Дарынды балаларды оқыту
жүктеу/скачать 24,5 Kb.
|
Талантты және дарынды балаларды оқыту
- Бұл бет үшін навигация:
- «себептері» бар: - «эмоционалды»
| -тәуелсіз,
-көшбасшылыққа қабілетті, -бәсекелестікке қабілетті, -дрекшелікке құмар -эмоционалды дамушы (эмоциялардың стандартты емес көрінісі). -дарындылықтағы педагогикалық проблема, ең алдымен, баланың танымдық қызметінде жатыр . Дарынды балалар, көкжиегінің кеңдігімен,айналада болып жатқан ерекше сезімімен, ми жұмысының тұрақтылығымен ерекешеленеді, сонымен қатар оларда жақсы дамыған сөйлеу тілі, көлемді вокабуляр, олар күрделі мәселелерді шешумен айналысады, шешудің ерекше жолын іздейді, дайын жауапқа құмар емес. Көптеген дарынды балалардың математикалық ойлау қабілеті бар,олар оқуды біледі, оқу дағдылары мен дағдыларын жетік біліп, оқу-танымдық іс-әрекеттің кезеңдерін меңгерген. Мұндай балалардың ақыл-ой бейімділігі басым, жоғары белсенді болып келеді.Олар көп кітап оқиды, жақсы ұйымдастырылған, кейде өзіне тым сенімді, әзіл-оспақты жақсы түсінеді, бірақ позитивтілікті ұстанбайды.Бұндай балаларда эмоционалдылық, кейде қорқыныш сезімі, өзіне қанағаттанбау тән. Бұл дарынды балалардың бір қателегі. "Керемет есте сақтау қабілеті мен алған білімдері мен дағдыларына билік ету, оларға қолда бар ақпарат пен тәжірибені ұтымды түрде жіктеуге мүмкіндік береді" [3] Осындай оқушылармен жұмыс істеу қызықты, бірақ, сонымен бірге қиын, өйткені олар ерекше назар аударуды талап етеді. Дарынды балаларды оқытудың басым мақсаты жеке тұлғаны дамыту үшін қажетті жағдайлар жасау болып табылады, сондықтан баланың дүниетанымының тұтастығын анықтайтын жан-жақты жалпы білім беру туралы ұмытпауымыз керек. Менің көзқарасым бойынша бұл мақсат тілді оқытуда жақсы жүзеге асырылуы мүмкін, өйткені коммуникативті білім беру әдістемесі барлық басқа оқу пәндерінің әртүрлі салаларындағы білімді пайдалануды қамтиды. Тіл білімі ішінде, қазақ тілі туралы айтатын болсақ, дарынды балалармен жұмыс, ең алдымен, тіл өзінің лексикалық-грамматикалық аспектісіне қатысты екенін және бұл жерде не туралы айтылғандығын үйрете отырып, олимпиадаларға дайындық немесе сабақ маңызды емес екенін атап өтеміз. Егер сіз мұндай балалармен күрделілігі жоғары тапсырмалармен айналыспасаңыз, онда сіз баланы студент ретінде жоғалтуыңыз мүмкін немесе мұғалім мен оқушы қақтығысы сирек кездесуі де абзал. Мұғалім сабақ барысында да, үй тапсырмасын анықтауда да, сараланған тәсілді қолдануы керек. Егер бастауыш мектеп туралы айтатын болсақ, жалпы тапсырма-бес сөйлемнен тұратын әңгіме құрастыру, талантты балаға тоғыз-он сөйлем. Берілген нұсқалардың көптеген жағдайлары бар, ең бастысы-мұғалімнің білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту туралы ойлануы керек екенін есте ұстаған жөн. Егер олардың жоғары мүмкіндіктері ескерілмесе, бұл балаларда проблемалар туындауы мүмкін: оқыту тым жеңіл болады немесе олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға шектеу болады. Бұл жағдайда келесі әрекеттер көмектеседі: 1. Оқушыларды жобалық, ғылыми және зерттеу жұмыстарына тарту. Бұл тақырыпты мектепте түсіндіруден тыс білімді кеңейтеді, оқу процесіне динамизм мен тартымдылық береді. 2. Сабақта шығармашылық процесті белсендіретін рөлдік ойындарды пайдалану: драматизация, пікірталас, тікелей пікір алмасу, бейресми қарым-қатынас. 3. Шығармашылық тапсырмаларды қолдану: эссе конкурстары, жұмбақтар жарысы, аудармашылар конкурстары және т. б. 4. Сабақ кезінде интернет мүмкіндіктерін ұтымды пайдалану. 5. Пән бойынша сыныптан тыс жұмыстар: пәндік онкүндіктер, үйірмелер және элективті курстар Дарынды балалардың артықшылықтары туралы көп айтуға болады. Дегенмен, кез келген медальдың артқы жағы бар және ол жиі шешуші болып табылатынын да естен шығармау қажет. Дарынды балалармен жұмыс жасауда проблемалардан аулақ болу мүмкін емес. Мұндай балалар әртүрлі қызығушылықтармен ерекшеленеді. Бұл бірден бірнеше нәрсені жылдам бастауға бейімділікті тудырады, бірақ кейде олардың барлығы қауіпсіз аяқталмайды, яғни, белгіленген мақсат пен жоспарға сәйкестендірілу. Нәтижесінде, мұндай адамдар белгілі бір қыңырлыққа ие бола отырып, көбінесе керемет нәтижелерге қол жеткізе алады және сәтсіздікке тап болады. Соңғы жағдайда олар эмоционалды депрессияға және олардың қабілеттерінің бұзылуына әкелуі мүмкін. Адам белсенділігінің төмендеуі байқалады. Бұл жағдайдың әртүрлі «себептері» бар: - «эмоционалды» (қателесуден қорқу, күлкілі, қабілетсіз болып көріну, жеңілістен немесе жағымсыз өзгерістерден қорқу), - «кәсіби» (тәжірибесіздік, бәсекелестік, балама нұсқалардың болмауы, ойлаудың біржақтылығы, тиісті интеллектуалды деңгейдің болмауы), - «жеке» (сезімталдық, жалқаулық, менмендік, консерватизм, қауіпсіздікке деген жарқын ұмтылыс)" [1,1 – 3]. Дарынды баланың шығармашылығы нақты анықталған мақсаттар болмаған кезде немесе мақсаттар өзгерген кезде сөніп қалуы мүмкін.Бұндай жағдайда мүмкіншілігінше баланың қызығушылығын төмендетпейтіндей жұмыс жасалуы шарт. Негізгі талап–дарынды баланың мұғалімдері оның жеке басын сөзсіз түсіну және құрметтеу. Мұғалімнің басты міндеті, бұрын айтылғандай, баланың байсалды талғамын баулу, шығармашылық жұмысын жандандыру. Дарынды балалар өте мақтаншақ, жеңіл-желпі екенін әрқашан есте ұстаған жөн. Сондықтан мұғалімнен зияткерлік және әдістемелік «багаж» ғана емес,жеке, рухани қасиеттер талап етіледі. Мұғалімнің жеке басы кез-келген оқытудың жетекші факторы болып табылады, сондықтан мұғалім тәлімгер, психолог, дос, мойындаушы, қарсылас, тәрбиеші болуы керек Дарынды оқушылармен жұмыс істейтін мұғалімдер аз сөйлейді, «дайын ,қайта өңделген» ақпаратты аз береді және оқушыларға тапсырманы жеңіл-желпі орындауға ешқашан жол бермейді. Сұрақтарға өздері жауап берудің орнына, олар оны оқушыларға береді. Олар көбірек сұрайды, әртүрлі көзқарастардың қақтығысын тудыру арқылы рефлексияға «итермелейді» және аз түсіндіреді. Бірақ бұл барлық білім беру функциясы толығымен оқушыға ауысуы керек дегенді білдірмейді. Неге мұғалімге өте жоғары талаптар қойылады. Дарынды балалармен жұмыс істейтін мұғалім, басқалар сияқты емес: жүктеу/скачать 24,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|