Бірінші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп бірден жарыққа шығатын белгі



Дата11.05.2022
өлшемі98,75 Kb.
#141811
Байланысты:
Биология 9сынып Моногибридті будандастыру таныстырылым

ҚБ


 Бірінші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп бірден жарыққа шығатын белгі

Генотип

 Ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығы

Доминантты

 Әртүрлі аллельдерден тұратын организм (Аа)

Фенотип

 Организмге тән ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы

Гомологті хромосомалар

 Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын жұп гендер

Гетерозиготалы

 Пішіні, мөлшері, гендер жиынтығы біркелкі жұп хромосомалар

Аллельді

Дұрыс жауабы


 Бірінші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп бірден жарыққа шығатын белгі

Доминантты

 Ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығы

Генотип

 Әртүрлі аллельдерден тұратын организм (Аа)

Гетерозиготалы

 Организмге тән ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы

Фенотип

 Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын жұп гендер

Аллельді

 Пішіні, мөлшері, гендер жиынтығы біркелкі жұп хромосомалар

Гомологті хромосомалар

Моногибридті будандастыру

Мақсаты

  • моногибридті будандастыруды көрсету үшін генетикалық сызба жасау

Бағалау критерийлері

  • Негізгі генетикалық түсініктерді біледі және оларды есепті шығарғанда пайдаланады; 
  • Моногибридті будандастыру бойынша есептерді шығара алады.

Моногибридті будандастыру

  • Моногибридті будандастыру дегеніміз - ата - аналары бір жұп белгілері бойынша ажыратылатын дараларды будандастыру.
  •  Дигибридті будандастыру - Екі жұп қарама-қарсы белгілері бойынша айырмасы бар дараларды будандастыру

Мендельдің І заңы


Бір- бірінен айқын бір жұп арқылы ажыратылатын гомозиготалы дараларды будандастырса, бірінші ұрпақта генотипі де, фенотипі де біркелкі будандар алынады. Мұны бірінші ұрпақ будандарының біркелкілік заңы деп атайды


АА
х
Р
Р
а а
А
Гамета:
А
а
а
F
1
Аа
Аа
Аа
Аа
Гибридтердің бірінші
ұрпағының біркелкілігі
Ұрпақтар: гетерезиготалар

Мендельдің ІІ заңы


Бірінші ұрпақтағы алынған гибридтерді өзара будандастырғанда, екінші ұрпақта белгілердің ажырауы жүреді. Ажырау арақатынасы фенотипі бойынша 3:1, ал генотипі бойынша 1:2:1-ге тең болады.
F
2
- ні табу.
Ажырау заңы
Р

F
1
Aa
X
Р

F
1
Aa
гамета
А
а
А
а
Ұрпақтары:
АА
Аа
аА
аа
Гомозиготалы
сары
сары
сары
жасыл

Генетикалық есептерді рәсімдеуге қандай талаптар бар?

  • Таратпаны оқыңдар
  • Жұпта талқылаңдар
  • Есепті шығарып көріңдер
  • Берілгені: Көк көзді жігіт қара көзді қызға үйленді. Бұл некеден қара көзді бала дүниеге келді. Баланың генотипі қандай? (Балама белгілер туралы ақпаратты кестеден қараңыз).

Берілгені:

  • Берілгені:
  • А – қара көз
  • а – көк көз
  • – аа
  • – Аа
  • F1 – қара көз.
  • F1генотипін анықтаңыз

Шешуі:
жауабы: Қара көздің баланың генотипі Аа

Топтық жұмыс

  • Есептерді шығарыңдар
  • Дескриптор:
  • Берілгенін жазғанда, генотип пен фенотиптерін анықтау;
  • Шешуінің толық жазылуы;
  • Жауабының болуы.

Рефлексия. «Таңдау» әдісіне сәйкес келесі сұрақтарға жауап береді:

1.Мен сабақ қызықты/қызықсыз болды деп ойлаймын.

2. Мен сабақта: көп нәрсені үйрендім/үйренгенім аз болды.

3. Мен басқаларды мұқият/зейінсіз тыңдадым.

4. Мен пікірсайыстарға жиі/сирек қатыстым.

5.Мен сабақтағы өз жетістіктеріме ризамын/риза емеспін.

Бағалау критерийлері

  • Негізгі генетикалық түсініктерді біледі және оларды есепті шығарғанда пайдаланады; 
  • Моногибридті будандастыру бойынша есептерді шығара алады.

Гаметалардың типтерін анықта

  • АаВВ-____________________
  • Аавв-_____________________
  • АаВВСС-__________________
  • ААвв-_____________________
  • АаВв-_____________________

1) Бұршақ тұқымының сары түс – А, жасывл түсіне – а- ға қарағанда доминантты. Тегіс пішінді В бұдыр пішінді b-дан басым. Мына генотиптердің тұқымдарының түстері мен пішіндерін анықтаңдар:

1) Бұршақ тұқымының сары түс – А, жасывл түсіне – а- ға қарағанда доминантты. Тегіс пішінді В бұдыр пішінді b-дан басым. Мына генотиптердің тұқымдарының түстері мен пішіндерін анықтаңдар:

А) ааВВ

Ә) Ааbb

В) ааВb

Г) ААВb

Ғ) ААbb

Мынадай жолдармен жолдармен будандастырғанда алынатын ұрпақтар тұқымдарының сыртқы көрінісін анықтаңдар:

  • Мынадай жолдармен жолдармен будандастырғанда алынатын ұрпақтар тұқымдарының сыртқы көрінісін анықтаңдар:
  • А) ааВВ×ааbb

    Ә)ААВb×ааbb

    Б) ааВb×ААВВ



Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет