7. Пәнді оқыту жөнінде әдістемелік нұсқаулар.
Пәнді оқыту негізінен дәріс, СОБӨЖ және өзіндік жұмыстар түрінде жүргізіледі. Оқу материалының мазмұны дәрісте беріліп, теориялық білім түсініледі. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер объектілі-бағдарлы программалау тілі Borland Delphi ортасында программалау негізімен танысады. Пәнді оқыту барысында студенттердің төменгі курста оқыған Паскаль программалау тілінен алған білімдерін қолдана және одан әрі тереңдете отырып, оның объектілі- бағдарлы кеңейтілуі үйретілерді. Windows ортасында жарыққа шыққан және объектілі- бағдарлы программалау негізінде құрылған программалау тілі- Delphi ОБП тілінің мүмкіндіктерін пайдаланып, қарапайым Windows қосымша жасауға үйретуді көздейді. Студенттер программалаудың қазіргі заманғы кең қолданылатын түрі объектілі- бағдарлы методологиясымен танысады.
Құрылымдық программалау тілдеріне қарағанда Delphi ОБП тілінде жасалған программалар студенттердің қызығушылығын туғызып, программалауға деген құлшынысын арттырады. Күнделікті өздері қолданып жүрген Windows қосымшаларды жасау (мысалы, Калькулятор, Блокнот т.б.) студенттердің өз іс-әрекетіне деген сенімділігін туғызып, оларды өз бетінділікке, шығармашылыққа тәрбиелейді. Сонымен қатар, студенттер Delphi ОБП құралдарын қолданып, пернетақталық жаттықтырғыш, әртүрлі тестілеу және үйретуші программаларды жасауға үйренеді.
Delphi ОБП тілінде қосымшалар жасау компьютерде программалау әдістері мен дағдыларын дамыту және программалау курсынан білім мазмұнын қорытындылау болып табылады. Delphi ОБП тілін үйрену жоғарғы курстарда курстық және дипломдық жұмыстар үшін түрлі қосымшалар жасауға көмегін тигізеді. Қазіргі кезде түрлі жобалардың интерфейстері, оқыту программалары және электрондық оқулықтар Delphi ОБП тілінің құралдарын қолданып жасалынады.
Өздік жұмыста Borland Delphi программалау ортасында студенттер тақырып бойынша берілген есепке байланысты жоба құрастыып, оның программа кодын жаза білу, оны орындату, түзету, нәтижесін талдауды жүзеге асырады. Оқытушы басшылығымен өткізілетін өзіндік жұмыста оқу материалының теориялық қосымша сұрақтары талданады, қосымша берілген есеп жобалары жасалып, тексеріледі және талқыланады. Бақылау сұрақтарының жауаптары тексеріледі. Студенттің үй жұмысында бұрын алған білімдерін бекітуге арналған тапсырмалар беріледі.
Студенттердің білімін тексеру өзіндік жұмыс тапсырмаларын орындауы, шығармашылық жұмыс, коллоквиум, тестілеу түрінде ұйымдастырылады. Шығармашылық жұмыста студенттер Borland Delphi программасының құралдарын қолданып түрлі тестілеу, бақылау, оқыту, жаттығу программаларын өздігімен жасап, оларды презентациялайды. Шығармашылық жұмыс студенттің алған білімін қорытындылау, шығармашылық белсенділігін арттыру, өз бетімен жұмысын жоспарлай алу, пән бойынша алған білімін өз бетінше қолдана алу сияқты қасиеттерін дамытады. Пәнді оқытуда Delphi программасынан электрондық оқулығы қолданылады. Ол арқылы студент әр тақырып бойынша өз білімін толықтырады.
8. ПРАКТИКАЛЫҚ, СЕМИНАРЛЫҚ, ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ
САБАҚТАРҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР.
Зертханалық жұмыстар орындау жөнінде әдістемелік нұсқаулар.
Зертханалық жұмыста Borland Delphi объектілі- бағдарлы программалау тілінің ортасында программалауды тереңдетіп қарастырады. Пәнді оқытуда студенттердің алдыңғы семестрде оқыған Паскаль программалау тілі, Delphi ОБП тілінен алған білімдерін қолдана отырып оны одан әрі тереңдету көзделеді. Пән Windows ортасында жарыққа шыққан және объектілі- бағдарлы программалау негізінде құрылған программалау тілі- Delphi ОБП тілінің мүмкіндіктерін пайдаланып, қарапайым Windows күрделі жасауға үйретуді көздейді. Delphi ОБП тілінің қосымша компоненттерімен жұмыс жасай білу, Delphi компонентін жасай білу, Delphi- де деректер қоймасымен жұмыс, Delphi ОБП тілінің сервистік мүмкіндіктерін оқып үйрену сияқты тарауларға жобалар жасалады. Delphi ОБП тілін қолданып күрделі программа құрылымын жасауға үйрету көзделеді.
Пән бойынша зертханалық жұмыстар жасауда “Delphi объектілі бағдарлы программалау тілі” оқу- әдістемелік құралы қолданылады. (№2 оқу залы)
Зертханалық жұмыс соңында студент орындаған жұмысының компьютерлік программасын көрсетіп, сәйкес бақылау сұрақтарына жауап береді.
Зертханалық жұмыс №1.
Тақырыбы: Delphi ОБП тілінің ортасында жұмыс. Standard парағының Edit, Label, Button компоненттері.
Тапсырма:
1. Delphi-дің экрандық интерфейсімен танысу. (6 терезе)
2. Компоненттер палитрасы. Объект инспекторының терезесі.
3. Жоба, форма, код файлдарының құрылымын қарау.
4. Топ нөмірінен және топтағы студенттер атынан тұратын қосымша жасаңдар. әр сөздің қаріп, стильін, түсін және өлшемін әртүрлі етіп өзгертіңдер.
5. Формаға бір батырма және 7 жазу компоенетін орналастырыңдар. Батырманы әр шерткен сайын әрбір жазу компоенетіне спектрдің 7 түсінің атауы сәйкес түспен шығатын код жазыңдар.
Тапсырма: Төмендегі тапсырмаларды Delphi-де орындаңдар.
1. Компьютер сенен атыңды сұрап, сенімен амандасатын жоба жасаңдар.
2. Label жазба компоненттеріне ағымдағы уақыт пен мерзімді шығаратын жоба жасаңдар.
3. Байтпен енгізілген ақпарат мөлшерін одан үлкен өлшем бірлік Кбайт, Мбайт және Гбайт айналдыратын қосымша жасаңдар.
Зертханалық жұмыс №2.
Тақырыбы: Standard парағының Edit, Label, Button компоненттері. Шартты команда.
Тапсырма: Төмендегі тапсырмаларды Delphi-де орындаңдар.
1. Шеңбердің ұзындығы берілген. Бұл шеңбермен шектелген ауданын табыңдар.
2. Формаға Edit, Label, Button компоненттерін орналастырыңыз. Edit өрісіне х айнымалысының мәнін еңгізіп, Button компонентін басқан кезде келесідей математикалық функцияларды есептейтін қосымша жасаңыз: Cos(x), Ln(x), Sqr(x), Sqrt(x), Sin(x), Log10(x), Exp(x)
3. Формаға 1 мәтіндік өріс (Edit) және 2 батырма (Button) элементтерін орналастыр.1-батырма тақырыбын “1”, екінші батырманы “Тізім” деп атаңдар.Мәтіндік өрістің қаріп стилін курсив, өлшемін 20, түсін қызыл етіп таңдап, оған өз атыңды жаз.1- батырманы шерткенде мәтіндік өріс фоны көк түске, қаріп түсі сары түске боялып, ондағы мәтінге өз фамилияң шығатын код жазыңдар. «Тізім» батырмасын шерткенде әр түрлі түспен 5 студенттің аты бірінің астына бірі шығатын код жазыңдар.
Тапсырма: Шартты команданы қолданып, жоба жасаңдар.
1. [0,10] аралығынан кездейсоқ берілген үш санның нешеуі жұп екенін анықтайтын қосымша жасаңдар.
2. Енгізілген күн мерзімі мен ай нөмірі бойынша сол күннің жыл басынан санағандағы реттік нөмірін анықтаңдар. (Мысалы: 25- ақпан – 56 күн)
Зертханалық жұмыс №3.
Тақырыбы: Қарапайым арифмометр . Checkbox, radiobutton компоненттері.
Тапсырма: Қарапайым арифмометр жобасын жасаңдар.
1. Формаға “1-санды енгіз”, “2-санды енгіз”, “Жауабы:” тақырыптары болатын 3 Label элементін, 2 санды енгізетін бос екі Edit элементін және екі санды қосу, азайту, көбейту және бөлу амалын орындайтын (батырма тақырыптары сәйкесінше белгіден тұрады) 4 батырма орналастырыңдар. Батырманы шерткенде қолданушы енгізген екі санға сәйкесінше арифметикалық амал орындайтындай батырмалар кодын жазыңдар. Форма тақырыбын “Арифмометр” деп атап, жобаны “Arifm” атымен сақтаңдар.
2. “Бақытты жетілік” жобасын жасаңдар.
3*.“Ойлаған санды табу” ойынын имитация жасайтын, яғни компьютер ойлаған 1 –ден 10-ге дейінгі кез- келген кездейсоқ бүтін санды табатын қосымша жасаңдар.
Тапсырма: Checkbox, radiobutton компоненттерін қолданып 5 сұрақтан тұратын тестілеу программасын жасаңдар.
Бір формадан екінші формаға және керісінше өтетін батырма кодын жазыңдар.
Checkbox, radiobutton компоненттерін қолданып 5 сұрақтан тұратын тестілеу программасын жасаңдар.
Зертханалық жұмыс №4.
Тақырыбы: Additional парағының Вitbtn, Image, Shape компоненттері. Speedbutton компоненті. Қайталану командасы.
Тапсырма. Вibtn, shape, Image компоненттерін қолданып, жоба құрыңдар.
1 Тақырыптары Ж, К, Ч болатын батырма жасап, сәйкес батырманы шерткенде RichEdit көп жолды мәтіндік өрісіндегі мәтін қаріпінің стиьін жартылай қою, курсив және асты сызылған етіп өзгертетін батырма кодтарын жазыңдар.
2. Формаға Image элементін қойып, оған сурет жүктеу әдісін қолданып, форма фонын безендіріңдер.
3. Shape компоненті арқылы бағдаршам суретін салыңдар. Тақырыптары “қызыл”, “сары”, “жасыл” батырмаларын алып (Вibtn), оларды шерткенде бағдаршам шамдары сәйкес түске боялатын жоба жасаңдар.
Тапсырма: Speedbutton компонентін жобада қолдану. Қайталану командаларын қолданып жоба жасау
1-ден 20-ке дейінгі берілген натурал санның факториалын табыңдар.
Кездейсоқ белілген екі саннның максимум, миимумын табатын қосымша жасаңыз.
Берілген натурал санның барлық бөлгіштерін экранға шығарыңдар.
Зертханалық жұмыс №5.
Тақырыбы: Timer компонентін қолдану. Delphi қосымшасына Flash ролик қою.Delphi-де қосымша заставкасын жасау
Тапсырма: Timer компонентін қолданып қосымша жасау.
1. 3 секундтан кейін ағымдық мерзім мен 5 секундтан кейін ағымдық уақыт экранға шығатын қосымша жасаңдар.
2. Формаға Edit мәтіндік өріс компонентін қойып, 10 секунд уақыт аралығында қолданушының қанша символ тергенін анықтайтын қосымша жасаңдар.
3. Timer компонентін қолданып, “Бағдаршам ” жобасын жасаңдар.
Программа коды Timer-ге жазылады.
Тапсырма: Delphi қосымшасына Flash ролик қою.Delphi-де қосымша заставкасын жасау. Delphi-де қосымша заставкасын жасау.
Тапсырма:
1. Delphi қосымшасына Масromedia Flash программасы көмегімен жасалған Flash ролик қойыңдар.
2. Қосымша заставкасын жасаңдар.
3. InputBox функциясы арқылы берілген үш таңбалы санның бірлігін, ондығын және жүздігін Edit мәтіндік өрісіне шығарыңдар.
4. «Жұп- тақ» ойыны.
Қолданушы 0-ден 100 ге дейінгі сан енгізеді. Компьютер өз санын «ойлайды». Егер екі сан бірдей жұп немесе тақ болса, онда қолданушы жеңеді, керісінше болса, компьютер жеңеді.
5. Тестілеу программасын жасап, белгілі бір уақыт өткеннен кейін уақыт өткендігі туралы хабарлама шығаратын қосымша жасаңыз.
Зертханалық жұмыс № 6.
Тақырыбы: Combobox, ListBox тізімдік өріс компоненттері. RadioGroup компонентін қолдану.
Тапсырма: Combobox, ListBox компоненттерін қолданып, жоба жасаңдар.
1.ComboBox компонентін қолданып, Edit мәтіндік өрісіндегі мәтіннің шрифт атын, өлшемін, түсін, стилін, өзгертетін жоба жасаңдар.
2. Бір ComboBox компонентін ай аттарымен, екіншісін күн датасымен толтырыңдар. Таңдалған күн және айға сәйкес Зодиак белгісінің атын шығаратын жоба жасаңдар.
Тапсырма: RadioGroup компонентін қолданып жоба жасаңдар.
1. 2 радиобатырмалар тобы берілген: Фигура формасын таңдау (шеңбер, эллипс, квадрат, тіктөртбұрыш) және штриховка түрін таңдау (тұтас бояу, торлы бояу, крестик бояу). Геометриялық фигура формасы және боялу түрі таңдалған мәнге сәйкес өзгертіңдер.
2. “Блокнот студента” атты оқу программасын жасаңдар.
Қолданушы ашылатын тізімнен апта күнін таңдайды. Қарапайым тізімдік терезеде осы күні болатын сабақ кестесі шығу керек. Сабақтың қосымша түрін таңдағанда қосымша сабақ түрі шығу керек. (Мысалы:сейсенбі күні-коллоквиум, бейсенбіде-кеңес т.б.)
Объект
|
Қасиеті
|
Мәні
|
Форма
|
Position
|
poScreenCenter
|
Caption
|
школьник
|
BorderStyle
|
bsDialog
|
Панель
|
Align
|
AlBottom
|
BevelInner
|
bvRaised
|
BevelOuter
|
BvRaised
|
BorderWidth
|
5
|
BevelWidth
|
5
|
Label1
|
?
|
|
label2
|
?
|
|
listBox1
|
?
|
|
Combobox1
|
?
|
|
RadioGroup1
|
Caption
|
Вид занятия
|
|
Items
|
Осн-е, доп-е
|
Зертханалық жұмыс № 7.
Тақырыбы: Қосымшада негізгі және жанама меню жасау. Panel және Форма компоненті арқылы құралдар панелін жасау. ToolBar және CoolBar компоненттері арқылы құралдар панелін жасау.
Тапсырмалар: Main Menu, Popup Menu компоненттерін қолданып қосымшада меню жасаңдар.
