Дәріс №3 та: -аминокислоты, пептиды, белки



бет1/4
Дата11.06.2020
өлшемі1,43 Mb.
#73020
  1   2   3   4
Байланысты:
Аминқышқылдары

  • Жоспар:
  • Аминқышқылдары. Жіктелуі. Құрылысы. Номенклатурасы.
  • Алу жолдары.
  • Карбоксил, амин топтардың химиялық реакциялары.
  • Ерекше реакциялары.
  • Белоктар гидролизденгенде амин қышқылдарын түзетін жоғары молекулалы органикалық қосылыстар, биополимерлер. Белоктар мен пептидтер тек α-амин қышқылдарының қалдықтарынан тұрады.
  • Аминқышқылдары – гетерофункционалды органикалық қосылыстар, құрамында карбоксил
  • – СООН және амин – NH2 тобы бар көмірсутек туындылары. α-Аминқышқылдарда бұл екі топ
  • α-көміртегінде орналасқан.
  • Жалпы формуласы:
  • α
  • негіздік топ H2N – CH – COOH қышқылдық топ
  • |
  • R
  • Жіктелуі:
  • α-Аминқышқылдары радикалының түріне қарай алифатты, ароматты және гетероциклді болып бөлінеді.
  • Құрамындағы карбоксил және амин тобының санына қарай:
  • а) Моноаминомонокарбон қышқылдары немесе нейтралды.
  • б) Моноаминодикарбон қышқылы немесе қышқылды.
  • в) Диаминомонокарбон қышқылы немесе негіздік.
  • г) Диаминодикарбон қышқылы немесе нейтралды.
  • 3. Құрамында қосымша функционалдық тобы болса, мысалы гидроксил тобы – ОН болса, гидроксиаминқышқылдары деп, ал сульфгидрил тобы – SH болса, күкіртті амин қышқылдары деп атайды. Ал = NH тобы болса, иминқышқылдары деп аталады.
  • Аминқышқылдарын алмастырылатын және алмастырылмайтын деп екі топқа бөледі.
  • 1. Алмастырылатын – бұл организмде синтезделетін α- аминоқышқылдары.
  • 2. Алмастырылмайтын – бұл адам, жануар организмінде синтезделмейтін α-аминоқышқылдары. Бірақ оларды организмге тамақтың құрамында міндетті түрде енгізу қажет, себебі бұл аминқышқылдары тағам белогының құрамында болмаса, организм патологиялық өзгерістерге ұшырайды.
  • Алмастырылмайтын α- аминқышқылдары – 8, бұларға тармақталған тізбекті α-аминқышқылдары: валин, лейцин, изолейцин жатады және метионин, треонин, лизин, триптофан, фенилаланин жатады. Екі амин қышқылы шартты түрде алмастырылатын амин қышқылына жатады: аргинин, гистидин, өйткені олар организмде синтезделеді, бірақ жеткіліксіз мөлшерде. Табиғи белоктардың құрамында α-аминқышқылдарының тек L – қатары кездеседі.
  • COOH COOH
  • H NH2 H2N H
  • CH3 CH3
  • D (-) аланин L (+) аланин
  • Номенклатурасы.
  • Амин қышқылдарды амино топтың орындарын грек алфавиттің әріптерімен белгілеп, әдетте өздеріне сәйкес келетін карбон қышқылының туындылары ретінде алады. Оларды жүйелік (халықаралық) және тарихи атауымен де атауға болады.
  • NH2 – CH2 – COOH аминосірке қышқылы,
  • аминоэтан қышқылы, глицин
  • CH3 – CH – COOH α-аминопропион қышқылы,
  • | 2-аминопропан қышқылы, аланин
  • NH2
  • β
  • NH2 – CH2 – CH2 – COOH β-аминопропион қышқылы,
  • 3-аминопропан қышқылы
  • CH3 – CH(CH3) – CH(NH2) – COOH α-аминоизовалериан қышқылы,
  • 2-амино-3-метилпентан қышқылы,
  • валин
  • Алынуы:
  • Ферменттер, қышқыл немесе сілтінің қатысында белоктардың гидролизі арқылы алу.
  • Галогенкарбон қышқылынан аммиакпен әрекеттестіру арқылы алу (аммонолиз реакциясы).
  • 3 NH3 Н2О, НСI
  • ClCH2 – COOH NH2 – CH2 – COONH4 NH2 – CH2 – COОН
  • -NH4Cl -NH4СI
  • 3. Альдегидтерге аммиакпен және көгерткіш қышқылмен әсер ету (Зелинский).
  • O
  • //NH3, AN σ+ σ- HCN, AE 3HOH
  • CH3 – C CH3 – CH = NH CH3 – CH – C ≡ N CH3 – CH – COOH
  • \ имин | -NH3 |
  • Н NH2 NH2


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет