Арналар, хаттар, пакеттердің коммутациясы

Тікелей байланысу қағидасы  коммутациялық арналарда жүзеге асады. Коммутациялық арналар дегеніміз - құрамды арнадағы  бір-біріне тәуелсіз үнемі  тұрақты  арналардың байланысу процессі,   Коммуцтирленген арналардың  соңғы нүктелеріндегі қолданушылардың  бір-бірімен  араласуы немесе ақпаратпен алмасу уақыты кезінде ғана пайда болады.  Коммутирленген арналардың компоненттері - бос және керек бағытта тұрған сандар арасынан алынады.   

Хаттардың жиналуы кезіндегі байланыста - коммутация түйіндеріне кіретін сигналдар алдымен есте сақтау құрылдғыларына жазылып, белггілі уақыт аралығынан  кейін шығу арналарыноа түседі.   Жинау жүйесінің екі түрі белгілі: хаттар коммутациясының желісі (ХК)  және пакеттер коммутациясының желісі (ПК) . 

Хаттар коммуттациясы кезінде аяқталлған тараулар хаттарды ждіберу үшін, пішінделген түрге келтіріп, ондағы хаттың мәтінінен басқа, хатты белгіленген жерге жіберуге қажетті мәләметтер: аяқталған тараудың  кодталған мекен жайы, жеделдлігіне байланысты  хаттың дәрежесі бар қызметтік бөлім болады және оны жақын қосылған хаттық коммутациялық түйінге жібереді. 

Хаттардың коммутациялыққ желісі - арналардың  коммутациялоық желісінен: бастау және мақсаты тараудың арада шынайы уақытта әрекеттеспеуімен ерекшеленеді. Іс жүзінде көпеген хаттық коммутациялық  желілері хаттарды кешіктірп әкелуі мүмкін, егер белгіленген тарау түйіні бос болмаса немесе қандайда бір себептермен жүктемені қабылдай алмаса. Хаттық коммутация  желілерінде  хатты  жіберу алдында коммутациялық арнаалар желісіндегідей түйін  жағдайын анықтау қажет емес.

Хатты  коммутация желілері  коммутациялық арналар желісінен тағы бір  артықшылығы - шектен тыс жуктемелерге байланысты.  Коммутациялық арналар желісі  артық жуктемені кері қайтарады немесе оқшаулайды, бұл кезде хаттық коммутация желілері барлық жүктемелердоі қабылдайды, бірақ   кезек ұзындығын үлкенйту  нәтижесінде,  кідірулер енгізеді.

7.1-сурет - Хаттың коммутациялық желісі.

Хаттық коммутациялық желінің тағы бір маңызды ерекшелігі, күту қызметі және жүктеменің бар кезінде желінің еш уақытта бос болмауы.  Коммутациялық арналар желісінде арна белгілі бір байланысқа бекітіліп, бірақ сонымен қатар жүктемелерді бермейді.  Сондықтан да өткізгіш қасиеттің бір бөлігі қатыспауы мүмкін, бұл уақытта қолданушылардың кей біреуіне қызмет көрсетілмейді Қарама-қайшылықта берілу желілерін қолддану хаттық коммутациялық желілерінде тікелей шрынайы ақпараттың ағымына байланысты.  Кезектеггі кідіру уақытын алдлын ала сақтау арқылы қолданудың өзіндік жоғары эффекитвтілігіне жетуге болады. 

Пакетті коммутацияның ерекшелігі берілу желілерін сураныс бойынша бірігіп қолдану.  Әр бір паке қажет желі босаған уақытта ғана беріледі, бірақ   беррілетін ештеңе болмаған жағдайда, жібероуші құрылғы берілу көзінде кідірмейді.   Дәл осындай әдіспен көптеген салыстырмалы белсендлі емес бастаулар берілу желілерін бірігіп қолдануы мүмкін.

Шынайылығында желіні қолдану уақыты - түйіндердегі басқару күрделілігіне және жинауға шығындалу арқылы көбейеді.    

Қайталап берілістің (ARQ хабарламасы) автоматты сұранысының игерушілігі  қатенің тексерілуі кезінде желілердің пакеттік коммутациясы (айталық, ARPANET)  пакеттің еркін берілісін түйіншектен түйіншекке қамсыздандырады.  Бұл процесс қабылдау түйіні әр пакетте орналасқан шамадан тыс бақылау битын тексереді,  пакеттің дұрыс қабылданғанын анықтау үшін.   Қате анықталған  жағдайда, қайталап берілу сұранысы қажет    (NAK хаттары).  Осыған орай беруші түйіндер барлық жіберлген пакеттерді, қабылдағыш терминалға  оң растама келгенше есте сақтау керек.  Сонымен қатар пакеттердлі басқа түйіндерге жіберер алдында   қателерге тексереді.   

7.2-сурет - Коммутацияллық пакеттер желісі.

Коммутацияллық хаттар желісінің жұмысымен аналогты болғанына қарамастан , пакетті коммутациялық желінің екі маңызды ерекшелігі бар: 

2. Коммутациялық пакеттер желісінде бір түйіннен екінші  түйінге бағытталған пакеттің кідіруінен басқа хаттарды сақтауды қарастырмайды.  Бұл желі байланыс процессіне белсенді қызыққан екі түйін арасындағы коммутирленген байланыс ушін дайындалған.  Коммутациялық пакеттер желісі  белсенді емес  немесе бос емес терминалдарға хаттарды сақтамайды.   

Хаттардың бірнеше пакеттерге бөліну себебі - бассқа сегменттер жолда болған кезде, ұзын хаттың бірінші сегментінің берілуі.  Егер хаттарды келесі түйіндерге жіберер алдында, әр түйінде толығымен қабылдау керек болса (хаттық коммутация кезіндегі дей) , онда   түййіндерлен өту кезіндегі кідіріс айтарлықтай ұзаратын еді. Хаттардың пакеттерге бөлінуінің ббасқа бір себебі бекітілген ұзндықтағы үлкен емес блогты мәліметтердің берілуімен, өңделуімен және сақталуымен негізделген қарапрайым эксплуатациямен байланысты.  

 Автоматты коммутацияның түсінігі. Қосылудың автоматты орнатылуының негізгі ұстанымдары.

Алғашқы коммутациялық құрылғыларда қосылып - өшіруді қолмен жасайтын, операторлар қызмет көрсеткен. Операторлар абоненттерден қосылуға  қажетті номерді сұрап, штеккер көмегімен терминалдардың коммутацияллық ажырау жолымен байланыс орнатқан. Қолды телефон станцияларының шынайы кемшшілігі (үлкег эксплуатациялық шығындар, шектелген сыйымдылық, телефонисттардың қолды еңбегі, қызмет көрсету сапасының жеткіліксіздігі)   олардың қолданшылуын бірлен шектеген. Сондықтанда телефон желілерінің дамуы - автоматты телефон станцияларын қолданумен жүзеге асуда. 

Автоматты коммутация кезінде абоненттің шақырылуы кезінде басқару құрылғыларының станциясы кірістегі сигналды ақпратты өңдейді және соған срйкес байланысты орнатады.  Коммутацияның функциялары  -   кіріс және шығыс желілері арасындағы байлангысты орнату үшін коммутация элементтерінңң терілуімен, коммутациялық матрицалармен қамтамасыз  етіледі.  Мұндай негізгі элементтерден  коммутациялық құрылғы құрылады.

7.3-сурет - Сигнализация жүйесінің компоненттері.