Дәріс кешені kv him 2218 «Химия» пәні 6В07105- «Технологиялық машиналар және жабдықтар» Мамандығы үшін Алматы, 2020 ж. №1 Дәріс
жүктеу/скачать 1,02 Mb.
|
дәріс
| Дельта (d) – байланысы параллель жазықтықта орналасқан екі d–АО қабысуы барысында туындайды. Егер молекула атомдары бір-бірімен бір уақытта s–, p– және d– байланыс түзсе, онда қос және үш байланыс түзіледі.
Мысалы: С2Н4 және СО2 молекулаларында бір s– және бір p– байланыстары түзіледі, сондықтан атомдар бір-бірімен қос байланыспен байланысқан: СН2=СН2, О=С=О; ал N2 молекуласында бір s– (рх – рх) және екі p– байланысы (ру – ру, рz – рz) түзіледі, сәйкесінше, азот атомдары үш байланыспен байланысқан. s – байланысына қарағанда p– байланысының беріктігі төмен және тек қана атомдар арасында түзіледі. Атомдық орбиталь қабысуы арқылы түзілген ковалентті байланыстардың бағыты болады, соның нәтижесінде молекулалар белгілі бір кеңістіктегі конфигурация (геометриялық форма) түзеді. Сонымен, екі атомды молекулалар АВ (H2, Cl2, HCl) сызықтық формалы. АВ2 түріндегі көп атомды молекулалар бұрыштық немесе сызықтық; АВ3 – тригоналды немесе пирамидалық; АВ4 – тетрагоналды немесе квадратты; АВ5 – бипирамидалық, АВ6 – октаэдрлік, АВ8 – куб тәрізді болады. Мұндай молекулалардағы атомдар арасындағы ковалентті байланыстар кеңістікте валентті деп аталатын бірнеше бұрыштармен орналасқан. Молекулалардың кеңістіктік конфигурациясына бөлінбеген электрон жұбы бар ішкі атомдық орбитальдар әсер етеді. Мысалы, NH3 молекуласындағы коваленттік байланыстар азот атомының үш р–электрондарының қатысуымен түзілген, олардың арасындағы валенттік бұрыш 90° тең болуы керек еді, бірақ 107°30' тең. Бұл NH3 молекуласындағы N–Н байланысы сутек және азоттың таза s-р АО есебінен түзілмегендігін, оның sр3-гибридтелгендігін және бөлінбеген электрон жұбының тебілу күші әсеріне ұшырағандығын білдіреді. жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|