Табиғи және поляризацияланған жарық. Малюс заңы.
Е және Н
векторлары
белгілі
бір
жазықтықта
жататын
электромагниттік
толқындарды жазық поляризацияланған деп атайды.
Электромагниттік
толқынның таралу бағытындағы электр векторы
Е –
нің бойында
жататын
жазытық
поляризация жазықтығы
деп аталады.
Жазық поляризацияланған
толқынды жеке атом шығарады.Күн көзінен шығатын табиғи және лампаның
қызған жібінен, газразрядты түтіктен, жалыннан шығатын жарықта көптеген
«С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
НАО «КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ
С.Д.АСФЕНДИЯРОВА»
Биофизика курсымен қалыпты физиология
кафедрасы
Әдістемелік нұсқау
72-92
7 бетттің 2беті
атомдардан ретсіз таралатын сәулелер бірігетіндіктен
Е
векторы бір жазықтықта
жатпайды. 1-суретте белгілі бір мезеттегі О сәулесінің қиындысы және сәулеге
перпендикуляр
Е
векторының жазықтықтағы бейнесі көрсетілген. Егер өзара
перпендикуляр орналасқан екі табиғи жарықты таңдап алып, оларды
Е
векторының жазықтығында проекцияласақ, олар бірдей көрінеді. Сондықтан
табиғи жарық сәулелерін түзу үзік сызықтар мен нүктелер түрінде бейнелеу
ыңғайлы (2, а-сурет). Сол себептен үзік сызықты түзу (2, б-сурет) немесе
нүктелер(2, в-сурет) жазық поляризацияланған жарық сәулелерін бейнелейді.
Ішінара поляризацияланған
деп аталатын табиғи және поляризацияланған
жарықтан тұратын жарық сәулесі 2,
г, д,
көрсетілген, сонымен бірге сызықтар
мен нүктелердің қатынасы
поляризация дәрежесін
, яғни поляризация
қарқындылығының үлесін көрсетеді.
Егер амплитудасы
Е
0
электр векторы
анализаторға түсетін болса ол тек мына теңдеумен анықталатын құраушыны
ғана өткізеді:
Е
=
E
0
cos
, (1)
мұндағы
—поляризатор
Р
мен анализатор А арасындағы бұрыш (3- сурет).
Жарық қарқындылығы тербеліс амплитудасының квадратына пропорционал
болғандықтан (1) теңдеуден алатынымыз:
I = I
0
cos
2
,
(2)
мұндағы I
0
—
анализаторға түсетін
жазық поляризацияланған жарықтың
қарқындылығы ; I
—
анализатордан шыққан жарықтың қарқынылығы,
-
поляризацияланған жарықтың поляризация жазықтығы мен анализатордың
негізгі жазықтығы арасындағы бұрыш. (2) теңдеу
Малюс заңын
өрнектейді
.
Поляризатор мен анализатордың поляризация жазықтықтарының бағыты өзара
перпендикуляр болған жағдайда мұндай жүйеден жарық өтпейді. Табиғатта
бірқатар оптикалық актив мөлдір заттар кездеседі, олар арқылы сызықты-
поляризацияланған сәуле өткізгенде соңғысының поляризация жазықтығының
бұрылуы болады. Мұндай заттардың бір бөлігі өз активтілігін қатты, сұйық
және газ тәрізді күйлерде көрсетеді, мысалы, скипидар, қант. Заттың басқа бір
бөлігі, мысалы,киноварь, кварцтек кристалл күйде ғана оптикалық активті.
Айналу сипатына қарап оптикалық актив заттарды оңға бұрылушы және солға
2-сурет
1-сурет
3-сурет
|