Қосымшада 2 форма алыңдар. 1-формада Правка (ішкі меню: Вырезать, Копировать, Вставить), Вид (ішкі меню: 1-форма, 2-форма), Справка (ішкі меню: Об авторе) пункттерінен тұратын негізгі меню жасаңдар.
2-формада да Вид (ішкі меню: 1-форма, 2-форма) пунктінен тұратын меню жасаңдар.
а) Правка менюінің пункттері Edit мәтіндік өрісінің ерекшеленген бөлігін сәйкес қию, көшіру, қою әрекетін орындауы қажет.
б) 1- формадағы Вид менюінің сәйкес пункттері 2-форманы ашып, 1-форманы жабуы, 2- формадағы Вид сәйкес менюінің пункттері 1-форманы ашып, 2-форманы жабуы қажет.
в) Об авторе меню пунктін шерткенде өзің жайында мәлімет шағын жеке терезеде шығуы қажет.
Тапсырмалар: Panel, ToolBar, CoolBar және Форма комп-ті арқылы құр-р панелін жасау.Калькулятор жобасының менюін жасау
Тапсырмалар:
1.Panel және Форма компоненті арқылы мәтіндік редактордың құралдар панелін жасаңдар. ToolBar және CoolBar компоненттері арқылы құралдар панелін жасаңдар.Delphi-де компонент жасаңдар. Delphi-де компонент және шартбелгісін жасау.
2. Калькулятор жобасының менюін жасау.
Зертханалық жұмыс №8.
Тақырыбы: Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid, RGB функциясы. Delphi-де компонент түссіздігін басқару. Файлдық жүйені басқару компоненттері.
Тапсырмалар: Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid, RGB функциясы.
1. Мәтіндік өріс ( Memo ) фонының түсін TrackBar,ColorGrid компоненттері және RGB функциясы арқылы басқаратын жоба жасаңдар.
2. Формаға Shape, RadioGroup, ColorGrid компоненттерін орналастырыңыз. Берілген түрлі геометриялық фигураның ішінен біреуін таңдап, таңдалған мәнге сәйкес жазу шығаратын және жазу шрифтысының түсі мен фигура ішінің түсін таңдалған ColorGrid компонентінің сәйкес түсіне бояйтын қосымша жасаңдар
.
Тапсырмалар: Delphi-де компонент түссіздігін ұйымдастыру. Файлдық жүйені басқару компоненттерін қолданып жоба жасау.
1. AboutBox ақпараттық терезе формасын құрып (Файл – Создать – Еще – Forms – About Box), оның AlphaBlendValue қасиетіне 210 мәнін орнатыңыз.
2. About формасына Memo компонентін орналастырыңыз.About формасының TransparentColor қасиетіне True мәнін меншіктеңіз.Ал AlphaBlend қасиетін False-қа өзгертіп, TransparentColorValue қасиетіне ақ түсті сәйкес келетін clWhite мәнін меншіктеңіз.
3. Форма Bitbtn, Memo және Edit компоненттерін орналастырыңыз. Edit өрісіне түссіздіктің мәні еңізіліп, ол батырма басылғанда Memo өрісінде бейнеленетін жоба құрыңыз.
4. Формаға TrackBar (Win32) компонентін орналастырып, оның тиегінің орынауыстыруы форма түссіздігін басқаратын жоба құрыңыз.
5. DriveCombobox, DirectoryListbox,
FileListbox компоненттерін қолданып, Image элементіне сурет шығаратын қосымша жасаңдар.
Зертханалық жұмыс №9.
Тақырыбы: Астарлы бет жасаудың PageControl компоненті және Speedbutton батырмасы. TreeView компонентін қолданып программалау.
Тапсырмалар: PageControl астарлы бет жасау компонентін қолданып информатика терминдерінің қазақша- орысша сөздігін жасаңдар.
Тапсырма: Төмендегідей әрекеттерді іске асыратын қосымша жасаңдар:
1. TreeView компонентін қолданып әрбір елдің аттарын шығарып, таңдалған ел атына сәйкес олардың астанасын және ақша бірлігінің атауын шығаратын жоба жасаңдар.
2. TreeView компонентінде көрсетілген пунктті шерткенде, сәйкес FrontPage программасы арқылы жас
алған бетке өтуді жүзеге асыратын жоба жасаңдар.
Зертханалық жұмыс №10.
Тақырыбы: StringGrid компонентін қолданып кесте элемент-рін түрлендіру. Деректерді енгізудің InputBox функциясы, Нәтижені шығарудың MessageDlg функциясы
Тапсырма: StringGrid компонентін қолданып, екі өлшемді кесте элементтерін түрлендіретін жоба жасаңдар.Жоба жасаңдар.
1. Фирма қызметкерлерінің 1 айда алатын жалақы мөлшерінің ведомостысын жасаңдар. Кесте төмендегідей бағандардан тұрады:
Фирма қызметкерлерінің аты- тегі,1 айда жасаған жұмыс күнінің саны, есептелген жалақы мөлшері, ұсталатын ақша мөлшері ( зейнетақы қоры 10% және кіріс салығы 5%), қолға тиесілі жалақы мөлшері
2. Өлшемі 5х5 квадрат матрицаны 1-10 арасындағы кездейсоқ сандармен толтырып:
а) негізгі диагонал элементтерін басқа кестеге шығарыңдар
б) жол элементтерінің көбейтіндісін шығарыңдар
в) кестенің барлық элементтерінің ең үлкенін табыңдар
г) кестені транспонирлеңдер.
Тапсырма: Төмендегідей әрекеттерді іске асыратын жоба жасаңдар:
1. InputBox функциясы арқылы берілген үш таңбалы санның бірлігін, ондығын және жүздігін Edit мәтіндік өрісіне шығарыңдар.
2. «Жұп- тақ» ойыны.
Қолданушы 0-ден 100 ге дейінгі сан енгізеді. Компьютер өз санын «ойлайды». Егер екі сан бірдей жұп немесе тақ болса, онда қолданушы жеңеді, керісінше болса, компьютер жеңеді.
Зертханалық жұмыс №11.
Тақырыбы: Диаграмма сызудың ProgressBar, Gauge компоненті. Диаграмма сызудың Сhart компоненті
Тапсырма: ProgressBar, Gauge компоненттерін қолданып жоба жасаңдар.
1. Дискіні форматтау терезесін жасаңдар.
2. Файлды сақтау терезесін жасаңдар.
3. «Өшіру» терезесін жасаңдар.
Тапсырма: Сhart компонентінің көмегімен диаграмма тұрғызу.
1. Оқушылардың тізім бойынша нөмірі бойынша бағасын бейнелейтін график тұрғызыңыз.
2. Edit Chart қасиетінің көмегімен нүктелік графикті сызықтыққа өзгертіңіз.
3. Оқушылардың екі пән бойынша үлгерімен көрсететін диаграмма құрыңыз.
Зертханалық жұмыс №12.
Тақырыбы: Delphi графикасында анимацияны жүзеге асыру. Қосымшаға бейне және дыбыстық файл қоюдың MediaPlayer компоненті.
Тапсырма: Графиктік примитивтерді салу әдістерін қолданып, анимациялы жоба жасаңдар.
Тапсырма:
MediaPlayer компонентін қолданып, Panel элементіне бейне және дыбыстық файл шығаратын қосымша жасаңдар.
Зертханалық жұмыс №13.
Тақырыбы: Dialog парағының стандарт сұқбат компоненттері. Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері.
Тапсырма: Стандарт сұқбат компоненттерін қолданып, NotePad типті қосымша жасаңдар.
