21. Сапалық талдау туралы түсінік. Сапалық талдау (орыс. качественный анализ) - аналитикалық химияның негізгі бөлімі; күрделі зат құрамындағы элементтерді физикалық, физика-химиялық, химиялық әдістермен ажыратып зерттеу. Заттың сапалық құрамын хроматографиялық әдіс көмегімен, тәжірибе кезінде алынған хроматографиялық параметрлер мен құрамдас бөліктердің ұқсас параметрлері бойынша анықтауға болады. Сондай-ақ қоспа ішіндегі құрамдас бөлікті жіктеп алып, басқа физикалық және химиялық әдістер арқылы да жүзеге асыруға болады. Бұл әдістерге тән хроматографиялық сызба суретте көрсетілген. Қоспа хроматограммасын алған кезде оның сапалық құрамын анықтау үшін әрбір шоқтықтың ұсталу уакытын айқындау керек, яғни сынаманы енгізген сәттен оның детекторда көріну сәтіне дейінгі уақыт.
Сапалық анализінің негізгі мақсаты – бейорганикалық қосылыстардың химиялық құрамын анықтау, яғни анықталатын татпадағы /биологиялық материал, дәрілік заттар, ас тағамдары, қоршаған орта т.б./ катиондар мен аниондарды ашу болып табылады. Сапалы химиялық талдау берілген затқа тән химиялық реакциялар жүйесіне негізделген - бөлу, бөлу және анықтау. Сапалық талдауда химиялық реакцияларға келесі талаптар қойылады. 1. Реакция дереу болуы керек. 2. Реакция қайтымсыз болуы керек. 3. Реакция сыртқы эффектпен (АС) жүруі керек: а) ерітіндінің түсінің өзгеруі; б) тұнбаның түзілуі немесе еруі; в) газ тәрізді заттардың бөлінуі; г) жалынды бояу және т.б. 4. Жауап сезімтал және мүмкіндігінше нақты болуы керек.