А кпаратты енд еу теориясы: еске TYcipy жене умы ту
алса да, оны жасамайтынымен байланысты болса керек. Ce6e6i ересектердщ вербалды
жYЙесi акпаратпен кeбiрек камтамасыз ете алады. Визуалды жадты поддана бшу
mym
-
кiндiгiн арттыра аламыз, алайда ересектердщ Ke6i оган мэн бермейдi.
Трансфер
Трансфер
деп бiдiмдi жана жолмен, жана жагдайда немесе баска контент аркылы та-
ныс ортада колдануды айтамыз. Трансфер алдыщы бiдiмнiн сонгы бiдiмге калай эсер
ететшш де тYсiндiрiп бередi. Окушылардын алдыщы бiлiмдерi мен тэжiрибелерiн еске
тYсiрy кезiнде трансфер жана бш мнщ орын алуына кeмектеседi (National Research
Council, 2000). Трансфер Yшiн танымдык кабiдет аса мацызды, себебi олай болмаган
жагдайда окытудын барлык тYрi накты б£р жагдайга арналып, жэне б ш м беруге белш-
ген уакыттын кeбi дагдыларды тYрлi контексте кайта уйретуге жумсалар едi.
Трансфердiн бiрнеше тYрi бар.
Позитив трансфер
алгашкы бiлiм сонгы бiлiмдi
женiлдеткен кезде орын алады. Механикалык козгалткыш корабы бар кeлiктi жYргi-
зyдi Yйренген адам баска да осындай корабы бар кeлiктердi еш киындыксыз жYргi-
зе алады.
Негативт1 трансфер
дегенiмiз - алдынгы бiлiмнiн сонгы бш мге кедергi
болуы немесе оны игерyдi киындатуы. Айталык, механикалык корабы бар кeлiктi
жYргiзiп Yйренген адам Yшiн автоматты корабы бар кeлiктi жYргiзy киынга согады.
Себебi ол келште жок ажырату баскышын басуы жэне келш козгалып келе жаткан-
да жылдамдыкты ауыстыруы мYмкiн. Ал бул козгалткыш корабын iстен шыгарады.
Трансфердщ болмауы
деп кез келген окыту ту рш н келесi окытуга айтарлыктай эсер
ете алмауын айтамыз. Мысалы, механикалык козгалткыш корабы бар кeлiктi жYргiзiп
Yйренyдiн компьютер пайдалануга еш эсерi жок.
Окытудын казiргi танымдык концепциялары трансфер процесiн аса кYPделi деп
есептейдi (Phye, 2001; Taatgen, 2013). Кейбiр карапайым дагдылар автоматты тYрде
берiлсе, кейбiрi Yшiн бiлiмнiн пайдасы жайлы сешм мен жогары дещейлi ойлау даг-
дысы кажет. Бул бeлiмде трансферге катысты тарихи кезкарастарды кыскаша шолу-
дан бастап, танымдык кезкарастар жэне трансфердiн мектепте б ш м беруге катысы
жeнiнде айтатын боламыз.
Достарыңызбен бөлісу: