Деңгей Химиялық технологияның негізгі үдерістері мен заңдылықтары



бет42/134
Дата01.03.2022
өлшемі1,38 Mb.
#133742
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   134
Байланысты:
ҚЗХЖ толықтырылғын

Каландрлеу табақша резеңке қоспаларды және резеңкеленген таспалар, сонымен қатар резеңке табақтарын және резеңкеленген таспаларды біріктіру үшін (қайталану) қолданылады. Операция көп білікті машиналар-каландрлерде жүргізіледі. Каландрлер біліктерін ішкі қыздыру немесе суыту жүйесімен қамтамасыз етеді, бұл температураны реттеуге мүмкіндік береді.
Вулканизация резеңке тетіктерді дайындаудағы қорытынды операция болып табылады. Вулканизацияны 120-1500С температурада аз қысымы бар қаныққан су буы атмосферасында арнайы камераларда – вулканизаторларда өткізеді. Вулканизация процесінде күкірт пен каучуктың химиялық реакциясы өтеді, оның нәтижесінде каучук молекулаларының сызықтық құрылысы тор тәрізді құрылысқа айналады, бұл илемділікті азайтып, органикалық еріткіштердің әсеріне төзімділікті көбейтеді, механикалық беріктікті арттырад
Шиналар өндірісінде изопрен (СКИ -3) және бутадиен (ОҚО) каучуктары қолданылады. SKI -3 резеңкесі қасиеттері бойынша табиғи резеңкеге ұқсас, SKV резеңкесі тозуға төзімділігі жоғары. Хлоропрен (найрит) және нитрил (СКН) каучуктарының май мен бензинге төзімділігі жақсы. Олар мұнай өнімдерімен жанасатын бөлшектер жасау үшін қолданылады: шлангтар, манжеттер және т.б.
Түтіктер мен түтіксіз шиналардың ішкі қаптамасын жасау кезінде газ тығыздығымен ерекшеленетін бутил резеңке қолданылады.
Табиғи немесе синтетикалық каучук резеңке қосылыстың немесе «шикі» каучуктың негізін құрайды, ол өзінің беріктігінің төмендігіне байланысты шектеулі қолданыста болады - негізінен желімдер мен тығыздағыштарды дайындау үшін. Резеңкелердің беріктігін арттыру үшін вулканизация процесі қолданылады - каучук молекулаларының күкірт атомдарымен химиялық байланысы. 130 ... 140 ° C температурада өтетін вулканизация процесінде күкірт молекулалары сызықты резеңке молекулалармен қосылып, олардың арасындағы көпірлерді құрды (59-сурет). Нәтижесінде серпімді материал болып табылатын вулканизацияланған резеңке пайда болады.
Вулканизация кезінде қолданылатын күкірттің мөлшері материалдың беріктігі мен икемділігіне байланысты анықталады. Күкірт концентрациясының жоғарылауымен резеңкенің беріктігі артады, бірақ сонымен бірге оның икемділігі төмендейді. Сондықтан автомобильдің ішкі түтіктері мен шиналарын жасауға арналған резеңкелерде күкірт қосылуы жалпы резеңке құрамының 1 ... 3% -ымен шектеледі. Құрамында күкірт мөлшері 40 ... 60% болса, резеңке қатты зат - эбонитке айналады.
Резеңкелердің қажетті беріктігі мен беріктігін қамтамасыз ету үшін, әсіресе шиналар жасауға арналған, толтырғыштар қолданылады. Негізгі толтырғыш - күйе, ол бөлшектердің мөлшері 0,03 ... 0,25 мкм болатын ұнтақ көміртегі. Қазіргі каучуктерде күйенің едәуір мөлшері бар - құрамында резеңкеге қатысты 30-дан 70% -ке дейін. Қара көміртекті енгізген кезде, резеңке беріктігі шамадан жоғары артады. Түсті каучуктер жасау үшін ақ күйе деп аталады (кремний диоксиді және басқа да өнімдер). Күймен бірге белсенді емес толтырғыштар резеңке қоспаның қасиеттерін нашарлатпай оның көлемін ұлғайту үшін қолданылады (элюирленген бор, асбест ұны және т.б.).
Резеңке ағаштарының шырынын аборигендер су өткізбейтін аяқ киім жасау, қайықтарды жабу, саятшылықты жаңбырдан қорғау және басқа шешімдер жасау үшін кеңінен қолданған. күнделікті мәселелер... Олар оны көктемде қайың шырынын жинауға ұқсас резеңке өсімдіктерінен шығарады. Табиғи латекстің көп бөлігін құрайтын көмірсулар - полиизопрен жылы болған кезде оттегімен қосылып, уақыт өте келе сынғыш болады. Қыздырудан кейін молекулалық байланыстар тұрақты болып, зат тіпті қышқыл ерітінділерге де әсер етпейді.
Полимерлер молекулаларында атомдардың көп санынан құралған, бас тізбекті ажыратады. Бүйірлік тізбектердің едәуір аз ұзақтылығы бар. Сызықтық макромолекуланы құру сұлбасы 8.1-суретте келтірілген.
Бүйірлік тізбектерде сутек атомының орнын басушылар –CH3, -C3H; C6H5 - химиялық радикалдары немесе COOH; -OH; -NH2 функционалды топтары болуы мүмкін.
 
Полимер материалдар көптеген атомдардан тұратын жоғары молекулалы байланыстағы табиғи немесе синтетикалық заттар. Полимерлердегі молекула құрылысы сызықты немесе көлемдік сипатта болуы мүмкін. Сызықтық құрылысты полимерлер мен молекулалардың жылуға серпімділігі жоғары. Олар қыздырған кезде жұмсарып, суытқанда қатаяды. Жұмсарту мен қатайтуды бірнеше рет қайталауға болады. Бірнеше рет қыздыру мен суыту материалдық қасиетіне соншалық өзгеріс әкелмейді (полиэтилен, полистирол). Көлемдік құрылысты полимерлердің жылуға белсенділігі жоғары. Олар бірнеше рет жұмсартылып қатайтуға жатпайды. Бірінші рет қыздырған кезде серпімді күйде берілген пішінді қабылдайды (фенопласт). 
Серпімділік қасиетіне қарай полимерлер пластикалық (қатаң) және эластикалық (майысқақ) болып бөлінеді. Полимерлі материалдар үш топты заттардан тұрады: байланыстырғыш пластификаторлар және толықтырғыштар. Байланыстырғыш заттар ретінде синтетикалық заттар қолданылады. Пластификатор ретінде глицерин, камфара және басқа да заттарды енгізеді. Бұл полимерлердің майысқақтығы немесе қатаңдығын жоғарылатып өңдеуді жеңілдетеді. Толықтырғыштар (ұнтақ, талшықты) полимер бұйымдарға механикалық беріктік береді. Сонымен қатар полимердің құрамында әртүрлі пигменттер, стабилизаторлар және басқа да заттар қолданылады. Полимер құрылыс материалдары бұйымдары мен құрылымдарын дайындауда көбінесе полиэтилен (құбырлар, пленкалар), полистирол (тақталар, лактар), полихлорвинил (линолеум), полиметиметакрилат (органикалық шыны) қолданылады.Жақсы механикалық қасиетіне, майысқақтығына, электр изоляциялық сапасына, өңдеу процесінде кез келген пішінді қабылдау мүмкіндігіне байланысты полимерлі материалдар қүрылыстың барлық саласында, сонымен қатар күнделікті түрмыста кеңінен қолданылады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   134




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет