Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

Бихевиоризм
Рефлекстщ оперантты Yлгiсiн алдын ала болжанбайтын 
Yш децгейлг байланыс
аркылы керсетуге болады:
Д
^
Ж
^
Б 1
Дискриминатив тгтгркендгрггш (Д
Т) жауаптын (Ж) берiлуiне мYмкiндiк жасай- 
ды, ал жауаптан к е и н
бекгтушг тгтгркендгрггш (БТ)
керiнiс бередг Бекiтушi т т р к е н - 
дiргiш дегенiмiз - дискриминатив тmркендiрriш эсер еткен жагдайда ендi берiлетiн 
жауаптын ыктималдыгын арттыратын кез келген тiтiркендiргiш (окига немесе сал- 
дар). ТYсiнiктiрек болу ушш оны теменгi Yлгiге салып керсетуге болады:
A
(Антецедент) ^
М
(Мшез-кулык) ^
C
(Салдар)
Позитивтг бект у
дегенiмiз - жауаптан к еи н орын алатын, болашакта сол жауап­
тын сол жагдайда кайта пайда болу ыктималдыгын арттыратын тiтiркендiргiштiн бо- 
луы. Тараудын басында жаксы мшез-кулыкка бастайтын эсер етушi фактор ретзиде 
балмен багалау колданылатыны туралы Лео айткан болатын (3.3-кесте).
Негативтг эсер етуге
жауаптан кеи н орын алатын, болашакта сол жауаптын дэл 
сондай жагдайда кайта пайда болу ыктималдыгын арттыратын тmркендiрriштi жою 
жатады. Ягни 
негативтг эсер ету
дегенiмiз - жауап аркылы жойылган кезде жауап­
тын сол жагдайда пайда болу ыктималдыгын арттыратын тmркендiрriш. Кейбiр т т р -
кендiргiштер негативтi бекiтушi факторлар кызметш аткарады. Оларга мысал реттиде 
жарыкты, катты дыбысты, сынды, мазасыздык тудыратын адамдарды, темен багалар- 
ды жаткызамыз. Позитивтi жэне негативт эсердiн тш м д ш п бiрдей: олардын кай-кай- 
сысы да тiтiркендiргiш болган жагдайда жауаптын бершу ыктималдыгын арттырады.
3.3-кесте
Бекiту жэне жазалау процес
ДТ 

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: