Биогеохимиялық цикл
жүктеу/скачать 22,54 Kb.
|
Климатты беогеохимиялы0 реттеу инфо
| Оттегі айналымында тірі заттың белсенді геохимиялық қызметі айқын байқалады. Ғаламшардың жасыл өсімдіктері жылына 300∙109 т оттегін өндіріп отырады екен. Осының 25% ғана құрғақтың өсімдіктері бөледі, қалғанын фотосинтезге қатысатын Әлемдік мұхиттың ағзалары бөліп отырады.
Оттегі жану үрдісінде, тірі ағзалардың тыныс алуына, микроағзалардың тотығу реакцияларын жүргізуіне пайдаланылады. Табиғи жағдайда элементтер ешқашан немесе ешқандай дерлік бүкіл экожүйе бойымен біркелкі тарамайды және де бар жерлерде әртүрлі химиялық күйде кездеседі. Сақтау қорының табиғатына қарай биогеохимиялық айналымдардың 2тобы ажыратылады. 1.Сақтау қоры атмосферада немесе гидросферада орналасқан, газ тәріздес заттардың айналымы. 2.Сақтау қоры жер қыртысында орналасқан шөгінді заттар циклі. Атмосфера мен гидросфераға сақтау қорлары пайдалану үшін қолайлы орналасқан, сондықтан бұндай биохимиялық айналымдар біршама тұрақты. Фосформен темір қатысатын шөгінділер циклдарының тұрақтылығы әлде қайда төмен. Бұлар заттардың басым бөлігі активтілігі төмен және баяу жылжитын жер қыртысының сақтау қорында шоғырланғандықтан, алуан түрлі жергілікті өзгерістердің ықпалына көбірек ұшырайды. Демек , егер заттардың шөгуі, яғни алмасу қорынан сақтау қорына түсуі көтеріліінен тезірек жүретін болса, онда алмастыратын материалдың бір бөлімі айналымнан шығып қалады. Алмасу қоры негізінен 2 жолмен жүреді. Жануарлардың бастапқы экскрециясы нәтижесінде Микроорганизмдердің детритті ыдыратуы барысында айналымға қайтарылатын заттар есебінен түзіледі. Егер алмасу қорын тұйықтаудың 2 арнасыц да бір экожүйе шеңберінде іске асырылатын болса, онда олардың алғашқысы басым болады: энергияның негізгі ағыны детриттік қоректік тізбек арқылы өтетін дала, қоңыржай аймақтық ормандары сияқты қамымдастықтарда алмасу қорын түзудің екінші жолы басым болады Экологиялық модельдерде процестің негізгі қозғаушы күші-көмірқышқыл газы. Алайда, соңғы зерттеулердің нәтижесінде газдардың кешенді әсерін зерттеу идеясы алға тартылды. Көмірқышқыл газы парниктік әсерге баяу және сөзсіз әсер етеді, бірақ қалған газдар атмосфераға қазір әсер ете алады, сонымен қатар аз зерттелген. Ғылыми қауымдастық ұзақ уақыт бойы метанға немесе фреондарға әсер еткен жоқ, сондықтан қарсы құралдар әзірленбеген Су буы Су буы-атмосферадағы ең үлкен парниктік газ, ғалымдар парниктік әсердің 72 пайызы су буымен қамтамасыз етіледі дейді. Бұл будың өзі емес, оның және көмірқышқыл газының оң кері байланысын білдіреді. Көмірқышқыл газының әсері екі есе артады, нәтижесінде температура көтеріліп, судың булануы артады. Бұл көбірек бұлттардың пайда болуына және нәтижесінде күн сәулесінің планетаға енуінің кешеуілдеуіне әкеледі. Сонымен қатар, су буы температураны тұрақтандырғыш рөлін атқаратын ең үлкен оң әсерге ие. Сондықтан су буының өзі қауіпті емес, бірақ ол СО2 парниктік әсерінен асып түседі. Радиациялық ағындарды өлшеу кезінде будың үлесі 75 Вт/м2, ал көмірқышқыл газы 32 Вт / м2 құрайды. Бірақ бу атмосфераның көмірқышқыл газына, демек антропогендік белсенділікке сезімталдығын арттырады. жүктеу/скачать 22,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|