Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018
245 Кҿптеген зерттеулерде танымдық қызығушылықтың дамуын бақылаушылықпен, есте сақтау қабі- летімен, зейінмен, білуге қҧмарлығымен жҽне т.б. байланыстарыды, яғни қызығушылықты жеке тҧлғаның кҥрделі процестерінің жинағы ретінде кҿрсетеді (Л.И. Божович, Н.Ц. Купарадзе, В.Г. Леонтьев, А.А. Любленская, М.И. Махмутов, Н.Г. Морозова, А.В. Петровский, Н.К. Постникова, жҽне т.б.). Мектепке дейінгі балалардың танымдық жҽне шығармашылық белсенділіктерін қалыптастырудың тҧлғалық негізділігін психологтар Л.С. Рубинштейн, Л.И. Божович, Л.А. Венгер, Л.С. Выготский, П.Я. Гальперин, А.В. Запорожец, Д.Б. Эльконин, Т.Тҽжібаев, М.Мҧқанов, Қ.Жарықбаев, Ҽ.Алдамҧратов, Х.Шерьязданова жҽне т.б., мектепке дейінгі балалардың анатомиялық-физиология- лық, танымдық жҽне эмоциялық-еріктік сипаттамаларында белсенділікті А.М. Леушина, А.А. Люблинская, Н.Н. Поддьяков, А.П. Усова т.б., танымдық ҽрекет, жеке тҧлғалық даму, белсен- ділікті арттыру Ш.А. Амонашвили, Т.И. Шамова, Ҽ.М. Мҧханбетжанова т.б., мектепке дейінгі тҽрбие мҽселелері жҿнінде ғылыми-теориялық жҽне ҽдістемелік зерттеулер Б.Б. Баймҧратова, А.Меңжанова, М.С. Сҽтімбекова, М.Т. Тҧрыскелдина, Ҽ.Ҽмірова, А.Е. Манкеш, Қ.Меңдаяқова, Ф.Н. Жҧмабекова, Ж.С. Хасанова, Ж.Рысбекова, А.Т. Искакова, А.Х. Казетова т.б., мектепке дейінгі білім беру теориясы жҽне ҽдістемесі Ҧ.Т. Тҿленова, Г.З. Таубаева, К.М. Метербаева, т.б. еңбектерінде зерттелінген. Қоғам сҧранысынан туындап отырған талапқа сҽйкес баланың ой-ҿрісін дамытып, танымдық іс- ҽрекетін қалыптастырып, алған білімдерін ҿз тҽжірибесінде жаңа жағдайларда қолдану біліктілігі жетілдірілген, ізденімпаз, шығармашыл тҧлға қалыптастырудың бірден-бір жолы медиабілім беру. «Медиабілім» (media education) алынған ақпарат негізінде ҿздерінің ой-пікірлерін айтуға қабілет- ті, ақпарат қҧралдарына сыни жҽне ҿзіндік кҿзқарасы бар отандық азаматтарды тҽрбиелеу мақсатын- да медиа қҧзыреттілікті дамытуға бағытталған оқу ретінде айқындалады. Бҧл оларға қажетті ақпа- ратты пайдалануға, оны талдауға, сондай-ақ ақпаратқа қатысты экономикалық, саяси, ҽлеуметтік немесе мҽдени мҥдделерді ҥйлестіруге мҥмкіндік береді. Медиабілім адамдарды хабарламаларды жасауға, коммуникацияға мейлінше тиімді ақпарат қҧралын таңдауға оқытады. Медиабілім адам- дарға ҿздерінің ойларын жҽне ақпаратты еркін білдіру қҧқығын жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді. Бҧл олардың жеке дамуына ғана ҽсер етіп қоймай, сондай-ақ, олардың ҽлеуметтік тҧрғыда белсенді атсалысуын жҽне интербелсенділігін кҥшейтеді. Медиабілім беру – педагогикадағы білім алушылардың бҧқаралық байланыс заңдылықтарын оқуын жақтайтын бағыт. Негізгі міндеті – жас ҧрпақты казіргі ақпараттық заман талаптарына, тҥрлі ақпаратты қабылдау мен талдауға дайындау, адамды оны тҥсінуге, оның психикаға ҽсерін білуге ҥйрету, байланыстың вербальдік емес формалары негізінде, техника қҧралдар мен қазіргі акпараттық технологиялар кҿмегімен қарым-қатынас жасау тҽсілдеріне ҥйрету. Медиабілім беруге зерттеушілердің берген кең ауқымды анықтамасында тҽрбие берудің жаңа тиімді ҽдісі жақсы кҿрініс табады (А.В. Шариков, Эвлин Бевор, Е.Н. Ястребцева, Хью Моррис, Л.Мастерман, Г.Н. Жигло, С.Б. Цымбаленко жҽне т.б.). Мҧнда оқушының еркін дамуы мен оның қабі- леттерінің жан-жақты дамуына жағдай жасауға бағытталған жаңа алгоритм жасалатыны сҿз етіледі. Қазіргі ҽлем бҧқаралық қатынас дҥниесі деп аталады. Қазіргі заманғы мектепке дейінгі білім беру мекемесінде ақпараттық технологиялар, жобалау қызметі, қашықтықтан оқыту нысанында тҽрбие мен білім алу, электрондық ҿнер кең таралған. Мектепке дейінгілерге ҥнемі ҿсіп келе жатқан ақпарат ағынымен тап келуге тура келеді, оларға алынған ақпаратты ҿз бетінше сыни тҧрғыдан бақылауға, оларды іздеу дағдылары қиындық тудыруы мҥмкін. Г.М. Маклюэн: "нағыз сауатты болу ҥшін, медиа ҽлемінде сауатты болу керек" [2]. Бҧл атақты канадалық ҽлеуметтанушының сҿздері бҥгінгі таңда ҿзекті болып отыр. Мектепке дейінгі медиабілім бағыты мектепке дейінгі педагогика саласында қазіргі уақытта то- лық зерттелмеген. Біздің ойымызша, медиабілім беру мақсаты, медиабілім қҧралдары арқылы бала- лардың қабілетінің жан-жақты дамуына ықпал ету. Мектепке дейінгі медиа білім нҽтижесі медиа сауатты болу ретінде, мектепке дейінгі баланың маңызды сапасы. Медиасауаттылық сюжетті тҥсіну, ажырата суреттеу, негіздеуге, ҿз кҿзқарасын таңдау жҽне сапасын бағалау тҧтынатын медиалық ақпараттар арқылы медиашығармашылық жҽне медиабілім ойыны – осы жас аралығында жетекші қызмет тҥрлерінде кҿрінеді. |