Биологиялық ырғақтылық және денсаулық II негізгі бөсім
жүктеу/скачать 21,36 Kb.
|
Ерік Анель вм-302 срс
|
Жоспары I Кіріспе Биологиялық ырғақтылық және денсаулық II Негізгі бөсім Тәуелтік биоырғақтылықтардың организмге әсері Клетка ішілік биоырғақтылықтардың организмге әсері Айлыық биоырғақтынықтар III Қорытынды Биологиялық ырғақтылық және денсаулық. Геофизикалық жағдайлардың 24 сағаттық ауытқушылығы биологиялық жүйелерде саған сәйкес тіршілік ырғақтылығын тудырады. К. П. Питтендрейдің пайымдауынша «бұл ырғалықтылық уақыттық ішкі құрылымдардың сыртқыортаның уақыт құрылымдарымен келісімді, үндестік байланыстылғы негізінде қалыптасып, дамыған». Үздіксііз тәуеләктәк тербеліс адам функциясының бәріне тән. Қазірге кезде күн мен түннің ауысуымен байланысты 24 сағаттық циклдалығы бар зооден аса физиологиялық процестер белгілі, бұлардың көпшілігі оқиғалардың уақыт бойынша алмасып отыруларымен үилесімді қызмет атқарады. Б. С. Алякринскийдің пікірінше, циркадианды ырғақтылық организмдегі барлық процестерінің мендетті компоненті және гиетекші звеносы, ал циркадианды ырғақтылық жүйесі иақты функционалдық жүйклкрдеңгейінде және біріндей организм шеңберінде барлық ырғақтылық фрагменттері байланысылың формасы қызметін атқарады, яэни циркадианды ырғақтылық жаспыға ортақтығымен, бөлінбейтіндігімен ерекшленді. Ырғақтылықты негізгі жағдайдың динамикасы ұйқы және сергектілік тәуелді және ауысымды жұмыстарды ұйымдастыруда басқа жиілікті ырғақтылықты қолдану әсер бермейді. Ырғақтылықтардың үйлесімді қызмет атқаруы-организмге қызметті жағдайдың жасалуы. Бұл үндестіктің бұзылуы десинхроиоз-жалпы бейімделу синдромның міндетті және алғашқы компонентті. Бұл ырғақтылық организмнің түрлі мезгілдерде биологиялық, биохимиялық, физиологиялық жүйеге жататындығымен анықталады және табиғаттың алуан түрлі факторларына сезімталдығы циркадиянды ырғақтылық бойынша тербеледі. Бұл адам ұрығында пайда бролып, адаммен бірге жасасып, қартайған кезде өшеді. Биоырғақтылықтар өздерінің процестеріндегі көріністері тіршілік әрекеттерінің немесе құрылымдық деңгейлері бойынша жіктеледі. Субклеткалық, клеткалық және тканьдік деңгейлерде олар ырғақты түрде өзгеріп отыратын малекула мен заттардың контентрациялық деңгейі, энергенияның активтенуі мен мембраналық процестепрдің тербелістері. Бұл ырғақтылықтар рн көрсеткіштерінде иондар мен реттеу түрінде көрінеді. Осы тәріздес тербелістерді миограммалрдан, электроэнцефалограммалардан және нейрондық заряттарды өлшеу кезінде байқауға болады. Мүшелер деңгейінде олар қан ағысының ауытқулары метаболизм, өлшемдер, гормондар алмасуы мен нерв импульстары түрінде көрініс береді. Бұған оттегі кернеуінің верияциясын, биологиялық сұйықтықтардағы электролиттер концентрациясын, қандағы мемфия мен меквордағы химиялық заттарды және рефлекторлық зонадағы тербелістерді жатқызуға болады. Бұл ырғақтылықтар жүрек қызметінен, қантамырлары толқындарынан, қанның формалық элементтерінің санынан және қозғыштың процестерінен байқалады. Организм деңгейінде бұл өзгірістер вегетативтік функциялардың мезгілді тербелістері, жүрек ритмі, қан қысымы зәрдегі электролиттер, перестальтика, бұлшық еттер қызметі, ақпараттарды қабылдау мен өңдеу түрінде байқалады да организмнің өзін-өзі реттеу механизмін қамтамасыз етді. Ал популяциялар деңгейінде репродуктивті жүйелердің активтілігі, мутагенез, табиғи сұрыптау епидемиялық ошақтардың шығуы ырғақты түрде өзгеріп отырады. Мұндай ырғақтылықтар популяциялардың құрылымы мен санын реттеп отырады атқаратын функциялардың қарай биоырғақтылықтарды екі типті бөлуге болады. Бір топқа тербеліс периоды секундтың бөлшегінен сағатқа дейінгі функциялардың ырғақтылықтарды біріктіркді. Олар клеткалар мен олардың органнелларын да кездесіп тіршілік әрекетінің талапқа сай қажеттіліктерін қамтамасыз етеді. Бұған молекулалардың мезгілде конформациялық өзгерістері биохимиялық, циклдар жүйке-бұлшық ет қозуының ырғақтылығы, т.б. жатады. Биоырғақтылықтардың екінші типі жердің айналысымен байланысты және уақыт жөнінен сыртқы ортаның мезгілді құбылыстарымен байланысты. Бұлар бейімделушілік тобына жататын судың тәуліктік тасуы мен қайтуы, айдың толуы, маусымдық және басқа да биологиялық ырғақтылықтар. Осының нәтижесінде тірі организмдердің активтіліктері мен зат алмасуының қарқындысыз физалары олардың сол орта жағдайындағы өтуін қамтамасыз етеді, керісінше тіршілік әрекеттеріндегі тыныштылық, биологиялық жүйелердің жалпы және спецификалық активтілігінің төмендеуі тәуліктің, айдың және жылдың қолайсыз жағдайларымен сәйкес. жүктеу/скачать 21,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|