Cабақтың тақырыбы: Киелі сандар (1,2- слайд) Сабақтың мақсаты

1. 
   Білімділік: Оқушылардың ойлау қабілетін, тапқырлығын, жылдамдығын, таным белсенділігін арттыру. Киелі сандар сырын ашу, сатылай кешенді талдау технологиясын қолдана отырып оқушылардың білімдерін тиянақтау.
   
2. 
   Дамытушылық: Оқушылардың ойлау және тілдік қабілеттерін, қарым- қатынастық біліктілігін дамыту, грамматикалық тапсырмаларды дұрыс орындау, негізгі ойды бөліп алу, өз пікірін қорғай алу, ой қорытындысын жасату.
   
3. 
   Тәрбиелік: Оқушыларға өз елін қастерлеуге, Н.Ә. Назарбаевтың 2030 бағдарламасындағы «7» санын қастерлеп көрсеткенін айта отырып, халық дәстүрін , Отанын сүюге , қазақтың киелі, қасиетті сандарын есте сақтауға тәрбиелеу.
   

I.Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу.

II.Үй тапсырмасын тексеру.

III.Жаңа сабақ.

• 
  Балалар , « Жеті» дегенде сендерге қандай ой келеді?
  

2. Ал , енді , Қадыр ағамыздың « Жеті» өлеңіне көңіл бөлейік.

1. 
   Өлеңді мұғалімнің мәнерлеп оқып шығуы.
   

Киелі сан жеті деген,

Байланысты жетіменен.

Көп ұғымы халқымыздың,

Белгісіндей салтымыздың.

Жеті қабат көк жер үсті

Жеті қабат жер асты.

Жеті Жарғы- заң жеті,

Қазынамыз бар жеті.

Жеті атамыз- жеті жұрт,

Ағайынды жеті құт.

2. 
   Өлеңнің түсінігін айту;
   

3. 
   Өлеңді оқушылар мәнерлеп оқиды.
   

1. 
   Қадыр Мырза-Әлі қай жылы, қай жерде дүниеге келген?
   
2. 
   « Жеті» өлеңінің авторы кім?
   
3. 
   Неліктен қазақ халқы жеті санын киелі сан деп санаған?
   

4. 
   Қадыр Мырза-Әлі өмір бойы қолынан жүйрік қаламы түспеген үлкен дарын, үлкен талант иесі.
   

Ақын өзін « Өмірбаян орнына» өлеңінде:

Бәрін тез-тез болады деп кім күткен!

Күндер өткен жұлдыз жауар түндіктен.

Мырзалының

Үміт артқан өлгенше

Үш ұлынан жалғыз еркек кіндік мен.

Жүз демеймін-

Түсінеді жөнді ұққан

Жалғыз едім мен бір ірі сомдықтан.

Жалғыз едім өспей қойған атадан,

Жоғалуға қақым жоқты сондықтан!

Өлең жаздым тоғыз тарау,

Жеті өрім.

Сездім соның жүректерге жетерін,- деген.

5.Сұрақ- жауап.

• 
  Қазақ халқының ұғымында жеті санының қасиетті, киелі сан екендігін білесіңдер ме?
  
• 
  Қазақ халқында жеті саны киелі деп есептелген. Себебі, орта ғасырларда ғалымдар жеті күнге, жеті жұлдызға ат берген. « Жеті» сөзімен байланысты халқымызда жеті қазына, жеті күн, жеті ата, жеті ұрпақ, жеті байлық сөздері пайда болған. 17- ғасырда Тәуке ханның « Жеті жарғысы» да жеті санының қасиеттігіне байланысты болған. Қайтыс болған адамның жетісін беру, жеті шелпек пісіріп, еске алу жетімен байланысты. Наурызкөжеге де жеті тағам салып пісіреді.
  

1. 
   Жарғы: Көтеріліс жасап, бүлік шығарған кісілерге өлім жазасы бұйырылсын.
   
2. 
   Жарғы: Түркі халқының мүддесін сатып, еліне опасыздық еткендер өлім жазасына бұйырылсын.
   
3. 
   Жарғы: Мемлекет ішінде жазықсыз кісі өлтіргендер өлім жазасына бұйырылсын.
   
4. 
   Жарғы: Өзге әйелімен зинақорлық жасаған ақ некені бұзушыларға өлім жазасы бұйырылсын.
   
5. 
   Жарғы: Өреде тұрған, тұсаулы жүрген сәйгүлік атты ұрлаған кісіге өлім жазасы бұйырылсын.
   
