Боранбаева бақтылы сансызбайқызы ғұмар Қараштың өмірі мен қоғамдық саяси қызметі
Зерттеу жұмысының деректік негізі
жүктеу/скачать 0,49 Mb.
|
| Зерттеу жұмысының деректік негізі. Диссертациялық жұмыстың дерек көзі ретінде Алматы, Уфа, Орынбор, Астрахан, Орал қалаларындағы мұрағат қорларында жинақталған құжаттар, кітапханалардың сирек кездесетін кітаптар қорларындағы ХХ ғасыр басындағы мерзімді баспасөз материалдары, құжаттар жинақтары, замана куәгерлерінің естеліктері алынды.
Негізгі деректердің дені Қазақстан Республикасы Орталық Мемлекеттік мұрағаты (ҚРОММ) қорларынан алынды. «Ішкі Қырғыз (Қазақ) Ордасын басқару жөніндегі Уақытша Кеңес» (№78-қор); «Бөкей облыстық жұмысшылар, солдаттар мен шаруалар депутаттары Кеңесінің Атқару Комитеті» (№1453-қор); «Қазақ АССР-ның ішкі істер халық комиссариаты» (№40-қор); «ХІХ ғасырдағы Орынбор шекара комиссиясы» (№4-қор); «Ысмайлов қоры» (№1985-қор). Бұл көрсетілген қорлардан ХІХ ғасырдың соңғы ширегіндегі қазақ халқының қоғамдық өмірі мен шаруашылығы, ХХ ғасырдың І ширегіндегі Бөкей даласындағы оқиғалар жөнінде мәліметтер алынды. Сондай-ақ бұл қорларда Ғұмардың қызметі, оның Кеңес жұмысына қатысуы, ағарту саласындағы қызметтерін айқындайтын құжаттық деректер сақталған. Қазақстан Республикасының Президенті Мұрағатының (ҚРПМ) «Естеліктер» (№811-қор) деп аталатын қорындағы Ғ.Қараштың өмірі, азамат соғысы туралы, Кеңес өкіметі тұсындағы оқу-ағарту, баспасөздегі қызметіне қатысты Ғ.Сарыбаев, Ж.Сарсеков, Ғ.Салимов, Ш.Күсәпқұлов сияқты сол тарихи кезең оқиғалары куәгерлерінің естеліктеріндегі құнды деректер пайдаланылды. Зерттеу нысанындағы көптеген құнды деректер Башқұртстан Республикасы Орталық Мемлекеттік тарихи мұрағатының (БРОММ) «Орынбор діни басқармасы» (№ 295-қор); «Уфа губерниялық жандарм басқармасы» (№187-қор); «Ғалия» медресесінің тарихы бойынша құжаттар жинағы» (№ 4667-қор) деп аталатын қорларынан алынды. Аталған қорларда Ғұмардың Уақытша үкімет тұсындағы және Қазан төңкерісінен кейінгі кезеңдегі Орынбор мүфтилігінің қазиы қызметін атқарғанын айғақтайтын құжаттар сақталған. Тақырып бойынша құжаттар Астрахан облыстық мемлекеттік мұрағатының (РФАОММ) мынандай қорларынан алынды: «Астрахан губерниялық статистика бөлімі» (№135-қор); «Губерниялық жандарм басқармасының» (№286-қор); Ішкі Орданың 1895 жылғы жылдық есебі» (№ 734-қор); «Астрахан губерниясының ішкі істер басқармасы» (№1632-қор); «РФ Астрахан облысының қазіргі заман құжаттары мемлекеттік мұрағатының (РФАОҚҚММ) (№1094-қор). Осы көрсетілген қорларда Бөкей облысының ХІХ ғасырдың соңғы ширегі мен ХХ ғасырдың басындағы жалпы жағдайы, өлкедегі оқу ісі, сауда т.б. деректер жинақталған. Сонымен қатар аталмыш мұрағат қорынан «Қазақстан» газеті жөніндегі дерекпен бірге Ғ. Қараштың идеялас серіктері Б.Қаратаев, Е.Бұйрин туралы мәліметтер ғылыми құндылығымен ерекшеленеді. Орынбор облыстық мемлекеттік мұрағатында (РФОрОММ) «Шора» журналы, «Қазақ» газетіне қатысты құнды деректер «Орынбор губерниялық жандарм басқармасы» №21-қорында жинақталған. «Орынбор губернаторының кеңсесі» №10-қорында «Қазақ» газетін шығаруға атсалысып, көмек көрсеткен басқа ұлт зиялылары туралы құнды деректер сақталған. Батыс Қазақстан облыстық мұрағатында (БҚОММ) Ғ.Қараштың Кеңес өкіметі тұсындағы қоғамдық қызметі жөніндегі құнды деректер төмендегідей қорларда сақталған: «Бөкей Облыстық Советі атқару комитетінің құжаттары» (№ 312-қор); «Бөкей губерниялық партия комитеті құжаттары» (№17-қор). Мұрағат қорында жинақталған Бөкей облыстық сьезінің хаттамалары, баяндамалары, тізімдерімен бірге Ғұмардың өз қолымен жазған өмірбаяндық мәліметтері бар тіркеу қағазының табылуы ұлт жанашыры өмірінің беймәлім жақтарын анықтауда құнды дерек көзі болып табылады. Ғ.Қараштың өмірін зерттеуде құнды дерек көзі ретінде Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылыми кітапханасының сирек қолжазбалар бөлімінде сақталған Х.Әжікеевтің, Ө.Бекетовтың, Ш.Бекмұхамедовтың естеліктері пайдаланылды. Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану мұражайының «М.Ысмағұлов қорында» сақталған ауқымды материалдар жинағы да тарихи тұлғаның өмірі мен қызметін зерттеуде ғылыми негізге алынды. жүктеу/скачать 0,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|