Шашақтарының түсі. Әдетте, тары шашақтарының түсі қандай болса, оның масақ гүлшелерінің түсі де сондай болады. Тары масағы гүлшесінде антоционның болуының арқасында олардың бірқатарының түсі қара күлгін болып тұрады. Бұл түс масақтар жартылай жетілгенде анығырақ байқалады. Ал тары жетілген кезде біржола жоғалып кетеді. Алайда, тары шашағының белгілі бір өсіп жетілу кезеңінде осындай түске енуінің өзі оның жеке бір түрге жатқызуға мүмкіндік беріп отыр.
Дәннің түсі. Қабығынан аршылмаған , яғни гүлшелерде тұрған тары әр түрлі түсті болып келеді. Негізінен әбден піскен тары ғана өзінің нақты түсіне ене алады, тек бұл кезде метереологиялық жағдай оны тездетуі немесе баяулатуы мүмкін.
Белгілі тары формасының қай түрге жататынын анықтау үшін міндетті түрде түрлердің және бір тармақты тарылардың бір біріне өте ұқсастығы түр анықтауда қателікке ұшыратуы мүмкін.
Тары сорттары. Жергілікті жерге бейім аудандастырылған сортты себу болашақ мол өнімнің кепілі. Ал, Қазақстан үшін мына сорттар өте маңызды.
Саратов-583. Бұл сортты СССР дің Оңтүстік Шығыс ауыл шаруашылығы институты шығарған. Ол сонгвинеум ботаникалық түріне жатады, шашағы жинақы, дәні қызыл болып келеді. Сабағының беріктігімен , дәнінің төгілмейтіндігімен және құрғақшылыққа төзімділігімен ерекшеленеді.
Тарының бұл сорты орал, Ақтөбе, Қостанай, Семей, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Шымкент облыстарына аудандастырылған.
Долинск 88. Бұл сорт Қарағанды облыстық ауыл шаруашылығы тәжірибе станциясында шығарылған. Флявум ботаникалық түріне жатады. Дәні ақшыл сары, шашақтары иілгіш, бірақ мол өнімді болып келеді. Оның ең басты кемшілігі жығылғыштығында. Бұл Солтүстік Қазақстан, Жезқазған және Қарағанды облыстарында аудандастырылған.
Омск 5. Тарының бұл сорты Сібірдің ауыл шараушылығы ғылыми зерттеу институты шығарған. Ол бізде Көкшетау облысында өсіріледі, альбум түріне жатады. Масағы ақшыл сары, кейде қоңырқай болып келеді. Дәні домалақ, ақ немесе ақшыл сары, ірі болып көрінеді. 1000 дәннің салмағы 6,6-7,3 грамм тартады.
Технологиялық және тұтыну сапасы өте жақсы, қауыздылығы шамамен 15-26% , 78-80% жарма береді. 1,3-2,7% стандартты. Құрамындағы белок 13,9-16,2% . ерте пісетін сорт. Вегетациялық кезеңі 80-90 күн. Құрғақшылыққа төзімді , сабағы берік, мол өнімді. Көкшетау облысының Чкалов сорт сынау учаскісінде ( 1969-1973 жж.) жылына орта есеппен әр гектардан 13,2 центнер өнім алынған. Бұл Саратов 853 сортымен салыстырғанда әр гектардан 4 центнер өнім алынды деген сөз.
Саратов 2. Бұл сорт Красное 16 және ВНИС 29 сорттарын будандастыру арқылы өмірге келген. Оны оңтүстік шығыс ауыл шаруашылығы ғылыми зерттеу институты шығарған.
Ол негізінен Павлодар оьлысында аудандастырылған. Ауреум түріне жатады. Шашағы жинақы. Дәні крем түстес, домалақ, 1000 дәнінің салмағы 7,7-8,1 грамм.
Достарыңызбен бөлісу: |