6. 
   Жарғы: Төбелесте мертігудің түріне қарай төмендегіше мүліктей құн төленсін:
   

Ә) төрт мүшенің бірін мертіктірген кісі айыпқа ат береді.

7- Жарғы: Ұрланған жылқы өзгеде құнды мүлік үшін он есе артық айып төлеттірсін.

7.Сұрақтарға жауап беру.

1. 
   « Жеті Жарғы» заңын құрастырғандар кімдер?
   
2. 
   Қай ханның тұсында шыққан заң?
   
3. 
   «Жеті Жарғы» заңын құрастыруға қатысқан билер туралы айту.
   

1. Ұлттық қауіпсіздік.

2. Саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы.

3. Шетел инвестициялары мен ішкі жинақталымдардың деңгейі жоғары ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсуі.

4. ҚР азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл- ауқаты.

5. Энергетика ресурстары.

6. Инфрақұрылым әсіресе көлік және байланыс.

7. Кәсіби мемлекет.

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2030 бағдарламасындағы «7» санын қастерлеп көрсеткенін оқушыларға айту.

( 11,12 - слайд)

« Жеті атасын білмеген ....»

• 
  « Жеті атаңды» білесің бе?
  

( 13- слайд)

1. 
   Бала 1. Әке
   
2. 
   Әке 2. Бала
   
3. 
   Ата 3. немере
   
4. 
   Арғы ата 4. Шөбере
   
5. 
   Тек ата 5. Шөпшек
   
6. 
   Түп ата 6. Немене
   
7. 
   Баба 7. Туажат ( дәптерге жазып алу)
   

( 14- слайд)

1. 
   Хеопс пирамидасы
   
2. 
   Семирамиданың аспалы бағы
   
3. 
   Зевс мүсіні
   
4. 
   Артемида ғибадатханасы
   
5. 
   Родос алыбы
   
6. 
   Галикарнас кесенесі
   
7. 
   Александрия шамшырағы
   

Хеопс пирамидасы салынғалы бергі 4 мың жыл бойы осы бір сұрақ кімді де болсын мазалауын қояр емес. Ол туралы аңыз да көп. « Осыншалық алып дүниені адам салуы мүмкін емес» деп күмәнданатындар да кездеседі. Біреулері « жындар салған болуы ықтимал» десе, біреулері « бұл – жер бетінде болған басқа өркениеттің белгісі» дейді, енді бірі « жоқ, мұндай кереметті бөтен ғаламшардан келгендер салған» деген болжамдарын ұсынып бағады. Неге олай? Себебі , бүгінге дейін және технология дамыған қазіргі заманда да дәл осындай теңдессіз құрылысты адамдар әлі өз қолымен сала алған жоқ. Сондықтан да, Хеопс пирамидасы – адамзат тарихындағы 7 кереметтің бірі. Осы 7 кереметтің бүгінге дейін аман жеткені осы хеопс пирамидасы ғана.

( 19- слайд)

Бұл дүниежүзіндегі әлемнің жеті кереметі болса, Қазақстанның да өз жеті кереметі бар.

1. 
   Қожа Ахмет Иассауи кесенесі
   
2. 
   Тайқазан
   
3. 
   Айша бибі мазары
   
4. 
   Тамғалы жартас суреттері
   
5. 
   Алтын адам
   
6. 
   Домбыра
   
7. 
   Күлтегін ескерткіші
   

15.Өзге де Шығыс шайырлары тәрізді қазақ халқының ақындары жеті ғашықтың бәрін де жырға қосып, дастан етіп жырлаған. Олар: 1. Ләйлі- Мәжнүн. 2. Зылиқа –Жүсіп. 3. Фархад- Шырын. 4. Таһир- Зуһра. 5. Арзу- Қамбар. 6. Мәлік- Жамал. 7. Зияда- Бозжігіт.

(23 - слайд)

16.Тапсырмаларды орындау:

1. 
   7 санынан басқа қандай тағы да қазақтың киелі сандарын білесіңдер?
   

2. 
   «Сатылай талдау технологиясы» бойынша сөзге фонологиялық талдау сызбасын қайталап 3,7,9,12,40 сандарына ауызша фонологиялық талдау жасау.
   

3. 
   «Қасиетті» сөзіндегі дыбыстарға сатылай кешенді талдау технологиясы бойынша математикалық тәсілмен дыбыстық талдау жасау.
   

( интерактивті тақтада)

Бақыт деген- досыңның табағында,

Бақыт деген- домбыра шанағында,

Бақыт деген- өзіңнің босағаңда,