Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі – бұл бүйректің созылмалы ауруларының нәтижесінде бүйрек тіндерінің біртіндеп өлуінен, қалған нефрондардың функциялық кемістігінен дамитын, соңында гомеостаздың бұзылысына әкелетін бүйректің экскрециялық және инкрециялық қызметтерінің жетіспеушілігімен жүретін ауру.
Этиологиясы
Этиология:СБЖ-нін негізгі себептері бул:- Буйректін шумактарын закмдайтынаурулар: жедел жене созылмалыгломерулонефрит- Буйрек тутікшелерін жане интерстицийін басым закмдайтынаурулар:интерстициальды нефрит, созылмалыпиелонефритЗат алмасу бузылысынын аурулары:кант диабеті, подагра, амилоидоз,цистинозгипероксалурия- Буйректін туа біткен аурулары: поликистоз, гипоплазия, L-терізді буйрек, буйректін еспей калуы, буйрек артерияларынын туа біткен тарылулары, тага терізді буйрек,Альпорт синдромы, Фанкони синдромы, диффузды мезангиалык нефросклероз- Ревматикалык аурулар: жуйелі кызыл жиегі, жуйелі склеродермия,геморрагиялык васкулиттер,ревматоидты артрит, туйіндіпериартериит,
Созылмалы бүйрек жетіспеушілігінің түрлері
1. шумактык - фильтрациялык бузылыстары басым (жеделдеу,
созылмалы
гломерулонефрит, буйрек амилоидозы,
диабеттік нефропатия).
2. тутікшелік бузылызтары басым (буйректін тубулоинтерстициялык
уремияга тон симптомокомплекс дамиды. Есі бір кіріп, бір шыгады. Тілі тунбамен капалады, аузы кургак, аммиак нісі шыгады. Терісі сур тусті, беті ісінген.
Терісі ак тусті мочевина кристалдарымен капталган Тері бетінде канталаган тырнак іздері байкалады. Кору кабілеті томендеп, сокырлык дамуы мумкін. Алгашкыда наукастарды кезінін булдырауы, кейіннен мулдем кермеу мазалайды. Денеде, аяктарында ісіктер пайда болады. Демі терен, шуыл аралас, сирек. Дем алуы - узак, терен, ал дем шыгаруы кыска. Кейде наукастарда пневмония дамиды, бірак ол температурасыз отеді. Кейде перикардит дамиды. Ол кезде перикардит уйкеліс шулы естіледі. Наукастар кахексияна ушырайды, бауыр дистрофията ушырагандытан, анемия белгілері пайда болады.
Диагностикасы
1.Жалпы кананализілейкоцитоз, эритроцитопения,тромбоцитопения пайда болады. Кан ую уакыты узарады, сонын салдарынан кан кетулер пайда болады.2.Биохимиялык кан анализі - креатинин, мочевина, азоткалдыктарыный концентрациясы жогарылайды.3.Каннын кьпикылды-сілтілі тепе-тендігі ацидозга карай жыжиды.4. Ренигенологияльк тексеру эдістері ? экскреторлык урографияны СБЖ-нін сонты сатыларында жасауна болиайды. Ойткені буйректінконцентрациялык функциясы бузылгандыктан, контраст заттарыдурыс болінбейді, сондытан дуры сурет пайда болмайды.5. Радионзотоппы эдісті кез келен уакыта колданура болады.6. Ультрадыбысты сканер комегімен уродинамика бузылысынаныктауга болады.
Емі
Этиологиялык емінде пиелонефрит, гломерулонефрит аурударынемдеу керек. Физикалык куштен, суктан сактану керек. N° 7 диетатуздарды, іпімдіктерді шегеруді, ащы тагам коспаларын азайтуды коздейді.Наукастарга карбыз, кауын, жузім пайдалану керек. Созылмалыинфекция ошактарына санация жасау керек.