1.Блокнот (Note Pad) стандарт программасының экрандық интерфейсін жасаңдар. Файл: Создать, Открыть, Сохранить как пункттерінен тұратын негізгі меню жасап, олардың кодын жазыңдар.
2.Блокнот (Note Pad) стандарт программасының экрандық интерфейсін жасаңдар. Шрифт – Цвет, Правка – Найти, Файл – Принтер пункттерінен
тұратын негізгі меню жасап, олардың кодын жазыңдар.
:
Тапсырма: ScroolBar, UpDown, SpinEdit компоненттерін қолданып қосымшалар жасаңдар.
Термометр жобасы.
Формада шкалалы термометр жасаңдар. Енгізу терезесінде температура мәнін енгізгенде термометрдің температуралық шкаласының жылжытқышы орын ауыстыратын код жазыңдар.
Төмендегі үлгіде графиктік редактор жасаңдар.
Қажет компоненттер: ScrollBar, Image, Spinedit (Samples парағында), SavepictureDialog, Panel т.б.
Зертханалық жұмыс №14.
Тақырыбы: Delphi-де ДҚ жасау үшін қолданылатын компоненттер. Деректер қоймасын жасау.
Тапсырма: : ДҚ жасау компоненттерін қолданып, деректер қоймасын жобалаңдар.
Тапсырма: Delphi-де ДҚ жасау.
Зертханалық жұмыс №15.
Тақырыбы: Delphi-дің графикалық мүмкіндігі. Delphi графикасында анимацияны жүзеге асыру.
Тапсырма: Delphi-дің графиктік примитивтерді салу әдістерін қолданып жоба жасаңдар.
Сағат суретін салыңдар. (шеңбер;12,3,6,9 цифрлары; стрелка; сағат қоңырауын салу)
Батырманы әр басқанда олимпиадалық эмблема түріндегі түрлі –түсті 5 шеңберді бір-бірден шығаратын программа жазыңдар.
Тапсырма:
Графиктік примитивтерді салу әдістерін қолданып, анимациялы жоба жасаңдар.Функция графигін тұрғызудың әмбебап программасын қолданып жоба жасаңдар.
Графикалық редактор жасау.
Әдебиет: қ [6] – 68 б.
9. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР.
СӨЖ – дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, танымдық қабілетті арттыруға және белгілі бір ғылым саласысына байланысты білімін толықтыруға негізделген оқу процесінің ерекше бір түрі.
СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.
СӨЖ оқытушының қатысуымен (СОБӨЖ) аудиториядан тыс және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.
1- апта.
№1. СОБӨЖ. (Студенттің оқытушы басшылығымен өздік жұмысы)
Тақырыбы: ОБП принциптері: инкапсуляция, мұрагерлік, полиморфизм.
Тапсырмалар:
ОБП-ның принциптері: инкапсуляция, мұрагерлік, полиморфизм. Анықтамасы, мысалдар.
Тексеру сұрақтары:
1. ОБП-ның негзігі ұғымдары: объект, қасиет, оқиға, оқиға өңдеуші, класс, әдіс.
2. ОБП принциптері: инкапсуляция, мұрагерлік, полиморфизм.
Әдебиеттер: [1] 148-150 бет.
№1. СӨЖ. (Студенттің өздік жұмысы)
Тақырыбы: ОБП принциптері: инкапсуляция, мұрагерлік, полиморфизм.
Тапсырмалар:Модуль құрылымы. Атқаратын қызметі.
Әдебиеттер: [1] 167-бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi ОБП тілінің интеграцияланған ортасы.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1. Экрандық интерфейспен танысу. (6-терезе)
2. Компоненттер палитрасы. Объект инспекторының терезесі.
3. Жоба, форма, код файлдарының құрылымы.
Әдебиеттер: [1] 37-40 бет.
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi ОБП тілінің интеграцияланған ортасы.
Тапсырмалар: Delphi-де модуль файлының құрылымы.
Әдебиеттер: [1] 40-43 бет.
2- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Компоненттер палитрасы. Standard парағының компоненттері.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1. Компоненттер. Standard парағы.
2. Edit, Label, Button компоненттері, қасиеттері.
3. Айнымалалырды түрлендіру функциялары.
Әдебиеттер: [1] 21- бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Компоненттер палитрасы. Standard парағының компоненттері.
Тапсырмалар: Delphі ортасы элементтері: пиктографиялық батырмалар, компоненттер палитрасы, формалар терезесі, объект инспекторының терезесі, программа коды терезесі.
Әдебиеттер: [1] 6-9 бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Компоненттер қасиеттері. Шартты және таңдау командасын жүзеге асыру.
Тапсырма:
Тексеру сұрақтары:
1. Компоненттер қасиеттері.
2. Шартты және таңдау командасын жүзеге асыру.
3.Объект бақылаушысының терезесінің астарлы беттері.
Әдебиеттер: [1] 76-81 бет,[1] 20- бет.
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Компоненттер қасиеттері. Шартты және таңдау командасын жүзеге асыру.
Тапсырма: Таңдау операторы.
Әдебиеттер: [1] 76-81 бет, [1] 20- бет.
3- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Форма және оның сипаттамасы.Модальды форма. Delphi-дегі ақпараттық терезе.
Тапсырма:
Тексеру сұрақтары:
1. Форма және оның сипаттамасы
2. Кездейсоқ сандар генераторы.
3. Модальды форма оның ерекшелігі.
4. AboutBox ақпараттық терезе.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 14 бет, 66-67 бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Форма және оның сипаттамасы.Модальды форма. Delphi-дегі ақпараттық терезе.
Тапсырмалар: “Үш санның үлкенін табу” жобасы. Форма қасиеттерін өзгерту.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 14 бет, 66-67 бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Checkbox, radiobutton компоненттері.
Тапсырмалар: Checkbox, radiobutton комп-ін қолданып, психологиялық тест жобасын жасау.
Тексеру сұрақтары:
1. Checkbox компоненттері, қасиеттері.
2. Radiobutton компоненттері, қасиеттері.
Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Checkbox, radiobutton компоненттері.
Тапсырмалар: Психологиялық тест жобасын жасау.
Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5].
4- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Additional парағының компоненттері. Вitbtn, shape, Image компоненттері.
Тапсырмалар: Вitbtn, shape, Image компоненттерінің көмегімен жобалау.
Тексеру сұрақтары:
1.Additional парағының компоненттері, олардың қасиеттері.
2. Вitbtn компонентінде мәтін жазып, оны пішімдеу. Button компонентінен айырмашылығы.
3. Shape компонентінің мәндеріне байланысты фигураларды келтіріп, олардың әрбіреуін формаға орналастыру.
4. Image компонентіне сурет әкеліп қою, оның қай қасиетін өзгерткен кезде суреттің пішімі мен компоненттің пішіні сәйкес келеді?
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 15-18 бет, 22-23 бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Additional парағының компоненттері. Вitbtn, shape, Image компоненттері.
Тапсырма: Оқиғаға жауапты қалыптастыру.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 15-18 бет, 22-23 бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Speedbutton батырма компоненті.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1.Компонент қасиеттері.
2. Компоненттің қосымша мүмкіндіктері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 15-18 бет, 22-23 бет.
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Speedbutton батырма компоненті.
Тапсырмалар: Компонентті қолдану.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 15-18 бет, 22-23 бет.
5- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: System парағының уақытты басқарудың Timer комп-ті.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1. Timer компоненті оның қасиеттері.
2. Timer компонентін қолдану мысалдары.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 26- бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: System парағының уақытты басқарудың Timer комп-ті.
Тапсырма: System парағының компоненттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 26- бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де басқа қосымшаларды іске қосу функциялары. Қосымша заставкасын жасау.
