Тарыдәніндемөлшеріжәнебоялуыәртүрліқотырдақтарпайдаболады. Өнімсапасынашарлап, түсімазаяды. Егіссирейді.
Дәндідақылдардыңвирустықжәнебактериалықауруларыменкүресушаралары:тұқымшаруашылығыныңережелерінорындау; тұқымдытазартужәнесұрыптау;семіпќалѓан, фузариозбенжәнебасқааурулармензақымданғандәндердентазалау; тұқымдытамыршірігіменқаракүйеауруларынақарсы дәрілеу; ауыспалыегістіқолдану; жақсыалғашқыдақылды (сүріжер, рапс, бұршақтұқымдастар) пайдалану; өсімдікқалдықтарынжою; ауруғатөзімдісорттардыпайдаланып, қажетболғанжағдайдамасақтанукезеңіндефунгицидтердіқолдану; өсукезеңіндевирустықаурулардытаратушыларменкүресжүргізуқажет.
Тапсырма:
1. Дәндідақылдардыңақұнтақ, қастауыш, фузариоз, зәйтүнзеңі, қараұрық, тарымеланозыауруларыныңерекшеліктеріментанысу. Олардыңқоздырғыштарыныңдамукезеңдерінзерделеу.
2. Дәндідақылдардыңвирусжәнебактериалармензақымдануерекшеліктерінзерделеу.
3. Микроскопиялықжадығаттардыдайындау. Ақұнтақ, масақфузариозы, зәйтүнзеңіжәнеқастауыштыңқоздырғыштарынқарастыру.
4. Өсімдіктердісаңырауқұлақ, вирусжәнебактерияларданқорғаутәсілдеріментанысу.
5. 4-кестенітолтыру.
4 кесте -Дәндідақылдардыңаурулары
Ауру, қоздырғыш
|
Зақымданғандақылжәнебелгілері
|
Зақымданууақыты,
дамутүрлері
|
Аурукөзі
|
Күресушаралары
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бақылаусұрақтары:
1. Дәндідақылдардыңмикоздарын, бактериоздарыменвироздарыната.
2. Дәндідақылдардыңдақауруларыныңнегізгітүрлеріната.
3. Фузариоз, зәйтүнзеңі, масақфузариозыжәнеқараұрықтыңбиологиялықерекшеліктері.
4. Қастауышқоздырғышыныңдамукезеңі, аурудыңбілінубелгілері.
5. Дәндідақылдардыңфузариум ауруынасипаттамаберу.
6. Дәндідақылдардыңтұқымжәнетопырақарқылытаралатынауруларыната.
7. Дәндідақылдардыңауруларыменкүресудіңагротехникалықшаралары.
8. Дәндідақылдардыңауруларынжоюшаралары.
Бұршақдақылдардыңаурулары
Түсініктеме
Бұршақдақылдарыаскохитозбен, антракнозбен, татауруымен, ақұнтақпен, фузариоздысолумен, бактериялықжәневирустықауруларменжәнегүлтоғышарларымензақымданады. Өскіндердіңзақымдануы, өсімдіктердіңсолуыжиібайқалады, дамымайқалғанбұршақтарсаныкөбейеді, өнімтүсіміазайып, сапасынашарлайды.
Аскохитоз.Қоздырғыштары–Ascochita (А. pisi Lib., A. pinodesJonesжәнебасқалары) тектессаңырауқұлақтарға, Deuteromycetes класына, Sphaeropsidalesќатарынажатады.
Асбұршақтың, үрмебұршақтың, қытайбұршағының, жемдікбұршақтыңжәнебасқаларыныңбарлықжерүстімүшелерінзақымдайды. Пикнидтерібарсары-қоңырқайжиектелгендақтартүріндебайқалады. Зақымдалғандәнсолғын, жеңілсалмақты, дақтарыменболады. Аурутұқымменжәнеөсімдікқалдықтарынантарайды.
Ақұнтақ.Қоздырғышы–Erysiphe pisi Syd. (Ascomycetes класы, Erysiphalesќатары) саңырауқұлағы. Қоздырғыштыңбейімделгентүрлеріасбұршақты, үрмебұршақты, қытайбұршағын, аңқаны, жемдікбұршақты, эспарцетті, сиыржоңышқаны, жасымықпенноуќаттызалалдайды.
Ауруғаұшырағанөсімдіктіңжапырақтарыменсабақтарындамицелиден, конидиитүзгіштен, конидиялардантұратын, алғашқыдаақтүстіөңезпайдаболады. Кейінөңезтығызданыпқараяды, қоздырғыштыңөсімдікқалдықтарындақыстапшығатынсатысыклейстотецилертүзіледі. Өсімдіктердіңөсукезеңіндеауру конидилерментарайды. Аурудыңтаралуынаөсукезеңінің екіншіжартысындаөсімдіктердегі тургорлыққысымныңтөмендеуі, жоғарытемпературажәнеорташаауаылғалдылығықолайлыжағдайтуғызады.
Татауруы.ҚоздырғыштарыUromyces (Basidiomycetesкласы, Uredinales
ќатары) тектісаңырауқұлақтар. Сиыржоңышқа, бұршақ, аңқа, үрмебұршақтататауруықоздырғышыныңбарлықдамусатыларыөтеді. Қоздырғышбірқожалы, толықжолмендамиды. Өсімдікқалдықтарындателииқыстайды.
Uromyces рisi Schrotқоздырғышыасбұршақпенноғатықтызақымдайды. Бұлдақылдардаурединилерментелиидамиды. Аралыққожасы–сүттіген.
Достарыңызбен бөлісу: |