11.Минералды тыңайтқыштар – құрамында өсімдікке қажет элементтері бар бейорганикалық заттар. Минералды тыңайтқыштар топырақтың құнарлылығы мен ауыл шауашылығы дақылдарының өнімі мен сапасын арттыру үшін қолданылады. Қазіргі уақытта Қазақстан бұрынғы Кеңес Одағының шығысындағы фосфор тыңайтқыштары өнеркәсібінің маңызды шикізат базасы болып табылады және маңызы жағынан Ресейдегі Қола түбегіндегі «Апатит» комбинатынан кейін екінші орын алады. Қоры бойынша Қаратау фосфорит бассейні Марокко, АҚШ және Тунис кен орындарымен бір қатарда тұр. Оның қоры 2,6 млрд тоннаға бағаланып отыр. Қаратау фосфориті сапасының жоғары болуы, біз үшін экономикалық жағынан тиімді. Онда 26%-ке дейін, ал кейбір кен орындарда 36%-ке дейін фосфор ангидриді болады. Егер 1979 жылы Қаратау фосфорит кендерін өндіру, негізінен, Жаңатас, Ақсай, Көкжой, Шолақтау, Түйесай кендерінің карьерлерінде жүргізсе, қазір Ақтөбе облысындағы фосфориттер екінші фосфатты шикізат базасы болып отыр. Оның жалпы қоры 1,5 млрд т-ға жетеді. Оларды ашық әдіспен өңдеуге болады. Қос суперфосфат, аммофос, т.б.сияқты концентрленген және күрделі тыңайтқыштар едәуір тиімді. Тараз суперфосфат зауытында республикамызда бірінші рет тыңайтқыштың күрделі түрі-құрамында азот(12-13 %) және фосфор(P2O5-47 %)бар тыңайтқыш алынды.