Тапсырмалар: Қосымша заставкасын жасау.
Тексеру сұрақтары:
1.WinExec, ShellExecute функциясы
2. Delphi қосымшасына Flash ролик қою.
2. Қосымша заставкасын жасау.
Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де басқа қосымшаларды іске қосу функциялары. Қосымша заставкасын жасау.
Тапсырмалар: Delphi қосымшасына Flash ролик қою.
Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5]
6- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Деректер массивін түрлендірудің Combobox, ListBox компоненттері.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1. ListBox компоненті, қасиеттері, әдістер.
2. Combobox компоненті, қасиеттері, әдістер.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Деректер массивін түрлендірудің Combobox, ListBox компоненттері.
Тапсырма: Combobox компонентін қолданып “Фотоальбом” жобасын жасау.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: RadioGroup радиобатырмалар тобы компоненті.
Тапсырма: RadioGroup компоненті, қасиеттері.
Тексеру сұрақтары:
Панельдің сол жақ жоғарғы бұрышындағы жазу қандай қасиеті арқылы жүзеге асады?
Батырмаларды бірнеше бағанға орналастыру үшін қандай қасиеті қолданылады?
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: RadioGroup радиобатырмалар тобы компоненті.
Тапсырма: RadioGroup, RadioButtonGroup және RadioButton компоенеттерін салыстыру.
Әдебиеттер: [1] 83-85 бет. (1-14 сұрақтар!!)
7- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Қосымшада негізгі және жанама меню жасау.
Тапсырма:
1. Негізгі меню жасаудың Main Menu
2. Жанама меню жасаудың Popup Menu компоненттері
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Қосымшада негізгі және жанама меню жасау.
Тапсырма: Блокнот жобасын жасау
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Құралдар панелін жасау.
Тапсырма: Panel және Форма арқылы құралдар панелін жасау.
ToolBar және CoolBar арқылы құралдар панелін жасау.
Тексеру сұрақтары:
ToolBar компоненті қандай батырмалардан тұрады?
Style, Flat, Grouped, ImageIndex, Buttons[Index:integer] қасиеттері қай батырманың қасиеттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Құралдар панелін жасау.
Тапсырмалар: Panel компонентінің қасиеттері мен әдістері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
8- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid, RGB функциясы.
Тапсырмалар:
Тексеру сұрақтары:
1. RGB функциясы.
2. TrackBar компоненті.
3. ColorGrid компоненті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5], [1] 28- бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid, RGB функциясы.
Тапсырмалар: Мәндер диапазонымен жұмыс істеудің ScroolBar компоненті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5], [1] 28- бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де компонент түссіздігін басқару. Файлдық жүйені басқару компоненттері.
Тапсырмалар: Delphi-де компонент түссіздігін басқару әдісі қолданылатын жоба жасау.
1.Delphi-де компонент түссіздігін басқару.
2. Файлдық жүйені басқару компоненттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де компонент түссіздігін басқару. Файлдық жүйені басқару компоненттері.
Тапсырмалар: DriveCombobox, DirectoryListbox,
FileListbox, FilterComboBox компоненттеріне сипаттама.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
9- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Win 32 парағының астарлы бет жасаудың PageControl және Trackbar, RichEdit компоненттері.
Тапсырмалар:
1. PageControl компоненті, қасиеттері.
2. Trackbar, RichEdit компоненттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Win 32 парағының астарлы бет жасаудың PageControl және Trackbar, RichEdit компоненттері.
Тапсырмалар: TabControl компонентінің ерекшеліктері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Иерархиялық мәліметтерді ағаш түрінде шығарудың TreeView компоненті. WEbBrowser компонетімен байланыс.
Тапсырмалар:
1. TreeView компоненті және оның қасиеттері.
2. Internet парағының WebBrowser компонентімен байланыс жасау.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Иерархиялық мәліметтерді ағаш түрінде шығарудың TreeView компоненті. WEbBrowser компонетімен байланыс.
Тапсырмалар: ListView компоненті, қасиеттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
10- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де кестелік ақпаратпен жұмыс істеудің StringGrid компоненті.
Тапсырма: Кестелік ақпаратпен жұмыс істеудің StringGrid компонентімен жұмыс.
Кесте өлшемін longint типті ColCount қасиеті.
Кесте өлшемін longint типті RowCount қасиеті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],қ[6]-670-685 б
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де кестелік ақпаратпен жұмыс істеудің StringGrid компоненті.
Тапсырмалар: Кестелік ақпаратпен жұмыс істеудің StringGrid компоненті және оның қасиеттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],қ[6]-670-685 б.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi қосымшасында деректерді енгізу және нәтижені шығару функциялары.
Тапсырмалар:
1. Деректерді енгізудің InputBox функциясы
2. Нәтижені шығару-ң MessageDlg функциясы
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[2]-336 б.
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi қосымшасында деректерді енгізу және нәтижені шығару функциялары.
Тапсырмалар: Message Beep функциясымен жоба жасау.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[2]-336 б.
11- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Диаграмма сызу компоненттері.
Тапсырма:
1. Индикаторды қолданудың ProgressBar компоненті.
2. Gauge компоненті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Диаграмма сызу компоненттері.
Тапсырма: Күй жолында процестің жүруін бейнелейтін терезе ұйымдастыру.
Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Additional парағының диаграмма салудың Chart компоненті.
Тапсырма: Chart компонентін қолданып диаграмма салу.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Additional парағының диаграмма салудың Chart компоненті.
Тапсырма:
1.TChartSeries типті Chart компоненті.
2.Chart компонентін қолданып жобалау.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5], [3] 348-350 б.
12- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де мультимедиа құралын қолдану.
Тапсырмалар:
1. Сигналды генерациялаудың Beep процедурасы
2. Бейнеклип орындатудың Animate компоненті
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 231-233 бет.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де мультимедиа құралын қолдану.
Тапсырмалар:
1.Компакт-дискіден (CD) аудио файлды оқушы қосымша дайындау.
2.“Пернетақталық жаттықтырғыш” жобасын жасау.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 231-233 бет.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де қосымшаға бейне және дыбыстық файл қою компоненттері.
Тапсырмалар: Қосымшаға бейне және дыбыстық файл қоюдың MediaPlayer компоненті, оның қасиеттері.
Тексеру сұрақтары:
1. Сурет салуға арналған аумақ.
2. Мультимедиалық құрылғыларды басқару жұмыстарын не атқарады?
3.OLE- объектілерін орналастыруға болатын жабдық
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де қосымшаға бейне және дыбыстық файл қою компоненттері.
Тапсырмалар:
1.Wav-файлды орындаушы қосымша ұйымдастыру.
2.Мультипликация. Delphi-дің мультимедиалық мүмкіндіктері. [1] 231-233 бет.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
13- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Dialog парағының стандарт сұқбат ұйымдастыру компоненттері.
Тапсырмалар:
1. SaveDialog комп-ті.
2. OpenDialog комп-ті.
3. FontDialog компоненті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Dialog парағының стандарт сұқбат ұйымдастыру компоненттері.
Тапсырмалар:
1.ColorDialog компоненті.
2. PrintDialog компоненті.
3. FindDialog компоненті және оның қасиеттері.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері.
Тапсырмалар:
1. Мәндер диапазонымен жұмыс істеудің ScroolBar компоненті.
2. Реверсивті санаудың UpDown, SpinEdit компоненті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері.
Тапсырмалар:
Бақылау жұмысы.Шығармашылық жұмыс
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
14- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де компонент жасау.
Тапсырма:
1. Компоненттер пакеті
2. Компонент жасау
3. Компонент шартбелгісін жасау
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де компонент жасау.
Тапсырмалар:
1.Компоненттер пакетімен жұмыс.
2.OLE технологиясы. OLE контейнер.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де деректер қоймасын жасау.
Тапсырмалар:
1.Delphi-де ДҚ жасау үшін қолданылатын компоненттер.
2. Деректер қоймасын жасау
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-де деректер қоймасын жасау.
Тапсырмалар:
1.Delphi-де деректер қоймасын жасау.
2.Ақпараттық жүйе жасау технологиясы.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]
15- апта.
№1. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-дің графикалық мүмкіндігі.
Тапсырмалар:
1.Delphi-дің графикалық мүмкіндігі.
2.Canvas қасиеті. 3. Canvas объектісінің қасиеті.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 229-230 б.
№1. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi-дің графикалық мүмкіндігі.
Тапсырмалар:
1.Функция графигін тұрғызу функциясы.
2.Сағат циферблатын имитация жасайтын программа.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 229-230 б.
№2. СОБӨЖ.
Тақырыбы: Delphi графикасында анимацияны жүзеге асыру. Функция графигін салу.
Тапсырмалар: Функция графигін салу.
1. Графиктік режимде анимацияны іске асыру.
2. Функция графигін салу.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5].
№2. СӨЖ.
Тақырыбы: Delphi графикасында анимацияны жүзеге асыру. Функция графигін салу.
Тапсырмалар: Коллоквиум.Шығармашылық жұмыс.
Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5].
Delphi программалау тілі пәні бойынша глоссарий
Ағылшын тілінде
|
Орыс тілінде
|
Қазақ тілінде
|
1
|
2
|
3
|
A
|
array
|
массив
|
жиым
|
and
|
и
|
және
|
arc
|
дуга (имя процедуры)
|
доға (процедура аты)
|
assign
|
назначать
|
орнату(процедура аты)
|
B
|
background
|
фон
|
фон
|
begin
|
начало
|
басы
|
boolean
|
булевский, логический
|
логикалық
|
break
|
прерывать
|
үзу, тоқтату
|
build
|
строить
|
тұрғызу, жасау
|
blink
|
мигание
|
жыпылықтау
|
byte
|
байт
|
байт
|
C
|
call
|
вызов
|
шақыру
|
can not
|
нельзя
|
болмайды
|
cancel
|
прервать
|
үзу
|
case
|
случай
|
жағдай
|
char (character)
|
буква, литера, алфавит
|
әріп,литер, алфавит
|
clear
|
очищать
|
тазарту
|
close
|
закрывать
|
жабу
|
color
|
цвет
|
түс
|
copy
|
копия
|
kөшірме
|
concat
|
связывать
|
біріктіру
|
create
|
создавать
|
жасау
|
CRT
|
электронно- лучевая трубка
|
электронды- сәулелік түтікше
|
D
|
deduction
|
умозаключение
|
тұжырым
|
dec (decrement)
|
уменьшение
|
азайту
|
delay
|
задержка
|
кідіріс
|
delete
|
удалять
|
жою
|
detect
|
обнаруживать
|
білдіру
|
device
|
устройство
|
құрылғы
|
default
|
по умолчанию
|
үнсіз келісім бойынша
|
do
|
делать
|
орындау
|
downto
|
вниз, вплоть до
|
төмен қарай
|
dublicate
|
cдвоенный, повторный
|
қайталанған
|
device
|
устройство
|
құрылғы
|
|
деление
|
бөлу
|
E
|
edit
|
редактировать
|
редакциялау
|
else
|
иначе
|
әйтпесе
|
empty
|
пустой
|
бос
|
eof (end of file)
|
конец файла
|
файл соңы
|
erase
|
стирать
|
кетіру, жою
|
error
|
ошибка
|
қате
|
exe (execute)
|
выполнять
|
орындау
|
end
|
конец
|
соңы
|
exit
|
выход
|
шығу
|
execution
|
выполнение
|
орындау
|
extended
|
расширенный
|
кеңейтілген
|
F
|
file
|
файл
|
файл
|
fill
|
наполнять
|
толтыру
|
first
|
первый
|
бірінші
|
floating point
|
плавающая точка
|
жылжымалы нүкте
|
for
|
қадам
|
үшін
|
frac
|
дробный
|
бөлшек
|
function
|
функция
|
функция
|
font
|
шрифт
|
қаріп
|
G
|
group
|
группа
|
топ
|
graph
|
графика
|
графика
|
go to
|
идти к
|
өту
|
gothic font
|
готический шрифт
|
готикалық қаріп
|
H
|
halt
|
остановка
|
тоқтау
|
headers
|
заголовок
|
тақырып
|
height
|
высота
|
биіктік
|
help
|
помощь
|
көмек
|
I
|
identifier
|
идентификатор
|
идентификатор
|
if
|
если
|
егер
|
image
|
изображение
|
бейне
|
imlemantation
|
выполнение
|
орындау
|
in
|
в
|
тиісті
|
inc (increment)
|
рост
|
өсу
|
include
|
включать, заключать
|
қосу
|
init(initialization)
|
инициализация
|
инициализациялау
|
insert
|
вставить
|
қою, кірістіру
|
int (integer)
|
целый
|
бүтін
|
increment
|
шаг
|
қадам
|
invalid
|
недопустимый
|
мүмкін емес
|
K
|
keep
|
сохранять
|
сақтау
|
key
|
клавиша
|
перне
|
L
|
line, string
|
строка
|
қатар, жол
|
label
|
метка
|
таңба
|
language
|
язык
|
тіл
|
last
|
последний
|
соңғы
|
length
|
длина
|
ұзындық
|
light
|
светлый
|
ашық
|
list
|
список
|
тізім
|
long
|
длинный
|
ұзын
|
low
|
низкий
|
төмен
|
M
|
menu
|
меню
|
мәзір
|
magenta
|
фиолетовый
|
күлгін
|
make
|
делать
|
жасау
|
memory
|
память
|
жады
|
message
|
сообщение
|
хабарлама
|
window
|
окно
|
терезе
|
mod(modulus)
|
модуль
|
модуль
|
mode
|
режим
|
режим
|
modify
|
изменять, модифицировать
|
өзгерту
|
move
|
перемещать
|
орнын алмастыру
|
name
|
имя
|
аты
|
N
|
near
|
близкий
|
жақын
|
new
|
новый
|
жаңа
|
next
|
следующий
|
келесі
|
nil
|
ничто
|
бос
|
not
|
не
|
емес
|
number
|
число
|
сан
|
O
|
object
|
объект
|
объект
|
odd
|
нечетный
|
тақ
|
of
|
признак родительского падежа
|
ілік септігінің белгісі
|
off
|
выключено
|
айырылған
|
on
|
включено
|
қосылған
|
open
|
открыть
|
ашу
|
or
|
или
|
немесе
|
ord(ordinal)
|
порядковый
|
реттік
|
output
|
выход
|
шығу
|
overflow
|
переполнение
|
толып қалу
|
overlay
|
оверлей
|
оверлей
|
P
|
program
|
программа
|
программа
|
palette
|
палитра
|
палитра
|
paste
|
вставить
|
қою
|
path
|
путь
|
жол
|
pattern
|
шаблон
|
шаблон
|
pixel
|
точка
|
нүкте
|
pointer
|
указатель
|
көрсеткіш
|
private
|
частный
|
дербес
|
protected
|
защищенный
|
қорғалған
|
public
|
публичный
|
бұқаралық
|
put
|
ставить
|
қою
|
R
|
random
|
случайный
|
кездейсоқ
|
range
|
диапазон
|
диапазан, аралық
|
read
|
читать
|
оқу
|
real
|
вещественный
|
нақты
|
record
|
запись
|
жазба
|
rectangle
|
прямоугольник
|
тіктөртбұрыш
|
rename
|
переименовать
|
атын өзгерту
|
repeat
|
повторять
|
қайталау
|
reset
|
вновь установить
|
қайта орнату
|
restore
|
восстанавливать
|
қалпына келтіру
|
return
|
возвращать
|
қайтару
|
rewrite
|
переписывать
|
қайта жазу
|
right
|
правый
|
оң
|
run
|
исполнять
|
орындау
|
S
|
save
|
сохранить
|
сақтау
|
save as
|
сохранить как
|
қалай сақтау
|
screen
|
экран
|
экран
|
scrool- bars
|
столбец прокрутки
|
айналдыру бағаны
|
search
|
искать
|
іздеу
|
sector
|
сектор
|
сектор
|
seek
|
искать
|
іздеу
|
set
|
установить
|
орнату
|
set
|
множество
|
жиын
|
setup
|
установка
|
орнату
|
shift
|
сдвиг
|
жылжу
|
shl(shift left)
|
сдвиг влево
|
солға жылжу
|
short
|
короткий
|
қысқа
|
show
|
показывать
|
көрсету
|
shr(shift right)
|
сдвиг вправо
|
оңға жылжу
|
size
|
размер
|
өлшем
|
small
|
маленький
|
кіші
|
solid
|
сплошной
|
тұтас
|
sound
|
звук
|
дыбыс
|
step
|
шаг
|
қадам
|
str(string)
|
строка
|
жол
|
succ
|
последующий
|
келесі
|
switch
|
ключ
|
кілт
|
system
|
система
|
жүйе
|
T
|
time
|
время
|
уақыт
|
text
|
текст
|
мәтін
|
then
|
то
|
онда
|
to
|
к (предлог)
|
(жұрнақ)
|
tool
|
инструмент
|
құрал
|
top
|
верх
|
жоғары
|
topic
|
тема, предмет
|
тақырып
|
tree
|
дерево
|
ағаш
|
trunc (truncate)
|
сокращать
|
қысқарту
|
type
|
тип
|
тип
|
U
|
unit
|
модуль
|
модуль
|
until
|
до тех пор, пока
|
оған дейін, әзір
|
user
|
пользователь
|
қолданушы
|
uses
|
подключать
|
қосу
|
V
|
val(value)
|
значение
|
мән
|
var(variable)
|
переменная
|
айнымалы
|
view
|
вид
|
түр
|
W
|
what
|
что, как
|
қалай
|
while
|
пока
|
әзір
|
wight
|
ширина
|
ені
|
with
|
с (предлог)
|
бірге (жұрнақ)
|
write
|
писать
|
жазу
|
word
|
слово
|
сөз
|
Z
|
zero
|
нуль
|
нөл
|
zoom
|
увеличивать
|
үлкейту
|
justify
|
выравнивать
|
туралау
|
БІЛІМДІ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР.
Білімді бағалау схемасы
№
|
|
Баға
|
Баға критерииі
|
Жұмыс үшін
|
Бар лығы
|
Бар лығы%
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16/18
|
|
балл=%
|
балл
|
|
1
|
Сабаққа белсенді қатысу(дәріс)
|
15=0.7
|
100
|
5
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
2
|
Практикалық тапсырманы уақытында орындау деңгейі
|
15=1.5
|
100
|
10
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
|
Өзіндік жұмыс жаттығуларын орындау
|
15=0.6
|
100
|
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
3
|
Жеке жұмыс жаттығуларын орындау Жаңа басылымдармен жұмыс (газет, журнал, т.с.с.қосымша тың ақпараттар жинақтау)
|
15=0.8
|
100
|
4
|
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
|
+
|
|
4
|
Өзіндік менеджмент(идея, алгоритм, жүзеге асыру, т.б.)
|
6- шы немесе 15 - аптада
100= 2.8
|
100
|
2,8
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
5
|
Бақылау жұмысы.
|
100=3.4
|
100
|
3,4
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
Емтихан
|
|
100
|
40
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 7(8) және 15- апталарда.
Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).
Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.
Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.
Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)
Студенттердің білімі келесі кесте бойынша бағаланады:
Баға
|
Әріптік жүйе бойынша
|
Ұпай саны бойынша
|
%-дық көрсетілуі
|
Дәстүрлі жүйе бойынша
|
А
|
4,0
|
95 – 100
|
өте жақсы
|
А-
|
3,67
|
90 – 94
|
В+
|
3,33
|
85 – 89
|
жақсы
|
В
|
3,0
|
80 – 84
|
В-
|
2,67
|
75 – 79
|
С+
|
2,33
|
70 – 74
|
қанағаттанарлық
|
С
|
2,0
|
65 – 69
|
С-
|
1,67
|
60 – 64
|
Д+
|
1,33
|
55 – 59
|
Д
|
1,0
|
50 – 54
|
F
|
0
|
0 - 49
|
қанағаттанғысыз
|
Бағалау саясаты.
Бағалау саясаты келесі принциптерге негізделу керек: шынайылық, әділдік, айқындылық, икемділік, жоғары дифференциация.
Қорытынды бағалауға рейтингтік бақылау және емтихан кіреді.
Ќорытынды бағалау мен рейтингті бақылау
Семестрдің 7(8)- аптасында (1-7 апта нәтижесі бойынша) және 15- аптада (8-15 апта нәтижесі бойынша) оқытушы 100 балдық шкала бойынша рейтингті бақылау нәтижелерін шығарады және оқытушы өткізген рейтингке қойылатын баға, ағымды, рубеждік бақылау балдарының сомасын көрсетеді.
Қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі
U = [(P1 +P2) / 2] * 0,6 + E * 0,4
P1 - бірінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті
P2 - екінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті
Е – емтихандағы бағалаудың цифрлік эквиваленті
Яғни 30% (1 рейтинг) + 30% (2 рейтинг) + 40% (емтихан).
Курс саясаты.
Курс саясаты оқу процесінің жоғарғы тиімділігін қамтамасыз етуге тиісті және барлық студенттер үшін міндетті. Әрбір оқытушы студенттерге сабақ барысында тәртіп ережелерін, оқытушымен және басқа студенттермен өзара қатынастарын ұстаудағы өзіндік жүйесін талап етеді.
Студенттер міндетті:
Сабаққа кешікпеуге.
Сабақ үстінде қатты сөйлемеуге.
Сабаққа таза келуге.
Себепсіз сабақ жібермеуге, ауырып қалған жағдайда ол жөнінде анықтама қағаз әкелуге.
Жіберілген сабақты оқытушы белгілеген уақытта тапсыруға.
Оқу процесіне белсенді араласуға.
Тапсырмаларды ұқыпты орындауға.
Оқытушылар мен курстастарына сыйлы, шыдамды, байсалды болуға.
Барлық сабақтарда кері байланысты жүзеге асыруға.
Пунктуальді және жауапты болуға.
Сабақ үстінде ұялы телефонмен сөйлеспеуге.
Студенттерге қойылатын талаптар:
Сабаққа қатысу.
Студент сабаққа қатысуға міндетті. Әрбір қатыспаған сабақ оқу-әдістемелік кешенде көрсетілгендей көлемде тапсырылады. Курстың үштен бір бөлігіндей көлемінде себепсіз сабақ қалдырған студент курстан шығарылады.
Дәрісханадағы тәртіп
Студент сабаққа кешікпей келуі, сабаққа белсенді қатысуы тиіс. Сабақты қабылдауға бөгет болатын нәрселерді ұстамауы (телефон, газет, журнал, фотосуреттер) керек.
