Акпаратты ен
д
еу теориясы: кодтау жене сацтау
■ аппарат сенсорлык регистрге калай
жетш, кабылданатынын талкылау;
■ оперативт жадтын мацызды компо-
ненттер1 мен олардын кы зм ет жай-
лы хабар алу;
■ кодтауга эсер ететш басты фактор-
ларды тYсiндiру;
■ теоремалар мен белсендш ктщ тара-
луын (spreading activation) аныктап,
олардын узакмерз1мдш жадтагы ак-
паратты ендеудеп релш тYсiндiру;
■ декларатив жэне процедуралык бь
л1мнщ айырмашылыгын талкылау;
■ сабакты жоспарлау, бЫ м алу жаг-
дайы, танымдык жYктеме сиякты бь
л1м беру тэсшдерше тэн акпаратты
ендеу кагидаларын аныктау тэр1зд1
дагдыларды игереаздер.
Б¥РЫ НГЫ АКПАРАТТЫ 0Ц ДЕ У ЖАГДАЙЫ
Болжамдар
Акпаратты ендеумен айналысатын теоретиктер б ш м алу ттркенд1рпш пен жауап-
тын арасына байланыс орнатудан турады деп есептейпн бихевиоризммен (3-тарау)
келюпейдт Олар болжамдарды жокка шыгармайды, себеб1 олар бшмдер арасында
байланыс орнату оларды игерш, жадта сактауга кемектесед1 деп сенедт Алайда сырт-
кы эсерден геру ттркенд1рпш пен жауаптын арасында орын алатын ш ш факторлар-
га кеб1рек кещл беледт Б ш м алушылар акпаратты белсенд1 тYрде 1здейд1 жэне ен-
дейдт Т тркенд1ргш пайда болганда гана адамдар оган жауап беред1 деп есептейпн
бихевиористерден айырмашылыгы - акпаратты ендеумен шугылданатын теоретиктер
адамдар коршаган ортанын ерекшел1ктерш зерттеп, б ш м алады жэне алган бш м ш
кайталайды, жана акпаратты бурынгыларымен байланыстырады жэне бш м нщ магы-
налы болуы Yшiн оны уйымдастырады деп есептейд1 (Mayer, 1996, 2012).
Акпаратты ендеу теориясы таным процестершщ маныздылыгы мен олардын
калай эрекет етепндш мэселесше келгенде баскалардын пшр1мен келюпегешмен,
олар ортак болжамдарды кабылдайды. Сонын б1р1 - таным процестершн «акпаратты
ендеу ттр кен д 1 р гш п кабылдау жэне жауап беру кезещ арасында орын алады» деп
есептеуг Одан шыгар корытынды - акпарат тYрi немесе онын санада калай орын алуы
кезещне карай эртурл1 болып келедт Ал бул кезендер Yлкен жад жYЙесiнiн б1р б е л т
ме, элде сапалык тургыдан оларга мYлдем уксамай ма деген мэселе тещрепнде эл1 де
ортак кезкарас жок.
Таты б1р болжам бойынша, акпаратты ендеу салыстырмалы тYрде болса да
компьютерлш ендеуге уксайды. Адамнын кызмет компьютерге уксайды: ол акпарат
кабылдайды, оны жадта сактайды, кажет болтан кезде еске тус1редт Танымдык ен
деу аса ти м д т Онда кажет емес немесе артык акпарат болмайды, болса да ете аз.
Адам жады мен компьютер б1р-б1рше каншалыкты уксайды дегенде, зерттеушшердщ
пшр1 ешге жарылады. Кейб1р1 компьютерге уксау дегенд1 метафора репнде кабыл-
даса, кейб1р1 компьютерлерд1 адамдардын эрекеттерш модельдеу Yшiн пайдаланады.
Жасанды интеллект
саласы ойлау, тшд1 пайдалану, мэселелерд1 шешу сиякты, адамга
тэн кызметтерд1 зерттеуге атсалысатын компьютерлер Yшiн багдарламалар жасаумен
айналысады (7-тарау).
Достарыңызбен бөлісу: