалды панельдер де с±йыќкристалды мониторлар секiлдi параметрлермен сипатталады: µлшемi, кескiндеу м‰мкiндiгi (экрандаѓы н‰ктелер саны), ж±мыс iстей алатын т‰стер саны, жарыќтылыѓы т.б. Экрандаѓы кескiндеу м‰мкiндiгiне байланысты с±йыќкристалды панельдер мынадай типтерге бµлiнедi:

• 
  VGA (640x480);
  - SVGA (800x600);
  - XGA (1024x768);
  - SXGA (1280x1024).
  

• 
  дистанциялыќ басќару;
  
• 
  кескiндi немесе оныњ бµлiгiн ‰лкейтiп кµрсету м‰мкiндiгi;
  
• 
  „кµрсеткiш“ функциясыныњ болуы; с±йыќ кристалды панельдерде компьютердiњ ж‰гiртпе ќ±рылѓысыныњ кµрсеткiшi секiлдi дистанциялыќ басќару пультiмен басќарылатын маркерi болады.
  
• 
  бiр кескiннен екiншi кескiнге жоѓарыдан тµмен немесе керiсiнше ауысу м‰мкiндiгi;
  
• 
  бейнемагнитофон немесе бейнекамера ќосу м‰мкiндiгi;
  
• 
  дыбыстыќ енгiзу-шыѓару (микрофон жєне динамик) ќ±рылѓыларын ќосу м‰мкiндiгi;
  
• 
  с±йыќкристалды панельдi немесе оѓан жалѓанѓан компьютердi басќаруѓа негiзделген дистанциялыќ мышьтыњ болуы; (‰лкен экранѓа проекцияланѓан компьютерлiк мєлiметтi дистанциялыќ мышьты экранѓа баѓыттау арќылы µњдеуге болады.)
  

1. 
   Оверхед-проектордың қандай түрлері бар?
   
2. 
   Шағылдырғыш және жарықтандырғыш проекторлардың жұмыс технологиясы қандай?
   
3. 
   Сұйықкристалды панель дегеніміз не?
   

4. 
   Медиавизор
   

Медиавизор – мультимедиалық құрылғылардың бір орталыққа жинақталған кешені.

Медиавизордің ерекшелігі – мұнда компьютердің монитор экраны мен интерактивті тақта экранының қызметін бір ғана құрылғы (кері проекциялы сенсорлық экран) атқара алады.

Кері проекциялы сенсорлық экран дәрісханадағы жарық сәулесіне тәуелсіз жұмыс істейді, яғни, кескінді анық, дәл бере алады.

• 
  интерактивті тақта экранында атқарылатын барлық іс-әрекеттерді орындайды (мысалы, интерактивті нұсқағыш, басқару қаламсабы, маркер, тіпті, саусақ көмегімен кескінге әртүрлі өзгерістер енгізуге, кескіннің қандай да бір бөліктерін оқшаулауға, ерекшелеуге болады);
  
• 
  компьютердегі қолданбалы бағдарламалық жабдықтарды пайдалануды, сондай-ақ, ақпаратты файлға сақтауды, баспаға шығарып алуды жүзеге асырады.