Жеке тапсырмалар Семестрде жеке тапсырмаларды орындау міндетті болып есептеледі. Ол реферат түрінде орындалып немесе электрондық нұсқада құрылып, студенттер алдында қорғалады. Әрбір жеке тапсырма бағаланады және ол қорытынды бағалауға әсер етеді. Өзіндік жұмыс
СОБӨЖ сабақ кестесінде бөлінген уақытта орындалады және сабақ соңында тапсырылады. Сабақтан кейін қабылданбайды, бағаланбайды.
Қосымша материалдарды іздеу, берілген тақырыптың мазмұнын тереңдету, практикалық мәнділігін анықтау, т.с.с. тапсырмалар студентке жүктеледі. СӨЖ тапсырмаларды орындау мен тапсыру графигіне сәйкес қабылданады.
Білімді бақылау..
Оқу материалын меңгергендігін практикалық тапсырмаларды орындау, тестілеуден өту, тақырып бойынша жазбаша жауап арқылы тексеріледі.
Бақылау сабақта жүргізіледі, сабақ соңында тапсырылады, сабақ соңынан қабылданбайды және бағаланбайды.
Әңгімелесу.
Әңгімелесу әр топ үшін кесте бойынша жүргізіледі.
Емтиханға дайындық сұрақтары.
1. Объектілі-бағдарлы программалау ұғымы.
2. ОБП-ның негізгі принциптері: инкапсуляция, полиморфизм, мұрагерлік.
3. ОБП-ның негізгі ұғымдары: объект, қасиеттері, оқиға, кластар және әдістер.
4. Delphi –дің интеграцияланған ортасы. Delphi ортасы. Негізгі ұғымдар, қолданушы интерфейсінің элементтері.
5. Қосымша коды файлының құрылымы. Оқиға өңдеуші.
6. Жоба құрылымы.
7. Модуль файлы құрылымы.
8. Компоненттер палитрасы. Standard парағының компоненттері.
9. Edit, Label, Button компоненттері, қасиеттері.
10. Компоненттер қасиеттері. Таңдау операторы.
11. Форма және оның сипаттамасы.
12. Шартты команданы жүзеге асыру. Checkbox, radiobutton компоненттері.
13. Additional парағының компоненттері. Вitbtn, shape компоненттері. қасиеттері.
14. System парағының компоненттері. Уақытты басқарудың Timer компоненті оның қасиеттері.
15. Деректер массиві. Тізімдік өрістер.
Деректер массивін түрлендірудің Combobox, ListBox компоненттері.
16. Қосымшада негізгі және жанама меню жасау.Main Menu және Popup Menu компоненті, қасиеттері.
17. Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid компоненті, RGB функциясы.
18. Астарлы бет жасаудың PageControl компоненті, қасиеттері..
19. Speedbutton батырмасы.
20. PageControl компоненті
21. Speedbutton батырмасы, қасиеттері.
22. Қосымшаға бейне және дыбыстық файл қоюдың MediaPlayer компоненті, оның қасиеттері.
23. Delphi-де компонент түссіздігін басқару.
24. Файлдық жүйені басқару компоненттері.
25. Dialog парағының Windows жүйесінің стандарт сұқбатты ұйымдастыру компоненттері: SaveDialog компоненті. OpenDialog комп-ті. FontDialog компоненті.
26. Delphi-дің графикалық мүмкіндігі. Canvas қасиеті.
27. Графиктік примитивтерді салу әдістері.
Емтиханға дайындық үшін тестілер.
Delphi ортасында бір мезгілде неше қосымшамен жұмыс істеуге болады?
бір қосымшамен
екі қосымшамен
бірнеше қосымшамен
бес қосымшамен
Delphi тілінде экранға форманы шығару үшін орындалатын команда:
ViewForms
EditForms
ProjectForms
FileForms
Delphi-дің негізгі терезесіне кірмейтін элементті көрсетіңдер:
объект инспекторының терезесі
негізгі меню
құралдар тақтасы
компоненттер палитрасы
Форманы сипаттау файлында компонентті сипаттау қандай қызметші сөзден басталады?
Object
Unit
Interface
Implementation
Жоба файлының қалыпты жағдайдағы атауы:
Project
Object
Unit
Form
Объект инспекторы терезесіндегі Properties астарлы беті не үшін қолданылады?
компонент қасиетін таңдау үшін
формаға компонент қою үшін
объект тәсілін орнату үшін
объект оқиғасын таңдау үшін
Төмендегі компоненттер ішінен визуальды емес компонентті көрсет:
FontDialog
RichEdit
SpeedButton
Panel
Төмендегі батырмалардың қайсысы батырма күйінің 3 жағдайын жүзеге асырады?
SpeedButton
SpinButton
Button
Bitbutton
Hint қасиеті не үшін қолданылады?
компонентке түсініктеме қою үшін
компонент бетіне сурет қою үшін
компонентті жасыру үшін
компонентті көрсету үшін
Форма өлшемін таңдау қасиеті:
WindowState
Free
Show
Visible
Мәтіндік компоненттегі taLeftJustify, taRightJustify, taCenter мәтінді тегістеу мәндері қандай қасиеттің мәндері?
Alignment
Align
Anchors
BorderStyle
Кездейсоқ сан шығаратын команданың қайсысы дұрыс жазылған?
randomize; edit1.text:=inttostr(random(20));
randomize; edit1.text:=strtoint(random(20));
randomize; edit1.text:=floattostr(random(20));
randomize; edit1.text:=inttostr(random(20);
Edit1.text:=’32’; Edit2.text:=’45’; Батырмаға жазылған Edit3.text:= Edit2.text + Edit1.text; командасының орындалуы нәтижесінде Edit3-тің мәні неге тең болады?
4532
77
қате туралы хабарлама шығады
3245
var x,y:real; x1:string;
begin x1:=InputBox(‘’,’x=’,’’);
x:=strtofloat(x);
y:=sqr(x);
showMessage(floattostr(y)); программа фрагменті нені орындайды?
енгізілген нақты санның квадратын экранға шығарады
енгізілген нақты санның квадрат түбірін экранға шығарады
енгізілген бүтін санның квадратын экранға шығарады
экранға хабарлама шығарады
Форманың түссіздігін Edit компоненттіндегі мәнге сәйкес өзгертуді жүзеге асыратын командалардың қайсысы дұрыс?
form1.AlphaBlendValue:=strtoint(edit1.text);
form1.AlphaBlendValue:=inttostr(edit1.text);
form1.AlphaBlendValue:=edit1.text;
form1.AlphaBlendValue:= strtoint(edit1.caption);
12. Пән бойынша қолданылатын программалық және мультимедиалық құралдар.
Borland Delphi ОБП тілі (306-311 каб)
Borland Delphi ОБП тілі пәнінен электрондық оқулықтар (306-311 каб)
13. Мамандандырылған дәрісханалар мен зертханалар тізімі.
-
Корпус нөмірі
|
Дәрісхана нөмірі
|
Қызметі
|
№8
|
302
|
компьютерлік класс
|
№8
|
304
|
компьютерлік класс
|
№8
|
305
|
компьютерлік класс
|
№8
|
306
|
компьютерлік класс
|
№8
|
307
|
компьютерлік класс
|
№8
|
308
|
компьютерлік класс
|
№8
|
310
|
компьютерлік класс
|
№8
|
311
|
компьютерлік класс
|
№8
|
405
|
компьютерлік класс
|
№1
|
209
|
интернет-класс
|
№1
|
102
|
электрондық оқу залы
|
Достарыңызбен бөлісу: |