Қазақ философиясын және ұлттық құндылықтар мәселесі Құндылық - объектінің жағымды немесе жағымсыз жақтарын білдіретін философиялық ұғым. Құндылық мәселесін аксиология ғылым қарастырады. Грек тілініде “аксио“- құндылық, “логос”- ілім, ғылым дегенді білдіреді. Құндылықтар – адам мен қоғам өмірінде үлкен роль атқаратын фактор. Аксиология ұғым ғылыми термин ретінде тек XX ғасырдың басында П.Лапи мен Э.Гартманның еңбектерінің арқасында ғылыми айналымға енді. Аксиология ғылымының басты міндеті – құндылықтың болмыс құрылымында қандай орын алатынын және олардың шынайы фактілерге қатынасын анықтау болып табылады. Аксиология – құндылықтар ілімі туралы және құндылықтар әлемінің құрылымы, олардың ақиқаттағы орны туралы философиялық ілім. Ол әлеуметтiк болмыстың құндылық негiздерiн пайымдай отырып, оның iшiнде белгiлi дәрежеде тәрбиелеушi функциясын да атқарады: бiрiншiден, танымның, гуманитарлық ойлаудың белгiлi бiр мәдениетiн тәрбиелейдi; екiншiден, адамдардың және бүтiндей қоғамның белгiлi бiр құндылық бағдарларын тәрбиелей қалыптастырады.
Аксиология және адамгершілік. Этикалық ілімдердің тарихи типтері. Құндылықтар теориясының негіздері. Құндылық ұғымы. Бар болып отырған және болуы тиіс. Адамгершілік ережелері және құқық ережелері. Негізгі этикалық категориялар ( парыз, игілік, мән және қажеттілік, ар-ұят, еркіндік).
Адамгершіліктің алтын қағидасы (Конфуций) және бұлжымас императиві (И.Кант). Адамгершіліктің бастауларын түсінудің негізгі тәсілдері. Утилитаризм және деонтологиялық теориялар (парыз теориялары). Пайдалылық пен принциптер. Құндылықтық сана
табиғаты. Фәлсафа дәстүріндегі этикалық өлшем. Жүсіп Баласағұн философиясындағы ақиқат мәселесі. «Құт», «қанағат», «тәубе»,
1
«әділет», «сабыр» категориялары. Ұрпақтық дискурсдағы этикалық құндылықтары. Қазақ халқының озық ұлттық этикалық құндылықтарын сақтап, дамыту – қоғамдық сана жаңғыруының алғышарты және негізі. Саяси этика. Зорлық. Толеранттық. Адам құқығы. Кәсіби этика. Бизнестегі этика.
