Бухгалтерлік есеп


г)  Жеткізушілерге болған ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз- дардан



Pdf көрінісі
бет135/167
Дата19.09.2022
өлшемі2,74 Mb.
#149980
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   167
Байланысты:
Бухгалтерлік есеп

г) 
Жеткізушілерге болған ұзақ мерзімді кредиторлық қарыз-
дардан.
 
Бұл операциялар № 3310 «Жеткізушілерге ұзақ мерзімді 
кредиторлық берешек» пассивті шотының кредиті бойынша 
бейнеленеді. Активтер жеткізіп берушілерден келетіндіктен, 
шаруашылық операция № 3310 шоттың кредитінен № 1310—
1315, 1317, 1330, 1420, 7210, 8010 шоттардың дебетіне жасалады. 
Бухгалтерлік жазу төмендегіше болады:
Дт Кт Құжаттар
1310—1315 Келісімдер, шот-фактуралар, 
1317, 1330 3310 жүкқұжаттар
1420
7210, 8010
Жазудың дұрыстығын тексереміз: дебеттік жағында тек қана 
активті шоттар орналасқан. Бұл жағдайда баланстың активі мен 
пассиві көбейетін 3 типті «Активті-пассивті» операция орын 
алады. Бір жағынан кәсіпорынның материалдық ресурстары мен 
шығыстары, екінші жағынан бір мезгілде сол сомаға жеткізіп 
берушілер бойынша кредиторлық қарыздары көбейеді. Бұл жағдай 
жазудың дұрыстығын білдіреді.
Мысалдар
келтіреміз: 1) кәсіпорын жеткізушіге берілетін 
ұзақ мерзімді берешек есебінен 2005 жылы қыркүйек айының 
26 жұлдызындағы жүкқұжат пен 845 шот-фактураға сәйкес, 
1000000 теңге сомаға құрылыс материалдарын алды. Бұл жағдайда 
бухгалтерлік жазу төмендегіше болады: 


230
Дт Кт Сома Ескерту
1317 — 4110 = 1000000 3 типті операция
А (+) П (+)
2) құрылыс материалдары келіп түсуінің нәтижесінде сол шот-
фактураға сәйкес, 140000 теңге мөлшерде өтелуге тиіс ҚҚС-ның 
сомасы пайда болды. Бұл жағдайда бухгалтерлік жазу төмендегіше 
болады: 
Дт Кт Сома Ескерту
1420 — 4110 = 140000 3 типті операция
А (+) П (+) 
Енді міндеттемелердің кему (орындалу) жағдайларын қараймыз. 
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің кемуі (орындалуы)
Аталмыш жағдайларда олар дебет бойынша өтеді. Бұл жерде 
біз кәсіпорын тауар-материалдық қорларының құны қандай эле-
менттерден пайда болады немесе есептелетін міндеттемелер қандай 
көздерден ұсталатынына назар аударуымыз керек.
а) 
Ұзақ мерзімді қарыздарды төлеу (жабу). Бұл операциялар № 4010, 
4020 «Ұзақ мерзімді қарыздар» шоттарының дебеті бойынша 
бейнеленеді. Несиелердің жабылуы (төленуі) болатындықтан, 
шаруашылық операция № 1010, 1040 шоттардың кредитінен № 4010, 
4020 шоттардың дебетіне жасалады. Бухгалтерлік жазу төмендегіше 
болады:
Дт Кт Құжаттар
4010—4020 1010, 1040 Келісімдер, несиелерді 
есептеу
бойынша есептер, төлем тапсырмалары
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында тек қана 
активті шоттар орналасқан. Бұл жағдайда баланстың активі мен 
пассиві кемитін 4 типті «Пассивті-активті» операция орын алады. 


