Бөж тақырыбы: Этно әлеуметтану
Қазіргі уақытта этнос және этникалық процестер теорияларының жасалынуы әрі қарай жалғасуда
жүктеу/скачать 31,3 Kb.
|
әлеумет бөж 10. хазина
| Қазіргі уақытта этнос және этникалық процестер теорияларының жасалынуы әрі қарай жалғасуда.
Этносоциология әлеуметтік және этникалық процестерді зерттеп, олардың өзара байланысын аша отырып, аса үлкен проблемаларды қамтиды. Этносоциологияның қалыптасуының бірінші кезеңі - “ұлттардың дамуы мен жақындасуы” процестерін зерттеу. Бұл кезеңде қазіргі ұлттардың жаңарту процестерін ой елегінен өткізу аса маңызды. Оның мәні этножіктелуші белгілердің мәдениет, тұрмыс және тұрмыс қалпынан көбінесе ұлттық сана-сезім саласына ауысудан тұрады. Адамдар ұқсас өмір сүре бастайды, бірақ ұлтаралық (интернационалдық) мүдделер бірлігін сезбейді. Бұл құбылысты Ю.В.Бромлей этникалық парадокс деп атаған. Ю.В. Артюнян, Л.М. Дробижева этносоциологияның қалыптасуын талдауды қорытындылай отырып, жақын болашақтағы ғылымның даму жолдарын немесе “жаңа көкжиектерін” анықтады. Соңғы он жыл көлемінде этносаралық қатынастарға қатысты көптеген зерттеулер өтікізілді. Ондағы жаңадан қосылған объект - зерттеушілер дәстүрлі орыс этносы мен басым ұлттарға зерттеулішер диаспораларда болып жатқан процестерді зерттеуді қосты. Мазмұндық тұрғыдан алғанда топаралық қатынастардың саяси факторларына көңіл бөлу жоғарылады. Зерттеудің теориялық деңгейіне шығудың жаңа жолына ұлтшылдық, ұлтшылдық пен демократияның арақатынасы, көп құрамды қоғамдардағы этноұлттық проблемаларды шешудің тиімділігі, адам құқығы мен халық құқығының басымдығы, ескі және жаңа қорқыныштар және басқалардың себебін іздеу сияқты проблемалар ие болды. Бұл проблемаларды шешу арнайы зерттеулерді талап етеді, өйткені олар социологияның, этнологияның, саясаттануның, психологияның пәндік салаларының қиылысында пайда болады. Бұл пәндер этносаралық әрекеттесу саласында мүдделердің жақындасуын көрсетуде. Қазақстанда ұлттар мен олардың өзара қатынастарының даму проблемаларын зерттеу өзінің қалыптасқан ғылыми дәстүріне ие екенін айта кеткен жөн. Оның негізі Н.Д. Жанділдин, М.С. Жүнісов, О.Исмағұлов, Т.Сәрсенбаев, М.М. Сужиков, Г.Е. Сапарғалиев және т.б. тарапынан қаланған. Олардың еңбектерінде ұлтаралық қатынас проблемалары қозғалды, олардың даму тенденциялары байқалды. Нақтылы социологиялық зерттеу материалдарында ұлтаралық қатынас мәдениетінің қалыптасуындағы түрлі факторлардың өзара әрекеттесуі талданып, ұлтаралық қатынастарды реттеуде мемлекеттің рөлі қарастырылды. Қазақстандық ғалымдардың соңғы жылдардағы еңбектері (Р.Б. Әбсаттаров, Л.А. Байдильдинов, Н.Ж. Байтенова, С.К. Калмыков, Ә.Қалмырзаев, А.П. Коновалов, В.Д. Курганская, К.Е. Көшербаев, Г.В. Малинин, К.М. Марданов, Ә.Н. Нысанбаев, Н.В. Романова, С.Т. Сейдуманов, К.Л. Сыроежкин, М.Б. Татимов, С.К. Утешов, З.К. Шаукенова және басқалар) ұлттық саясатты, ұлттық қатынастарды ғылыми басқарудың мәнін ашады, этносаясатқа теориялық негіздеме жасайды, этносаралық интеграцияны ұзақ мерзімді және қарама-қайшы процесс ретінде қарастырады, тілдің пікірталас проблемаларын, жанжалдардың потенциалды мүмкіндіктерін, қазіргі қазақстандық қоғамдағы ұлтаралық қатынастар мен ұлтаралық қарым-қатынастардың өзгеру ерекшелігін талқылайды. жүктеу/скачать 31,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|