Тәжірибелік сабақтар
4-тәжірибелік сабақ. Азықтардың өлшем бірлігін есептеу жолдары. О.Кельнердің әдісі мен советтік бірлігі.
Өткен сабақтарда біз азықтардың химиялық құрамы мен олардың қорытылғыштығы туралы және зат алмасу процесі кезінде мал организімінде қанша ет, май, белок түзілетінімен таныстық.
Ал бүгін азықтардың қректілігін өлшем бірліктері арқылы бағалауды талқылап үйренеміз.
19 ғасырдың аяғында неміс ғалымы О.Кельнер бордақылауға қойылған өгіздердің организімінде рацион арқылы берілген заттарды зерттей отырып қанша май байланатынын есептеп шығарған. Сонда
1 кг қорытындылатын майдан азықтың түріне қарай 414-598 г.
1 кг қорытылатын белоктан 235 г.
1 кг қорытылатын крахмал мен өзектен 248 г май байлайтынын есептеп шықты. Осы көрсеткіштерді пайдалана отырып, ол өзінің азақ қоректілігін көрсететін крахмалдық өлшем бірлігін ұсынды. Оны немесе крахмалдық эквивалент деп атайды.
100 кг күнбағыс шротының крахмалдық эквиваленті бойынша қоректігін есептеп шығару.
100 кг күнбағыс шроты
|
Белок
|
Май
|
Өзек
|
АЭЗ
|
Химиялық құрамы%
2.Қорыту коэффиценттері, процент
|
38,8х100
88
|
3,8х100
93
|
14,1х100
33
|
24,9х100
77
|
Қорытылатын қоректік заттар, кг
Май байлау коэффиценттері, кг
|
34,14х
0,235
|
3,53х
0,958
|
4,65х
0,248
|
19,17х
0,248
|
Байланатын май мөлшері кг.
|
8,01 2,03 1,17 4,76=15,97
Жалпы қорытындысы
|
Шроттың толықтыру коэффиценттері пр 95
|
15,97х95/100=15,17 кг түзілетін май мөлшері
|
Күнбағыс шротының крахмалдық эквиваленті.
|
15,17/0,248=61,16
|
Кельнер 100 кг күнбағыс шроты Советтік АӨБ
|
16,17/0,150=101,13 кг
|
Сонымен қоса О.Кельнер химилық құрамында өзегі көп азықтар үшін май байлауды тежейтін фактор болатынын ескерді. Сол үшін төмендегі тежеу коффициенттерін пайдалануды жөн көрді.
Шөп, сабан – 0,143 май,
Сабан ұнтағы – 0,072
Жасыл шөп 14 пайыз, өзек -0,131
10% -0,107
6% -0,082 май
100 кг бидай сабагындағы азық өлшемін крахмал эквиваленті және Советтік азық өлшем бірлігі арқылы шығару
Көрсеткіштері
|
белок
|
май
|
өзек
|
АЭЗ
|
Химиялық құрамы%
2.Қорыту коэффиценттері, %
|
7,35х100
51
|
1,4х100
53
|
32,3х100
52
|
33,7
|
Қ.К. заттар, май байлау коэффициенттері
|
3,7х
0,235
|
0,74х
0,474
|
1,68х
0,248
|
19,88х
0,248
|
Байланыстың май мөлшері, кг
|
0,89
|
0,35
|
0,42
|
4,93=6,59
Жалпы қорыт.
|
Түзілген май мөлшері
|
32,3х0,143=4,62
6,59-4,62=1,97 кг
1,97/0,248=7,94
|
САӨБ
1,97/0,150=13,1 кемітетін май
|
100 кг азық өлшемі
|
Кр. эквиваленті
|
Достарыңызбен бөлісу: |