231
Бір жағынан кәсіпорынның ақша қаражаттары, екінші жағынан бір
мезгілде сол сомада несие берушілерге кредиторлық қарыздары 
кемиді. Бұл жағдай жазудың дұрыстығын білдіреді.
Мысал 
келтіреміз: кәсіпорын 2005 жылы наурыз айының 29 
жұлдызындағы № 857 төлем тапсырмасы мен банктің келісім 
шартына сәйкес, 500000 теңге сомада банктің ұзақ мерзімді несиесін 
жапты (төледі). Бұл жағдайда бухгалтерлік жазу төмендегіше 
болады: 
Дт Кт Сома Ескерту
3010 — 1040 = 500000 4 типті операция 
П (-) А (-)
ә) 
Еншілес (қауымдастырылған) ұйымдарға ұзақ мерзімді кре-
диторлық берешектерді жабу (төлеу). Бұл операциялар № 4120—
4140 «Еншілес (қауымдастырылған) ұйымдарға ұзақ мерзімді 
кредиторлық берешек» шоттарының дебеті бойынша бейнеленеді. 
Еншілес (бағынышты) ұйымдарға кредиторлық қарыздар жабы-
латындықтан, шаруашылық операция № 1010—1040 шоттардың 
кредитінен дебетіне жасалады. Бухгалтерлік жазу төмендегіше 
болады:
Дт Кт Құжаттар
4120—4140 1010, 1040 МСИ-ның декларацияларын
есептеу бойынша есептер, шот- 
фактуралар, төлем тапсырмалары, 
квитанциялар 
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында тек қана 
активті шоттар орналасқан. Бұл жағдайда баланстың активі мен 
пассиві кемитін 4 типті «Пассивті-активті» операция орын алады. 
Бір жағынан кәсіпорынның ақша қаражаттары, екінші жағынан 
бір мезгілде сол сомада еншілес ұйымдар бойынша кредиторлық 
қарыздары кемиді. Бұл жағдай жазудың дұрыстығын білдіреді.
Мысал 
келтіреміз: кәсіпорын 2005 жылы маусым айының 30 
жұлдызындағы № 174 төлем тапсырмасына сәйкес, 2200000 теңге 
сомада еншілес ұйымдарға ұзақ мерзімді қарызын жапты (төледі). 


232
Бұл жағдайда бухгалтерлік жазу төмендегіше болады: 
Дт Кт Сома Ескерту
4120 — 1040 = 2200000 4 типті операция 
П (-) А (-)
 б) 
Алынған ұзақ мерзімді аванстарды жабу. Олар бойынша есептер 
№ 4410 «Алынған ұзақ мерзімді аванстар» пассивті шоттарының 
дебеті бойынша бейнеленеді. Бұрын алынған аванстардың жа-
былуы (төленуі) болғандықтан, шаруашылық операция № 1010, 
1040 шоттардың кредитінен № 4410 шоттың дебетіне жасалады. 
Бухгалтерлік жазу төмендегіше болады:
Дт Кт Құжаттар
4410 1010, 1040 Келісімдер, салыстыру актілері, 
төлем тапсырмалары
Жазудың дұрыстығын тексереміз: кредиттік жағында тек қана 
активті шоттар орналасқан. Бұл жағдайда баланстың активі мен 
пассиві кемитін 4 типті «Пассивті-активті» операция орын алады. 
Бір жағынан кәсіпорынның ақша қаражаттары, екінші жағынан 
бір мезгілде сол сомада алынған аванстар бойынша кредиторлық 
қарыздары кемиді. Бұл жағдай жазудың дұрыстығын білдіреді.
Мысал 
келтіреміз: кәсіпорын 2005 жылы ақпан айының 29 
жұлдызындағы № 439 төлем тапсырмасы мен келісім шартына 
сәйкес, 1700000 теңге сомада тауар-материалдық қорларды жеткізіп 
беру үшін бұрын алынған ұзақ мерзімді авансты жапты (төледі). Бұл 
жағдайда бухгалтерлік проводка төмендегіше болады:
Дт Кт Сома Ескерту
4410 — 1040 = 1700000 4 типті операция 
П (-) А (-)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   167




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет