3.Топырақ гумусының құрамын жазыңыз.
Топырақтың қарашірігі (гумус) – оның құрамын түзетін негізгі заттардың бірі. Әдетте көп топырақтардың жоғарғы қабаты қоңыр, не қара қоңыр түске боялған болады. Түрлі топырақтарды қарашіріктің мөлшері де түрліше болады. Топырақ қарашірігі өсімдіктер мен жануарлардың және микроорганизмдердің қалдықтарының толық шіруінен және бұл шіру кезінде пайда болған жеке заттардың қайтадан өзара қосылуынан барып құралады. Өсімдіктермен жануарлардың қалдықтары микроорганизмдердің (бактериялар мен саңырауқұлақтар) әсерінен шіри келе, біртіндеп өзінің құрамындағы кейбір заттарды жоғалтады. Олардың бұрынғы түрі өзгереді, олар қарайып, қоңырланады.
Қарашірік (гумус) – түрлі бөліктерден құралады. Оның ең басты бағалы бөлігі – гумин мен ульмин заттары және олардың қышқылдары. Бұлар қарашіріктің ең тұрақты, ұзақ сақталатын бөліктері болып саналады. Ал қарашіріктің құрамына кіретін пртеиндер, су, ауа, температура және микроорганизмдердің әсерінен оңай өзгеріп отырады. Гумин және ульмин заттары баяу ыдырайды. Бірақ топырақ құнарлылығына олардың алатын орны зор : себебі олар топырақтың физикалық қасиеттерін жақсартуға көмектеседі, сөйтіп пайдалы бактериялар мен микроорганизмдердің тіршілік әрекеті болады.
Достарыңызбен бөлісу: |