Білімділік: Шығарманың мазмұнын талдай отырып жазушының кейіпкер бейнесін ашудағы шеберлігін таныту

Аянның түр-сипаты, киімі, іс-әрекеті, әдеті бейнеленген жолдарды мәтіннен тауып , кейіпкер бейнесін құрастыру.

• Аянның түр-сипаты, киімі, іс-әрекеті, әдеті бейнеленген жолдарды мәтіннен тауып , кейіпкер бейнесін құрастыру.

• “Шолақ жең, ақ жейде, тізеден жоғары қысқа қара шалбар киген, кекіл шашы бар, мұнтаздай таза бір бала тұр екен”.
• Бұл жолдардан Аянның қандай
• қасиеті байқалады?

• “Ол өте ақкөңіл, ақылды бала екен. Адамды іш тартып тұратын жайдары жүзі, не десең де көне кететін жұмсақ мінезі бізді бірден үйіріп әкетті.
• Ең жақсы қасиеті- ешкіммен төбелесіп, сөзге келмейтіндігі. Бір- екі рет кейбір шатаққұмар балалар тиісіп те көрген екен. Аян үндеместен қабағын түйіп, ондайлардан сырт айналып кетіп жүрді” деген үзінді нені байқатады?

• “Аянның әжесі өліп қапты” деген сыбырды алқына тұрып, сүйінші сұрағандай бірімізге-біріміз жеткіздік.
• Жарғақ сары тон киген Аян күлімдеп тұратын қара көзі шарасынан шыға жаутаңдап, өңі боп-боз, есігінің алдында тұр екен. Үйінде көрші –қолаң әйелдер бір-бірімен шуылдаса көрісіп, азан-қазан болып жатқанмен, ол көзіне жас алмапты”
• Сонда қалай ойлайсыңдар? Аян мүлде жылай білмей ме?

• “Жаз ортасы. Аңызақ жел ұйытқи соққан ыстық күннің бірінде ауылға тағы бір қаралы қағаз келді. Бұл жолғы қаралы қағаз ешкімнің үйінен зарлы жоқтау айтатын дауыс шығарған жоқ. Бұл жолы қаралы қағаз көшеде ойнап жүрген балалардың ең соңында.... “Ей, тоқтаңдаршы, мен сендерге кешегіден де қызық ертегі айтамын”,- деп жалына дауыстай жүгірген Аянға келген еді. Ол үнсіз қабылдады. Қаралы қағазды ұзақ отырып екі-үш қайтара ежіктеп оқыды да, төрт бүктеп ышқыр қалтасына тықты. Онан соң ойнап жүрген балалардың жанына кеп, әдетінше алыс-жұлысты сырттай қарап қызықтап тұрды. Тек балалар үйді-үйіне тараған кезде, ол ауылдың шетіндегі ат қораға барып кірді. Соңынан мен де бардым... Аян қараңғы бұрышта бір уыс боп бүрісіп, екі алақанымен бетін басып солқылдап жылап отыр екен. Ұзақ жылады. Онан соң көзін сүртті де қорадан шықты”.
• Бұл үзіндіде Аянның қандай бала екендігін байқадыңдар?

• Аян қандай
• бала?

• Әңгімешіл

• мейірімді

• төзімді

• сезімтал

• байқағыш

• ақылды

• қиялшыл

• Проблемалық сұрақтар:
• Аянның осындай қасиеттері өз бойларыңда бар ма?
• Аянның бойындағы қандай қасиеттерді өзіңе алар едің?
• Аян ертегіні көп айтады,бірақ мазмұны неге толық берілмейді?
• Автор повесті неге “Жусан иісі” деп атайды? Жусан иісі арқылы жазушы оқырманға қандай ой тастайды?
• Әңгіменің негізгі идеясы не?
• 5 Өздерің бұл әңгімеге қандай тақырып қояр едіңдер?

• Аян ертегісін “Баяғыда бір жетім бала болыпты” деген тақырыпта жалғастырып көріңдер.

• Кубизм. Кубизм әдісі бойынша мына кубикті иіремін. Қай қырының сұрағы түссе соған жауап береді.
• 1.Суретте. Аянның портретін суретте.
• 2. Салыстыр. Аян мен әңгімеші баланы салыстыр.
• 3. Зертте. Жетім бала туралы тағы қандай шығарма білесің?
• 4.Қолдан. Аян туралы ел адамдары не дейді?
• 5. Дәлелде. Аянды осындай еткен қандай жағдай?
• Талда. Аян бойынан қандай ерекше қасиеттерді байқадың?
•  
• Толғаныс. Синку-эй әдісі бойынша «Қасиет», «Мұрат» сөздеріне бес жолды өлең жазып көрейік.
•  
•  

• Сабақтың ой-түйіні:
• “Жетім көрсең, жебей жүр”

• Суреттер арқылы

• Кесте арқылы

ҮЙГЕ ТАПСЫРМА:

• Шығармашылық жұмыс:
• “Аянның болашағы” тақырыбында өз қиялдарыңмен повесті аяқтау.