Дәріс. Кіріспе Геоақпарат жүйелер ұғымы туралы Географиялық ақпараттық жүйе немесе геоақпараттық жүйе (гаж)
жүктеу/скачать 0,77 Mb.
|
1 ä?ð³ñ. ʳð³ñïå 1 Ãåîà?ïàðàò æ?éåëåð ??ûìû òóðàëû Ãåîãðàôèÿëû?
| ГАЖ және ЭКОЛОГИЯ
Экология-бұл қоршаған ортамен байланысты ұғымдар мен құбылыстардың жиынтығы,сондай-ақ осы саламен айналысатын ғылым. Экологияның ғылым ретіндегі басты міндеттері қоршаған ортаның ластануының салдарын зерттеу, алдын алу және жою, бірінші кезекте адам арқасында болып табылады. Дәл осы міндеттерді шешу үшін геоақпараттық технологиялар әртүрлі деректерді, соның ішінде су, топырақ, ауа, шу сынамаларын, ұшақтан немесе ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтау деректерін, адамдардың денсаулығы, флора мен фауна туралы мәліметтерді жинау, каталогтау және талдау құралы ретінде өте пайдалы. Геоақпараттық жүйелер алынған деректерді қорыту және болжамдарды жасау үшін тамаша құрал болып табылады. Экологиядағы ГАЖ-ның кейбір қолдануларын ғана қарастырайық. Қоршаған ортаның мониторингі. ГАЖ көмегімен қоршаған ортаның түрлі параметрлерін жинау нәтижелері бойынша әр түрлі тақырыптық карталарды оңай жасауға болады. Одан әрі, жаңа деректерді жинай отырып, мұндай карталарды флора мен фаунаның өзгеру ауқымы мен қарқынын анықтау үшін пайдалануға болады. Экологиялық талдау. ГАЖ кеңістіктік және геостатистикалық талдаудың түрлі әдістерін пайдалана отырып, қоршаған орта мониторингінің нәтижелерін талдауға мүмкіндік береді. Бұл әдістер ГАЖ-да қарапайым кестелік деректерді талдай отырып, анықтау мүмкін емес жаңа көрінбейтін заңдылықтарды және тәуелділікті анықтауға мүмкіндік береді. Экологиялық талдаудың ең маңызды нәтижелерінің бірі өмір сүру қауіпсіздігін сипаттайтын адамның тіршілік ету аумағының кешенді сипаттамасы болып табылады (сурет. 8.15). Экологиялық болжау. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы деректерді тұрақты жинау қарқынмен өзгерістерді анықтауға және осының негізінде болашақта жағдайдың өзгеру болжамдарын жасауға мүмкіндік береді. ГАЖ көмегімен түрлі табиғи және техногендік авариялар мен апаттардың дамуын, мысалы, дауылдар, жанартаулардың атқылауы немесе мұнайдың төгілуінің салдарын, сондай-ақ тұрақты жұмыс істейтін ластағыштардың әсерін өнеркәсіптік бөлуге болады. Қорықтар. Шетелде ГАЖ - ны қолданудың неғұрлым бұқаралық салаларының бірі-бұл қорғалатын аумақтар (қорықтар, заказниктер және ұлттық парктер) бойынша деректерді жинау және басқару. Осы аумақтар шегінде ГАЖ көмегімен өсімдіктердің, жануарлардың құнды және сирек кездесетін түрлерінің тұрақты кеңістіктік мониторингі жүргізіледі, антропогендік араласулардың (туризмнің, жолдардың, электр беру желілерінің) әсері анықталады, табиғат қорғау іс-шаралары жоспарланып, жүргізіледі. жүктеу/скачать 0,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|