Дәріс вариациялық қатардың сандық сипаттамалары

ДӘРІС Вариациялық қатардың сандық сипаттамалары

Жоспар:

• Жоспар:
• Вариациялық қатар дегеніміз не? 
• Вариациялық қатарды сипаттайтын белгілер?
• Қандай жағдайда жай вариациялық қатарды құрады? 
• Топтастырылған вариациялық қатар қандай жағдайда құрады?
• Топтастырылған вариациялық қатар құру кезеңдері? 
• Топтастырылған вариациялық қатарда топ саны қалай анықталады? 
• Вариантаның топ аралығы қалай табылады? 
• Статистикалық өлшемдер

Статистика кең мағынада, табиғат пен қоғамның көптеген құбылыстарының сапалық ерекшеліктерін айқындау үшін сол құбылыстарға жүргізілетін сандық талдау туралы ғылым. Статистика жекелеген бірліктерді емес, сол жеке бірліктердің жиынтығын зерттеу үшін пайдаланылады. Биометрияның негізін 1889 жылы ағылшын ғалымы Ф. Гальтон (Дарвиннің немере інісі) қалаған. «Варияциалық статистика» термині «биометрия» терминінің синонимі болып табылады. Бірінші рет бұл терминді ғылымға 1899 Дункер енгізген. Оны тұқымқулаушылық пен өзгергіштіктің сұрақтары қатты қызықтырған. Ол адамға зерттеулер жүргізді. Көбінесе адамның дене құрылысындағы сандық белгілерді зерттеді. Оны ғылыми криминалистиканың негізін қалаушы деп санаған. Өйткені, ол қылмыскерлердің ұқсастықтарына зерттеу жүргізген. Белгілердің сандық көрсеткіші варианта немесе дата деп аталады және v немесе х – пен белгіленеді.

• Статистикалық жиынтық – дегеніміз белгілі бір кеңістікте жəне уақытта алынған салыстырмалы біртекті элементтерден тұратын топ. Статистикалық жиынтық – 2 бөлінеді: жалпы жəне таңдамалы. Əр бір бақылау бірлігі көптеген сипаттардан тұрады, бірақ соның ішінде біздің мақсатымызға қажетті белгілер алынады. Белгілер сипатына қарай—атрибутивті жəне сандық болып бөлінеді. Атрибутивті – адамның жынысы, мамандығы,тұратын жері туралы мəлімет. Сандық – адамның салмағы, жасы, бойы, туралы мəлімет.

Белгілі бір іріктеуде әрбір вариантаның неше рет кездесетіндігін көрсететін сан жиілік деп аталады және f әрпімен белгіленеді. Басты жиынтықтың көлемі N әріппен белгіленеді, таңдамалы жиынтық көлемі – n. Зерттелінетін жиынтықтың элементтері – белгі немесе варианта деп аталады, Белгіленуі – Xi.

• Белгілі бір іріктеуде әрбір вариантаның неше рет кездесетіндігін көрсететін сан жиілік деп аталады және f әрпімен белгіленеді. Басты жиынтықтың көлемі N әріппен белгіленеді, таңдамалы жиынтық көлемі – n. Зерттелінетін жиынтықтың элементтері – белгі немесе варианта деп аталады, Белгіленуі – Xi.
• Вариация – жиынтықтың жеке бірліктерінің белгісі мәнінің аутқуы, әртүрлілігі, өзгерілуі.
• Вариация деп зерттелетін жиынтықтың кез-келген бірлігі белгісі мәнінің бір кезеңдегі және мезеттегі құбылмалылығын айтады.
• Вариация мәні:
• Оның өзгеруі басқа өзгермелі белгілердің сол белгіге әсер ету деңгейін бағалауға мүмкіндік береді.
• Статистикалық моделбдерді құруда қолданылады.