Жылқыны сою бойынша қызметтер
Малды тек еткомбинаттарында, қырғындарда, мал сою пунктерінде союға рұқсат етіледі. Союға жіберілетін малдың арнайы ветеринарлық куәлігі болуы қажет, онда мал басының саны, маршруты, екпе туралы мәліметі көрсетіледі.
Станцияға жіберілер алдында малды ветеринар немесе ветеринар-санитарлық қызмет фельдшері қарайды. Олар құжаттарды тексереді, жануарлар санын нақтылайды, денсаулық жағдайын тексереді. Тексеру аяқталған соң тиісті құжаттарға белгі қояды. Ет өңдейтін зауыттарда малды қабылдар алдында барлық ілеспе құжаттарды тексереді, жануарға санитарлық қарау жасайды, содан кейін малды сояр алдында ұстау базасына орналастырады.
Өндіріс бағдарламасы
1-ші кестеде жылдар бойынша өндірістің болжалынған бағдарламасы көрсетілген:
Кесте – Жылдар бойынша өндірістің болжалынған бағдарламасы
Көрсеткіш (жылдық)
|
2 013
|
2 014
|
2 015
|
2 016
|
2 017
|
2 018
|
2 019
|
Ет өндіру, тн
|
0
|
4
|
8
|
6
|
7
|
6
|
8
|
Қымыз сауу, л
|
32 000
|
48 000
|
46 400
|
50 133
|
52 142
|
59 182
|
62 932
|
1 бастың тірі кезіндегі салмағы, кг.
|
455
|
1 бастың сойғаннан кейінгі салмағы, кг.
|
250
|
Келісім-шарт жасасу, маркетингтік зерттеу жасау, сондай-ақ жарнамалық акция өткізу құралымен сату бағдарламасы жолымен жүргізілетін болады.
Кесте – Сатылымның болжалынған бағдарламасы, мың тг
Кіріс баптары
|
Іске асыру басталатын күн
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
Етті іске асыру
|
01.14 бастап
|
0
|
5 285
|
11 158
|
9 024
|
9 892
|
8 678
|
10 882
|
Қымызды іске асыру
|
04.13 бастап
|
16 896
|
25 344
|
24 499
|
26 470
|
27 531
|
31 248
|
33 228
|
Барлығы
|
|
16 896
|
30 629
|
35 657
|
35 495
|
37 423
|
39 926
|
44 110
|
Бағаны қалыптастыру кезінде тұтынушылардың ерекшелігі есепке алынды, атап айтқанда:
тұрғындардың табысының орташа деңгейі.
нарық бағасына негізделіп бағаны қалыптастыру.
Кесте – Өнімнің болжалынған құны
Жылқы еті
|
тг./кг. ҚҚС қоспағанда
|
1 600 (1 408)
|
Кымыз
|
тг/л. ҚҚС қоспағанда
|
600 (528)
|
Сүт түзілу және сүт бөліну процесі (лактация) төлдеген сәттен бастап басталады және жануарлардың әр түрінде әртүрлі ұзақтықта болады. Сауын малдарында бұл кезең (төлін емізу кезеңі) сауылмайтын малдарға қарағанда ұзағырақ болады.
Емізуден сут бөліну тоқтағанға дейінгі кезеі лактация кезеңідеп аталады. Биелерде лактацияның орташа ұзақтығы жылдың 270 күнін құрайды. Қысырлық кезең келесі емізу басталғанға дейін орташа 90 күнге созылады.
Сату бағдарламасын есептеу кезінде инфляция назарға алынбаған, себебі инфляциямен байланысты құнның өсуі кәсіпорынның сату құнының өсуіне пропорциональды әсер етеді.
Маркетингтік жоспар Өнім (қызметтер) нарығын сипаттау
Қазақстанда ет шаруашылығын дамыту бойынша 81 асыл тұқымды мал өсіру зауыты және шаруашылықтар жұмыс істейді, сонымен қатар асыл тұқымды шаруашылық саласында – 25, соның ішінде 3-уі асыл тұқымды зауыт. Осы құрылымдарда 72 мың асыл тұқымды жануарлар шоғырландырылған, сонымен қатар 30 мың жылқы, ол құлындар санын өсіруге пайдалану үшін қажеттіні алуда тауар өндіруші шаруашылықтар сұранысын толық қанағаттандыруда.
2011 жылдың 1-ші қаңтар жағдайы бойынша жалпы республика бойынша мал басы саны артты:
сонымен қатар жылқылардың –2,3%-ға 2 778,8 мыңға дейін мал басы;
құстар –1,1%-ға 33 036,3 мыңға дейін.
Кесте – 2011ж. 1-ші қаңтар жағдайына ҚР мал шаруашылығының дамуының негізгі көрсеткіштері (шаруашылықтың барлық санаттарындағы)
|
2011 жыл
|
2010 жыл
|
2011 ж. 2010ж-ға қатысты
|
±
|
%
|
Мал шаруашылығы өнімінің өндірісі
|
Сойылуға жіберілетін мал мен құстың таза салмағы, мың т
|
1 646,0
|
1 598,2
|
47,8
|
103,0
|
Сиыр сүті, мың т
|
5 341,2
|
5 269,0
|
72,2
|
101,4
|
Тауық жұмыртқасы, млн. д.
|
3 700,9
|
3 286,4
|
414,5
|
112,6
|
Малдың және құстардың саны, мың бас
|
Тұяқтылар тұқымы
|
6 160,4
|
6 095,2
|
65,2
|
101,1
|
Сонымен қатар жылқы
|
2 778,8
|
2 717,2
|
61,6
|
102,3
|
Қой
|
15 167,4
|
14 660,8
|
506,6
|
103,5
|
Ешкі
|
2 672,9
|
2 708,9
|
-36
|
98,7
|
Шошқа
|
1356,1
|
1 326,2
|
29,9
|
102,3
|
Құстар
|
33 036,3
|
32 686,4
|
349,9
|
101,1
|
Ақпарат көзі: ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Солтүстік Қазақстан және Ақмола облысыда жылқы саны басқа облыстармен салыстырғанда төмендеген, ол облыстарды мал басы орта есеппен 1,5% азайған. Мал басының елеулі өсімі Оңтүстік Қазақстан облысында тіркелген, шамамен - 11% (184,1 мың бас). Ең көп мал басы Алматы облысында 267,7 мың бас және Шығыс Қазақстан облысында – 223,2 мың бас тіркелген.
2010 жылмен салыстырғанда мал өнімдерінің өндірісі 10,4 % артқан, ал ауыл шаруашылығы жалпы өніміндегі таза салмақ 53,5% жетті.
Аталған көрсеткіштерге қол жеткізудің негізгі факторы берік мал азығы базасын құру болып табылады. Нәтижесінде дақылдар азығының ауданы 214,8 мың гектарға жетті, ол жалпы қора ауданының 23,7% құрайды. Есепте әрбір шартты бас үшін 13 центнер азық бірлігі дайындалды.
Мал өсуріду дамытуда оң өзгерістер байқалуда. 2011 жыл ішінде тұяқты тұқымдас саны 1,4% артты және ол 819,1 мың басты, оның ішінде 371,1 мың басы етті бағыттағы малдар немесе жалпы мал басының 45,4% құрайды.
2011ж.
|
|
|
|
819,1
|
2010ж.
|
|
|
|
807,2
|
2009ж.
|
|
|
|
788,8
|
2008ж.
|
|
|
|
757,6
|
2007ж.
|
|
|
|
722,2
|
2006ж.
|
|
|
|
667,4
|
|
|
|
|
|
Сурет 2011ж. соңында Қарағанды облысында тұяқтылар тұқымының бас саны, мың бас
Ақпарат көзі: ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
1-ші суретте көрініп тұрғандай, Қарағанды облысында тұяқты тұқымдастардың саны жыл сайын артып келеді.
Сурет Тұяқтылар тұқымдасы бас санының жалпы санындағы Қарағанды облысының үлесі
Ақпарат көзі: ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Республика бойынша жалпы тұяқты тұқымдастар басының жалпы саны Қарағанды облысында 13,3% құрайды.
2011 жылы 174,4 мың тонна ет өндірілді (таза салмағы), немесе ол деген өткен жылмен салыстырғанда 16% артық деген сөз.
Сурет Қарағанды облысындағы ет өндірісінің таза салмағы, мың тонна
Ақпарат көзі: ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
3-ші суретте көрініп тұрғандай, Қарағанды облысындағы ет өндірісінің жоғарылағанын көруге болады. Егер 2006 жылы 108,7 мың тонна ет өндірілсе, онда 2011 жылы ет өндірісінің көлемі 60% артты және 174,4 мың тоннаны құрайды.
Сурет Жезқазған қаласындағы ет ресурстарының құрылымы
Қарағанды облысындағы малдың барлық түрін және құстарды союда өсу тенденциясы байқалады (5 сурет). Ағымдағы жылдың қыркүйек айында 2011 жылдың қыркүйек айындағындай 34,1 мың тонна мал іске асырылды.
Сурет Қарағанды облысында малдың және құстардың барлық түрлері союға жіберілді, мың тонна
Ақпарат көзі: ҚР статистика жөніндегі Агенттігі
Малдың құнын түзуге келесі негізгі факторлар әсер ететіні расталды: циклдылық, етті өндіру және тұтыну маусымдылығы, табиғи жағдайлар, аурулар, ауыстырғыш өнімдерін қолдану, тұрғындар табысы, энергия тасымалдағыш құны, мемлекеттік реттеулер.
Негізгі және потенциальды бәсекелестер
Облыс бойынша жалпы малды және құстарды өсіруді 4 590 ауыл шаруашылық құрылымдары жүргізуде, олардың ішінде орташа және ірі тауар өндіретіндер саны – 177. Олар ет өнімінің 43% өндіреді, ал қалған бөлігін тұрғындардың жеке қосалқы шаруашылығына кіреді.
Бүгінгі таңда облыста тұяқты тұқымдасты өсірумен 59 асыл тұқымды мал шаруашылығы жүргізуде, сонымен қатар 35 шаруашылық малдарды ет өндіру бағытында өсіреді.
Кәсіпорынның негізгі бәсекелестері ет және кешенді бағытта мал өсіру фермалары болып табылады.
Кесте – ҚР 2012 ж. 1-ші маусым жағдайына малдың сүт – етті және етті бағыты бойынша асыл – тұқымды малды өсіру желісінің базасы
Достарыңызбен бөлісу: |